Thời gian đi du học, tôi hay lang thang khắp các hiệu sách, rồi đặt sách trên mạng lẫn đi lùng sục ở các hội chợ. Các thư viện trong khu vực hay xả kho sách cũ nên tôi đi tàu, xếp hàng cả tiếng đồng hồ chờ mua sách.
Sách cũ đôi khi chỉ khoảng 5 AUD (khoảng 90 nghìn VND) cho một cuốn in màu, giấy mỹ thuật khổ A3. Có lần, tôi mua cuốn Ngàn mặt trời rực rỡ chỉ 1 AUD ở một hội chợ làng quê. Ham sách cũ rẻ nên tôi mua rất nhiều, phòng trọ chật chội nên tôi xếp sách la liệt dưới gầm giường.
Đặc biệt, tôi mua rất nhiều sách về thiết kế và mỹ thuật. Là một sinh viên truyền thông nhưng lại muốn rẽ sang nghề thiết kế đồ họa, tôi săn lùng đủ mọi chủ đề: thời trang, nội thất, nhiếp ảnh,... Có những cuốn catalogue rất dày, in màu trên giấy mỹ thuật và đóng bìa cứng, mỗi cuốn 1-2 kg.
Thành thực mà nói, tôi cũng chẳng đọc những cuốn sách này nhiều. Chủ yếu tôi lật ra, ngắm hình, đọc qua loa phần mô tả. Vả lại, đống sách đã mua ở nhà chất đống lên, còn tôi vẫn tiếp tục mượn sách ở thư viện về đọc.
Lúc về nước, tính ra tôi đã mua khoảng 400 AUD tiền sách (mà chủ yếu là sách cũ). Cộng với tiền vận chuyển về Việt Nam, tủ sách này đáng giá gần 8 triệu VND. Bây giờ nhìn lại, tôi thấy đây là một khoản tốn tiền.
Tốn tiền, vì công sức mang 30 kg sách về nước quá vất vả. Tốn tiền, vì tôi ở trong một vòng lặp tinh thần luẩn quẩn, khi đi làm thêm vất vả để có tiền tiêu, xong lại mua rất nhiều sách mà chẳng đọc hết. Và hơn hết, tốn tiền, vì tôi không sử dụng hiệu quả tủ sách của mình.
Là một người tự học thiết kế, tôi thấy mình bị hổng cả kiến thức lẫn kĩ năng, và luôn hy vọng rằng tôi sẽ bù đắp những lỗ hổng này qua việc đọc. Hơn nữa, tôi những tưởng rằng ngắm sách, ngắm tranh sẽ đem lại cho tôi cảm hứng, giúp tôi có nhiều ý tưởng mới.
Nhưng không, càng xem sách và mua sách, tôi càng mất động lực.
Tôi than thở với một người anh làm thiết kế rằng mình chán chẳng muốn design hay vẽ gì cả. Nhìn tất cả những thứ đẹp và thú vị người khác đã làm ra, mình thấy học bao nhiêu cũng không đuổi kịp. Anh tôi nhắn lại: "Em đừng xem nữa. Em phải làm đi."
Tôi chẳng biết phải bắt đầu từ đâu. Tôi muốn làm ra những thứ độc đáo như họ đã trưng bày trên sách.
"Em không cần nhìn xa đâu. Cứ cầm bút đi ra đường đi."
Sau này, khi đã làm nghề đủ nhiều, tôi mới hiểu rõ lời khuyên của anh mình. Hãy đọc, quan sát, chứ đừng chỉ "xem." Và hãy sáng tác từ những gì mình đã quan sát được.
Khi đọc đi đôi với làm, tôi tìm thấy điều mình cần và hiểu hơn những trang sách. Khi thực hiện một tác phẩm hay một dự án, tôi biết mình cần thông tin và kỹ năng gì, rồi từ đó tìm những bài báo, đầu sách hoặc hướng dẫn cụ thể để hiện thực hóa ý tưởng của mình. Nay tôi ít mua sách về sáng tạo thị giác, nhưng đều là những cuốn sách mà tôi thấy có thể thường xuyên đọc lại.
Rất nhiều những cuốn sách thiết kế tôi mang về nước, thực ra tôi chưa hề đọc hết phần tư số trang. Nhưng phần nào tôi được an ủi, vì nay chúng đã ở bên những người chủ mới biết trân trọng chúng hơn.
Tôi tổ chức vài buổi đọc sách chung, khi mọi người tới nhà nhau và xem sách. Tôi tặng lại những cuốn sách này cho bạn bè - sách về ảnh thời trang cho một bạn nhiếp ảnh gia, sách nội thất cho anh kiến trúc sư, sách về thiết kế bao bì cho em designer.
Có lẽ, tôi đã tốn 8 triệu mua sách để học cách đọc vừa đủ và quan sát cuộc sống nhiều hơn.