Giữa miền khói lửa Afghanistan, tôi tự hỏi một bạn trẻ đồng trang lứa mình sẽ có những suy tư gì.
Theo dõi tài khoản @everydayafg từ lâu, tôi thấy họ đã nỗ lực tập hợp những tấm ảnh, câu chuyện ít được nói đến tại Afghanistan. Dù có những hạn chế về những điều có thể chia sẻ (kể cả tên của mình), bạn đã thổ lộ tâm tư của một người trẻ, là người sẽ xây dựng đất nước khi bước ra chiến tranh.
Những bức ảnh đã, thay bạn, miêu tả chân dung của đất nước Afghanistan. Còn đây là những điều bạn muốn được chia sẻ.
Động lực nào đã khiến bạn quyết định tạo ra trang Instagram này?
Mình bắt đầu thích nhiếp ảnh từ năm 15 tuổi. Tuy nhiên, có hai sự kiện không ngờ đã tạo động lực cho mình thành lập tài khoản Everyday Afghanistan trên Instagram và Facebook.
Đầu tiên, mình muốn động viên một anh bạn cùng học ở trường Đại học Kabul. Anh bạn là sinh viên khoa nhiếp ảnh, một ngành học mới thành lập trong khoa Khoa học Xã hội của trường. Vì anh ấy không hiểu được ngành này sẽ cống hiến được gì cho xã hội, nên mình đã nỗ lực để anh ấy không phải bỏ học.
Mình tìm kiếm khắp Internet những tài khoản Instagram truyền cảm hứng nghệ thuật. Khi vô tình lướt ngang tài khoản Everyday Africa và Everyday Asia, mình đã tự bảo mình sẽ bắt đầu dự án tương tự. Khá là thử thách, nhưng mình quyết định thử. Đến nay, đã có 60 ngàn người theo dõi tài khoản.
Thứ hai, mình nhìn thấy tương lai của ngành nhiếp ảnh tại Afghanistan. Sau vài tháng thực hiện dự án, mình nhận được sự ủng hộ từ đông đảo bạn bè và cộng đồng quốc tế. Và cũng vì lẽ đó, mình quyết định sẽ tiếp tục cống hiến cho ngành nhiếp ảnh nước nhà.
Thu hút người theo dõi tài khoản về Afghanistan có phải là một công việc dễ dàng với bạn?
Rất khó, nhất là khi mình không hề quan tâm những chủ đề “nóng” như giải trí, thời trang, người nổi tiếng. Việc xây dựng một cộng đồng hướng về những vẻ đẹp của con người, đất nước chưa hề dễ dàng. Nhất là khi bạn sống ở Afghanistan.
Bạn cảm thấy thế nào khi thức dậy những ngày gần đây?
Mình vẫn ở trong cơn sang chấn vì những gì xảy ra tại thủ đô trong hai ngày nay. Mình và mọi người xung quanh không hề chuẩn bị cho tình huống này. Mọi thứ xảy ra chớp nhoáng. Sự sợ hãi và vô minh thấm vào trong từng phút giây trôi qua.
Tuy nhiên, mình là người luôn khao khát kiến thức. Việc đầu tiên mình làm mỗi khi thức dậy là cập nhật những tin tức xảy ra trong nước và thế giới. Nắm bắt được thông tin giúp mình tập trung và biết cách nhìn thẳng vào vấn đề. Nếu không luyện tập thói quen này, mình sẽ tự thấy bản thân bất cần như thể đang đi nghỉ mát mất!
Bạn thích thú với nơi nào nhất tại Afghanistan?
Từng góc của đất nước đều là máu thịt của mình, nên cũng khó chọn lắm!
Nhưng mình là một người yêu môi trường, nên những vùng xanh (và “xanh”) ở khu vực Đông Bắc đất nước luôn khiến mình ngỡ ngàng. Có thể điểm qua những nơi như: Nuristan, Kunar, Jalalabad, Badakhshan (thật ra là Tây Bắc) và hơn thế nữa.
Bên cạnh thiên nhiên, mình cũng có những mối quan tâm khác. Đặc trưng về ẩm thực, trang phục, dân tộc và ngôn ngữ ở mỗi vùng miền cũng là những khía cạnh mình hứng thú.
Afghanistan là vùng đất đa dạng về dân tộc cũng như tôn giáo trong suốt chiều dài lịch sử. Tất cả mọi người đều có quyền tự do lựa chọn và chung sống trong hòa bình dưới cùng một mái nhà bất kể những khác biệt.
Và họ đã chọn Afghanistan.
Mình khá tò mò về âm nhạc ở Afghanistan. Bạn thường nghe những bài hát nào?
Phần lớn thời gian mình không nghe nhạc vì mình quá bận rộn những năm qua. Tuy nhiên, mình có gu âm nhạc rất đa dạng. Mình thích những làn điệu dân ca và Qawwali (một loại nhạc hướng về dòng Hồi Giáo Sufi, phổ biến ở tiểu lục địa Ấn Độ). Nó bắt nguồn từ tình yêu mình dành cho thi ca và văn học.
Trong thời kỳ tăm tối này, mình muốn gửi gắm một bài hát Qawwali. Bài hát này được phổ nhạc từ bài thơ của một thi sĩ nổi tiếng người Ba Tư, Rumi. Và được thể hiện bởi một trong những ca sỹ kỳ cựu của dòng nhạc Sufi hơn 600 năm lịch sử này
Khách du lịch đến Afghanistan dường như là một điều xa xỉ đúng không?
Ngược lại đấy!
Từ khi khởi động tài khoản, mình được gặp gỡ rất nhiều người khách từ phương xa. Họ vẫn luôn và sẽ tiếp tục được chào đón trong sự niềm nở của người dân Afghanistan. Mình còn tự đề cử làm hướng dẫn viên, vì họ cũng rất hứng thú với trang của mình. Nhưng mọi người có thể tham khảo các đại lý tour để được hỗ trợ chuyên nghiệp hơn.
Khách du lịch cũng chính là những người đã mang đến cảm hứng cho mình. Những tấm hình họ gửi đến toát lên sự ngạc nhiên trước những cảnh đẹp tại Afghanistan. Dù vậy, mình nhận thấy “con người” là chủ đề được các nhiếp ảnh gia trong ngoài nước quan tâm nhiều nhất.
Hiện nay, công việc chính của mình là kiểm tra những chi tiết và nội dung của hình ảnh. Mình sẽ đăng tải những tấm hình có cách tiếp cận thực tế với phương châm: chia sẻ những điều mình thấy.
Bạn nghĩ thế nào về tinh thần và ý chí của người dân Afghanistan?
Những sự kiện gần đây là thảm họa. Tất cả mọi người đều sống trong hoang mang. Họ không biết điều gì đang chờ đợi sau khi chính quyền mới được thành lập. Nỗi âu lo và bất định lan đi như lửa gặp rơm.
Người dân Afghanistan chưa từng hiểu rõ về tương lai của mình, họ luôn sống giữa hỗn mang và vô minh. Nhưng mình hy vọng rằng những ngày tháng khó khăn này sẽ chấm dứt. Mình mong mỏi được thấy người dân có được một tầm nhìn cho chính họ về đất nước và tương lai.
Hoài bão của bạn là gì?
Mình quan niệm giáo dục là công cụ để đạt được những điều tốt nhất cho bản thân và đất nước mình chọn sinh sống. Mình chuyên nghiên cứu về hành chính công, với tấm bằng cử nhân và thạc sĩ một năm. Song, mình cũng theo đuổi đam mê, thực hiện vài dự án nhiếp ảnh và báo chí.
Tuy nhiên, sự gia tăng trong nhu cầu xây dựng niềm tin vào Afghanistan nơi cộng đồng quốc tế đã khiến mình quyết định thay đối hướng phát triển sự nghiệp sang quan hệ quốc tế và ngoại giao.
Sau sự sụp đổ của chính quyền gần đây, mình càng vững tin vào quyết định của bản thân hơn bao giờ hết. Mình cảm thấy được thôi thúc cần phải đứng lên, cất tiếng nói và khôi phục lại niềm tin đã bị đánh mất trong những năm qua.
Quan trọng hơn hết, mình mong muốn tạo dựng hình ảnh một Afghanistan tinh tế và lỗi lạc hơn bất kể thứ gì chính quyền mới sẽ thiết lập trong những ngày tháng sắp tới.
Bạn thay mình kết bài bằng một thông điệp nhé?
Có một điều lịch sử luôn dạy cho chúng ta: không có tiếng nói của cá nhân nào là quan trọng hơn của cá nhân khác. Phần lớn những gì thế giới biết được về Afghanistan là của người bên ngoài, và mình ở đây để mang đến những góc nhìn từ bên trong.
Mình kêu gọi thế giới đừng từ bỏ hi vọng ở những quốc gia như Afghanistan. Hãy cho đất nước và người dân họ một cơ hội để tự giành lại thanh thế cho mình.