Hồi còn nhỏ, tôi nghĩ thế giới này chỉ quẩn quanh vài nghề: cô giáo, bác sĩ, kiến trúc sư… Nhưng khi thế giới quan của tôi rộng mở, xã hội cũng phát triển thêm nhiều nghề mới. Chỉ trong thế kỉ 21, rất nhiều nghề ‘lạ’ đã được ra đời, bao gồm cả khái niệm “content creator” - người sáng tạo nội dung.
Nếu bạn tưởng content creator chỉ quẩn quanh viết status, chụp hình, làm video, thì “nghề cầm fact” của Anh Cầm Fact - Trương Quốc Đại - có lẽ sẽ khiến bạn “giật mình”. Dù chỉ mới ra đời vào đầu 2020, fanpage Anh Cầm Fact đã cán mốc 212,000 lượt thích - con số khổng lồ với một tân binh.
Trước khi là Anh Cầm Fact, anh đã… cầm gì?
Cầm một dự án chỉ đơn thuần là bài tập nhóm, nhưng lại viral khắp “mọi miền quê”. Nhóm tụi anh là PATO Club, và dự án viral đó là “Đố xàm + Thả thính xàm”.
Em có thể kiểm tra độ ‘xàm’ của dự án qua câu thả thính sau: “Em có phải rác không? Vì nhìn em anh muốn đổ!”.
Nghề Cầm Fact đến với anh thế nào?
Việc “cầm fact” là “Nhịp beat luôn vang trong đầu. Đam mê từ lâu đã chảy trong máu.” (cười) vì anh học truyền thông và luôn muốn thử sức làm content creator. Sau PATO, anh nhận ra mình cũng có khả năng sáng tạo chữ nghĩa.
Thử nghiệm với anh là việc cần làm liên tục. Anh Cầm Fact cũng là một câu chuyện như thế. Anh muốn thử, rồi anh liên tục thử, và thành người cầm fact (cười).
Hồi trước anh có đọc một nghiên cứu của Microsoft, nói rằng khoảng thời gian chú ý vào cái gì đó của con người bây giờ còn ngắn hơn con cá vàng nữa. Cá vàng chú ý được 9 giây, thì con người chỉ khoảng 8 giây mấy thôi.
Chuyện đao to búa lớn thì người ta đã nói nhiều, và làm rất đỉnh. Nhưng không phải vì thế mà mình không tìm cách thay đổi các hành vi be bé, với content ngắn đủ để người ta chú ý liền, sau đó mới đọc và nhớ. Các fact anh cầm cũng chỉ để nhắc nhở những gì ai cũng biết, nhưng họ không dám, hoặc quên nói ra.
Anh có nhớ fact đầu tiên mình cầm không?
Anh không nhớ thứ đầu tiên anh làm. Anh chỉ nhớ fact viral đầu tiên.
Đó là một fact liên quan đến chất kích thích. Nó nổi lên một cách không lường trước. Chị sếp cũ của anh nhắn là “Em ơi, cái này viral quá rồi, em phải gỡ nó xuống thôi”.
Em có thể gặp rất nhiều người trong đời, nhưng không mấy người sẵn sàng nhắn em câu đó. Rất may mắn là anh nhận được lời nhắn kịp lúc, trước khi có chuyện gì nghiêm trọng xảy ra.
Bài học đầu tiên trong chặng đường làm content creator của anh, cũng là nội dung của mình luôn phải sạch sẽ. Không thì sẽ bị “tuýt còi” liền.
Cầm fact có khó không?
Cái khó nhất không phải là chuyện cố gắng để có thành công, mà là việc chấp nhận thất bại. Bài đăng đầu tiên lúc mới chập chững bước vào nghề content creator flop là bình thường (đó cũng là nguyên nhân anh không nhớ bài thứ nhất mình đăng).
“Viral” còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Không thể vì bám lấy suy nghĩ “cú đầu tiên phải là cú hit” mà mình không làm. Cũng không phải vì lần này “viral” rồi thì bắt buộc mấy lần sau cũng giống vậy.
Đến thời điểm này, dù có nhiều bài với lượng like và share ở mức lớn, anh vẫn trong tâm thế chấp nhận bài sau có thể không được chú ý. Phải thử. Phải sửa. Và phải làm tiếp. Đó là bước đầu tiên.
Đó là bước đầu tiên, vậy những bước tiếp theo để có được thành công là gì?
Làm lâu thì mình sẽ có những phương thức đo lường nhất định (qua lượt tương tác trên Facebook chẳng hạn) cùng khả năng ‘nhạy’ với content. Anh có riêng cho mình một bộ công thức, trong đó có 3 yếu tố:
- Tính thời điểm: Trong balo anh luôn thủ sẵn giấy và bút, có gì hot là ‘bắt’ liền.
- “Bad behaviour”: Nội dung của Anh Cầm Fact đều xoay quanh những vấn đề khiến người ta đau đầu. Về văn hóa, các mối quan hệ...
- Tệp khách hàng: Một trang có lượng người hâm mộ chủ yếu là người từ 20-30 tuổi không thể tạo nội dung hướng tới độ tuổi 15, 16.
Có một yếu tố thứ 4 sẽ khiến nội dung hoàn hảo, là chơi chữ (chẳng hạn “Hôm nào đi cà phê là hôm nào”). Nhưng không phải lúc nào mình cũng hoàn hảo được. Nên luôn tuân thủ 3 yếu tố đầu là nguyên tắc của tụi anh.
Anh có bao giờ… cầm nhầm fact không?
Có một scandal hơi “bự” đến với anh, là lúc anh giơ tấm bảng “Không rẽ phải đứng đây chi” ở một góc đường khi đèn đỏ. Sau đó mới phát hiện chỗ đó không cho phép quẹo phải khi đèn đỏ. Bình luận, tin nhắn… đến tới tấp để phê bình anh.
Từ đó anh học một bài học sâu sắc trong việc làm truyền thông, là việc kỹ càng và lường trước những gì có thể xảy đến.
Khó khăn lớn nhất của các content creator có lẽ vẫn là câu chuyện ý tưởng. Anh vượt qua nó như thế nào?
Nội dung không ở đâu xa, nó ở xung quanh em. Nó là thứ bạn bè, đồng nghiệp của em nói mỗi ngày. Quan trọng là phải tập tính quan sát.
Nhiều nghiên cứu có nói rằng lúc bí ý tưởng sau khi đã tập trung cao độ, thì nên… nghỉ khỏe. Để cho não trong trạng thái thư giãn, rồi tự nhiên nó sẽ ‘nhảy số’. Nên nghĩ nhiều mà không ra gì thì anh sẽ nghỉ, để não nó tự động đậy.
Chọn hướng nội dung hài hước có phải là kế hoạch của anh từ trước không?
Anh đi coi chiêm tinh học, người ta hay bảo đôi khi nên… bớt tích cực lại (cười). Nên nếu không làm nội dung theo hướng hài hước, chắc anh cũng không biết mình sẽ đi theo hướng nào.
Người ta bảo khoảng 70-80% người dùng mạng xã hội sẽ tập trung chia sẻ những điều hài hước. Sự tích cực là chuyện ai cũng cần. Anh hy vọng thứ anh tạo ra có thể khiến người ta có thêm nụ cười, dù ít dù nhiều, sau mỗi lần mệt mỏi.
Anh Cầm Fact có dự án cầm những gì mới không?
Mục tiêu lớn của anh là cầm được một fanpage với nửa triệu followers trong năm nay.
Song song đó, bản thân anh cũng đang khởi nghiệp với một nền tảng cho phép người hâm mộ được tương tác với thần tượng. Một quãng đường dài, và anh còn nhiều thứ phải học lắm. Anh cũng mong startup của mình dần lớn lên.
Nghe hơi nhiều, nhưng mình cứ mơ lớn trước đã ha (cười).