Hồi tiểu học, mỗi lần viết chính tả sai một từ, bị cô lấy viết đỏ khoanh tròn từ đó rồi trừ 1 điểm, mình cứ cảm thấy ức ức làm sao ấy. Lúc đó mình hay tự hỏi, sao mình viết đúng 10 từ, cô không cho 10 điểm, mà sai có mỗi 1 từ lại bị trừ hẳn 1 điểm. (Còn nhỏ mà sân si phết nhỉ!)
Gần đây mình đọc bài viết về “Nguyên tắc bút mực xanh” của Parent coach Linh Phan mới thấy "à há", điều mình trăn trở đây rồi.
Nguyên tắc bút mực xanh được giới thiệu bởi nhà tâm lý học trẻ em Tatiana Ivanko. Trong quá trình dạy con tập viết, cô đã dùng mực xanh để khoanh những chữ con viết đẹp và chuẩn thay vì dùng mực đỏ để khoanh những chỗ “không đạt chất lượng”.
Một điều tưởng chừng như đơn giản ấy làm mình ngộ ra được nhiều thứ và ngay lập tức liên hệ bản thân, áp dụng vào thực tiễn liền.
Thì ra, thay vì cố nghĩ đến những gì tiêu cực cần tránh, mình chỉ cần tập trung vào điều tích cực, đúng đắn, kết quả sẽ thay đổi.
Gieo hạt giống tích cực vào tiềm thức
Chúng ta hành động với 90% tiềm thức và 10% ý thức. Tiềm thức như một đứa trẻ với ánh nhìn trong veo không phân biệt đâu là vàng, đâu là thau. Nó thu nạp mọi trải nghiệm vui buồn, tốt xấu của chúng ta một cách tự nhiên không chọn lọc. Ý thức của chúng ta nhiều khi đã quên những trải nghiệm đó, nhưng tiềm thức vẫn khiến chúng biểu hiện ra tính cách, hành vi của ta.
Mình còn nhớ một câu chuyện đã đọc khá lâu rồi. Người cha khi thấy con trai mình đang đu lủng lẳng trên cây thì rất hoảng hốt và nói rằng: “Bám chặt vào!”. Cũng trong tình huống tương tự, người mẹ nói với đứa con gái của mình: “Coi chừng ngã!” Kết quả chắc bạn cũng sẽ đoán được, bé gái bị ngã, không bởi vì con gái yếu đuối hơn con trai, mà vì con tiếp nhận từ “ngã” và xuất hiện cảm xúc sợ hãi dẫn đến việc không tự tin vào khả năng giải quyết tình huống đó của mình. Với bé trai, con được hướng dẫn cụ thể là bám chặt nên thực hiện theo và an toàn tiếp đất.
“Đứa trẻ tiềm thức” trong bạn cũng vậy. Bạn khoanh tròn, in đậm, lặp đi lặp lại điều gì, nó sẽ nhớ và “giúp bạn” làm theo điều đó. Vì vậy, hãy luôn chọn lọc ngôn từ mà chúng ta dùng với bản thân mình và những người xung quanh.
Giao tiếp tích cực với bản thân
Luôn có một người lắng nghe bạn và ghi nhớ tất cả những gì bạn nói hay suy nghĩ, đó chính là “đứa trẻ tiềm thức”. Cách để giao tiếp mạnh mẽ với tiềm thức là cảm xúc và sự nhắc đi nhắc lại. Vì thế, hãy luôn chọn lọc ngôn từ mà bạn dùng với chính mình, chọn lọc hình ảnh mà bạn tưởng tượng ra trong đầu. Những lúc này đây, cảm xúc càng dâng cao, tiềm thức càng được khắc ghi một cách rõ ràng. Từ đó bạn sẽ có được nội lực mạnh mẽ để đạt được mục tiêu hiệu quả hơn và có nguồn cảm hứng lớn lao để phấn đấu mỗi ngày.
Lại nhớ hồi còn nhỏ, mình hậu đậu lắm, đụng đâu hư đó. Có lần bưng tô canh từ bếp ra bàn ăn, biết mình vụng về nên vừa đi vừa lẩm bẩm: “Không được đổ! Không được đổ!” Ấy thế mà cuối cùng vẫn làm đổ. Rồi mẹ mình dạy cho câu “thần chú” làm thay đổi cuộc đời: “Khi làm gì, con hãy luôn nghĩ trong đầu: Bình tĩnh! Cẩn thận!”. Dần dà, mình thêm vào câu thần chú “cứu vớt cuộc đời” đó một số từ ngữ tích cực nữa: thoải mái, tự tin, làm tốt, xuất sắc,… Wow, vui quá, thì ra mình làm được mà! Bây giờ bạn hỏi những người xung quanh mình mà xem, họ sẽ trề môi bảo bạn xạo sự nếu bạn bảo rằng mình từng là đứa vụng về đấy.
Áp dụng nguyên tắc bút mực xanh với người xung quanh
Trong một buổi trò chuyện, cô bé sinh viên chia sẻ với mình:
Tức lắm chị! Em ăn kiêng để giảm cân, tuân thủ cực kỳ luôn. Chỉ có mỗi một hôm em ăn hơi quá vì món đó em thích, bà em chỉ trích ngay: “Vậy mà cũng nói là ăn kiêng!”. Và chỉ trong ngày hôm đó, họ hàng cô dì chú bác của em đều biết chuyện này rồi chọc quê em.
Từ câu chuyện nhỏ của bản thân, bạn ấy nhận ra rất nhiều bài học, về sự điều hướng cảm xúc để giữ mối quan hệ tốt với người thân trong gia đình, về thông điệp của sự tức giận, và đặc biệt là về nguyên tắc bút mực xanh mà mình nói ở trên. Bạn tiếp tục tâm sự:
Em hiểu rồi chị. Từ giờ, thay vì em trách móc người yêu ở xa mỗi lần anh ấy quên nhắn tin cho em; thì em sẽ thể hiện sự cảm kích những khi anh ấy gọi điện hỏi thăm. Em sẽ nói cho ảnh biết: “Anh làm thế này, thế này, em thấy vui lắm!”, để ảnh phát huy.
Với con trẻ cũng vậy, hãy dùng từ ngữ tích cực để khích lệ mỗi khi con làm được điều gì đó đúng đắn, cho dù đôi khi đó là điều người lớn cho là bình thường.
- Con đã lau bàn ăn rất sạch giúp mẹ nên mẹ thấy đỡ mệt nhiều nè!
- Lúc nãy lên xe, con chào chú tài xế. Khi xuống xe, con còn chúc chú lái xe vui vẻ nữa. Mẹ nghĩ rằng điều đó sẽ làm chú vui cả ngày hôm nay.
Đặc biệt là hạn chế hết mức việc khoanh mực đỏ vào những việc con làm, bạn nhé. Như mình này, lúc nhỏ mẹ thường hay nói về mình với mọi người rằng: “Con bé này cứng đầu lắm!”. Mẹ còn xoa xoa cục bướu nhỏ trên đầu mình và nói: “Cục này là cục bướng nè!”
Thế nên, mình luôn nghĩ mình cứng đầu bẩm sinh. Mỗi khi ai nói mà mình không nghe lời, mình cảm thấy điều đó là đương nhiên, à thì tại mình cứng đầu mà. Mãi sau này lớn lên, mình mới nhận ra, ừ đúng là mình… cứng đầu thiệt. Nhưng mình chuyển nó thành sự kiên định, lòng quyết tâm. Đôi khi mình vẫn có chút chút bảo thủ với những quan điểm mà mình đưa ra. Biết được xu hướng hành vi đó của bản thân, mình luôn dặn lòng phải lắng nghe nhiều hơn, tò mò nhiều hơn để tìm hiểu, tiếp thu và chấp nhận những ý kiến của người khác.
Đương nhiên vẫn có nhiều thứ cần “góp ý” để con điều chỉnh và phát triển tốt hơn, nhưng nếu được khen, chê đúng cách thì con sẽ lớn lên với nội lực mạnh mẽ và tinh thần lạc quan từ trong tiềm thức.
Chắc chắn rằng một lời khen: “Chữ O này con viết tròn đẹp, ngay hàng thẳng lối nè!” sẽ giúp con viết được nhiều chữ O như thế nữa; thay vì: “Chữ này hơi méo, chữ kia lệch dòng…”
Từ hôm nay, bạn có thể bắt đầu dùng bút xanh để khoanh tròn, tô đậm, gạch dưới những điều tốt đẹp ghi trong tiềm thức. Khi chúng ta bắt đầu thực hành điều này với bản thân nhuần nhuyễn, con cái và những người xung quanh cũng sẽ được “hưởng lây”. Còn mình á, mình dùng hẳn bút dạ quang cho nó sáng chói luôn.