Tóm Lại Là: Pandemic, endemic, epidemic là gì? COVID-19 ở mức nào rồi?

1. Endemic, outbreak, epidemic, pandemic là gì?

Endemic chỉ một nhóm bệnh. Outbreak, epidemic, pandemic chỉ ba cấp độ lây lan tăng dần của một dịch bệnh.

Endemic (bệnh đặc hiệu, bệnh địa phương) chỉ bệnh thường thấy trong một nhóm người cụ thể, ví dụ như sốt rét, một bệnh truyền nhiễm phổ biến ở các nước nhiệt đới.

Outbreak (sự phát dịch) chỉ giai đoạn bùng phát của dịch bệnh trong một cộng đồng địa phương, ví dụ như khi COVID-19 bùng lên ở Vũ Hán, Trung Quốc.

Epidemic (dịch bệnh) chỉ bệnh lan truyền nhanh chóng giữa nhiều người trong cùng khu vực. Epidemic được coi là một outbreak lớn, ví dụ như COVID-19 khi hầu hết ca nhiễm vẫn còn tập trung ở châu Á.

Pandemic (đại dịch toàn cầu) chỉ dịch bệnh lan truyền nhanh chóng giữa nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ. Pandemic là một epidemic lớn, ví dụ như cúm Tây Ban Nha vào năm 1919 đã cướp đi sinh mạng của khoảng 50 triệu người.

2. COVID-19 hiện đang ở mức nào?

Ngày 11/03, COVID-19 được tuyên bố là một pandemic – đại dịch toàn cầu.

3. Ai quyết định COVID-19 có phải một pandemic hay không?

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là cơ quan giám sát dịch bệnh toàn cầu, chịu trách nhiệm đưa ra các hồi chuông cảnh báo mức độ nghiêm trọng tới các quốc gia.

Trước khi công bố COVID-19 chính thức là một pandemic, WHO cũng tuyên bố tình trạng khẩn cấp cho dịch bệnh này và gọi nó là một epidemic.

WHO không có tiêu chuẩn cụ thể quy định một căn bệnh có phải là pandemic hay không. Tuy nhiên, họ cho biết từ ‘pandemic’ không nhấn mạnh độc lực của bệnh, mà nhấn mạnh tốc độ lây lan.

4. Tại sao bây giờ WHO mới công bố COVID-19 là pandemic?

Một số chính trị gia trách WHO tuyên bố đại dịch quá muộn, trong khi tổ chức này cho rằng mình đã làm đúng lúc.

WHO chia sẻ rằng ‘pandemic’ là một từ rất nặng. Nếu dùng sớm hơn, nó sẽ gây ra sự hoảng loạn, tâm lý đầu hàng, vô hình chung phản tác dụng và khiến dịch bệnh tệ hơn.

Tuy nhiên, đến thời điểm này, WHO buộc phải công bố pandemic vì “mức độ lây lan và thiệt hại báo động, cũng như sự bị động đáng phẫn nộ”.

Đại diện WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus phân trần ông gọi COVID-19 là pandemic với hy vọng kêu gọi các nước phải quyết liệt hơn nữa trong việc đẩy lùi dịch bệnh.

5. Lần cuối thế giới có một pandemic là khi nào?

Pandemic gần đây nhất là dịch cúm influenza H1N1 năm 2009. Dịch H1N1 năm đó khiến hơn 18.000 người thiệt mạng tại hơn 214 quốc gia.

H1N1 được phát hiện lần đầu tại Mỹ, nhanh chóng lan truyền tới tất cả các bang và phần còn lại của thế giới. Virus H1N1 chứa tập hợp gen cúm độc chưa từng thấy ở người hay động vật.

Trong 7 chủng virus corona, COVID-19 là chủng đầu tiên được công bố pandemic. Nhân loại đang áp dụng rất nhiều thành tựu khoa học và y tế công cộng từ những pandemic trước vào dịch virus corona lần này.

6. Hiện trên thế giới có bao nhiêu ca nhiễm COVID-19?

Theo WHO, tới sáng 11/03, đã có 118.000 ca dương tính trên 114 quốc gia, và 4.291 người tử vong.

Việt Nam mới ghi nhận ca số 39. Trước đó, 16 người đã khỏi bệnh.

7. Điểm nóng của dịch COVID-19 đang ở đâu?

Tới 11/03, 90% số ca nhiễm trên thế giới tập trung ở 4 quốc gia: Trung Quốc, Hàn Quốc, Ý và Iran.

#TómLạiLà trả lời ngắn gọn 7 câu hỏi quan trọng nhất xung quanh một sự kiện: Ai? Làm gì? Khi nào? Ở đâu? Bao nhiêu? Như thế nào? Tại sao?

Xem thêm:
[Bài viết] Tóm Lại Là: Nhật ký cách ly của Châu Bùi dạy ta điều gì?
[Bài viết] Hắt hơi, tình dục, tiếp xúc bề mặt? COVID-19 có thể và không thể lây qua đường nào?