Bài viết này được chuyển ngữ từ phần trả lời của Julie Gurner trên Quora
“Tích cực độc hại” (Toxic Positivity) là một khái niệm chỉ việc lúc nào chúng ta cũng được khuyên phải luôn lạc quan và vui vẻ, dù cho có gặp chuyện tệ hại và đau buồn đến đâu.
Liệu đây có phải sự tích cực tất cả chúng ta muốn hay không? Câu trả lời là: chắc chắn rồi!
Tuy nhiên, con người không được lập trình để mãi tận hưởng sự hạnh phúc 24/7, mà còn ta còn được thiết lập chế độ "thất vọng", chế độ khiến ta thấy “thiếu thốn hơn người khác”, và thấy bản thân mình yếu kém, hay bất thường so với xã hội.
Sự thật là: con người được lập trình với một “dải” cảm xúc khác nhau: buồn bã, bồn chồn lo lắng, tươi sáng, tuyệt vọng, vui sướng, sợ hãi, tức giận, ghê tởm, ngạc nhiên, và nhiều nhiều nữa.
Nên nếu tâm sinh lý của bạn hoàn toàn bình thường, thì bạn sẽ phải thấy giận dữ hay lo lắng bồn chồn không lúc này thì lúc khác thôi.
Vấn đề chỉ nảy sinh khi mọi người mắc kẹt ở tình trạng tê liệt cảm xúc, và điều này bắt đầu ảnh hưởng đến cuộc sống, công việc, mối quan hệ, hay khiến đời sống của bạn hoạt động theo hướng tiêu cực trong một thời gian dài.
Tôi sẽ không đi sâu vào những tiêu chuẩn chẩn đoán, nhưng các biểu hiện đều diễn ra trên một trục thế này:
- Từ cảm thấy buồn chán trong vài ngày, đến trầm cảm lâm sàng
- Từ cảm thấy bồn chồn lo lắng vì một sự việc, cho đến cả người tê liệt vì sự lo lắng đó
Có những dải cảm xúc khó xử lý hơn cả, nhưng dù thế thì có những cảm xúc này là chuyện hoàn toàn bình thường. Ví dụ như khi trải qua một sự mất mát nào đó, có người sẽ trở nên tuyệt vọng bởi nỗi đau tiếc, khóc nức nở,... và điều này cũng hoàn toàn bình thường.
Nhưng khi những cảm xúc này bắt đầu cản trở cuộc sống của chúng ta quá lâu, ta nên tìm kiếm sự giúp đỡ từ xung quanh để có thể tiếp tục với cuộc sống phía trước.
Con người có một “dải” cảm xúc, và cứ kẹt trong một vài cảm xúc gây hại cho cuộc sống chắc chắn là điều chẳng ai muốn trải qua.
Có nhiều người hỏi tôi là liệu những cảm xúc tiêu cực có bình thường không.
Chúng ta đánh giá một con người qua hình ảnh của họ đăng tải trên mạng xã hội, và bản thân chúng ta cũng cho rằng tất cả những gì họ thể hiện ra là toàn bộ cuộc sống chân thật nhất, không che dấu. Nhưng rất tiếc là không phải thế đâu.
Chúng ta nhìn vào những gì mà người khác “chọn” để thể hiện với thế giới, chứ không phải hoàn toàn sự thật về cuộc sống của họ.
Những khách hàng lâm vào tình trạng đau khổ và lo lắng nhất mà tôi gặp lại chia sẻ như thế nà. “Bản thân họ” khi cảm xúc không tốt, sẽ đăng lên mạng những tấm hình hoặc câu nói trông có vẻ hạnh phúc, dù thật sự khi đó, họ chẳng thấy vui vẻ gì cả.
Nên dĩ nhiên việc có những cảm xúc tiêu cực như trong đề bài là hoàn toàn bình thường, và tôi chúc cho mọi người có một bước tiến tốt đẹp trong cuộc sống.