1. Pê đê (pédéraste) là gì?
Pédéraste /pedeʀast/ (n) là một từ gốc Pháp, chỉ những người đàn ông có hành vi tình dục với trẻ em nam (Tra cứu trên Cambridge Dictionary). Xuất phát điểm của từ này mang ý nghĩa kì thị. Đầu thế kỉ 20, người Pháp đã bắt đầu sử dụng pédéraste để chỉ những người đồng tính.
Ở Việt Nam, pê đê (hay bê đê) thường mang nghĩa miệt thị, chỉ những người đàn ông đồng tính hoặc có tính nữ.
2. Nguồn gốc của pê đê?
Tại Việt Nam, hiện tượng từ mượn khá phổ biến sau thời Pháp thuộc. Nhiều khả năng từ pê đê được người Việt mượn trong và sau thời điểm ấy.
Trong những năm 1930, khi kiến thức về giới tính và tính dục vẫn còn rất hạn chế, giới tri thức Việt Nam tìm hiểu về nội dung này phần lớn qua sách báo của Pháp. Từ pédéraste được du nhập thông qua các đầu sách về đồng tính.
3. Vì sao người Việt Nam dùng từ pê đê?
Trong nhiều năm liền, giới truyền thông thường dùng từ pê đê để chỉ những người thuộc cộng đồng LGBT+. Theo một khảo sát của viện iSEE năm 2011, số bài truyền thông về đồng tính thể hiện sự kỳ thị chiếm tới 41% tổng số các bài báo được đưa vào nghiên cứu.
“Các đầu báo chỉ dừng lại ở ngôn ngữ gây sự hiếu kỳ, giật gân”, theo iSEE. Sự tác động của truyền thông khiến không ít người dùng từ pê đê với ý miệt thị.
"Ngày trước, mỗi lần đọc báo thấy tin về người đồng tính, ba mình lúc nào cũng mắng là “Bọn pê đê”. Lên lớp bạn trai nào không ra ngoài chơi cùng đám con trai cũng bị trêu là “Đồ pê đê ẻo lả”. Trong kí ức tuổi thơ của mình, pê đê đồng nghĩa với người xấu, và mình là kẻ không bình thường.” - M.C, một người đồng tính nam, chia sẻ.
4. Thay thế từ pê đê như thế nào?
Các dự án tuyên truyền kiến thức về LGBT+ đã giúp người Việt phần nào nhận thức được cách dùng từ pê đê là không đúng. Chưa kể, sử dụng từ này còn khiến mọi người không phân biệt được sự khác biệt giữa người đồng tính nam và người chuyển giới. Bạn có thể tìm hiểu một số thuật ngữ phổ biến trong cộng đồng LGBT+.
Thay vì sử dụng câu:
“Bạn pê đê à?”
Bạn có thể học cách sử dụng từ khác, như:
“Bạn là gay đúng không?”
“Bạn là transgender (người chuyển giới) đúng không?”