Thị trường tiền mã hóa liên tục đón nhận tin tốt trong thời gian qua. Từ đầu năm nay, ngày càng có nhiều quỹ hưu trí bắt đầu đưa Bitcoin vào danh mục đầu tư. Tháng 04/2021, cổ phiếu của sàn giao dịch Coinbase được niêm yết. Và mới nhất, ngày 19/10 vừa qua, Bitcoin ETF (BITO) lần đầu xuất hiện.
Giá trị vốn hóa của thị trường tiền mã hóa (cryptocurrency aka. crypto) hiện nay cũng đã đạt đến 2,63 ngàn tỷ USD, và cứ mỗi 24 giờ có khoảng 150 tỷ USD được giao dịch.
Những con số này cho thấy crypto đã thực sự trở thành một lớp tài sản đáng kể. Cùng với sự phát triển của crypto, ngày càng có nhiều người trẻ tham gia vào xu hướng đầu tư này. Dạo quanh các trang mạng xã hội, không khó để thấy những hội nhóm đầu tư crypto sôi nổi, đa phần trong số họ còn rất trẻ.
Vậy tiềm năng phát triển của crypto ra sao, và liệu crypto có nên là một phần trong tài sản đầu tư?
Nếu được hỏi, thì quan điểm của Chàng-Ngốc-Già là nên biết chơi, nhưng đừng quá mạo hiểm.
Crypto ngày càng được đón nhận do đâu?
Có sự tham gia của công nghệ
Giới trẻ ngày nay - thế hệ Millennials và Gen Z đã quen thuộc với Internet và các nền tảng kết nối trực tuyến, khiến thời gian online trong ngày của họ là rất đáng kể. Những người trẻ này cũng rất ủng hộ, nếu không nói là cuồng công nghệ mới, trong đó có blockchain.
Theo xu hướng này, những ứng dụng và sản phẩm của công nghệ blockchain như tiền kỹ thuật số (digital coins), DeFi, NFTs, hay thậm chí là các meme coins đã tạo ra lực hút cực lớn thời gian qua.
Được các thực thể uy tín đón nhận
Sức hút từ tiền mã hóa đang lớn và vững chãi dần, khi thị trường đón nhận ngày càng nhiều nhà đầu tư chuyên nghiệp, các ứng dụng và quỹ đầu tư chỉ chuyên về crypto. Các sàn giao dịch tiền mã hóa cũng xuất hiện ngày càng nhiều, với quy mô giao dịch ngày càng lớn.
Crypto cũng nhận được sự quan tâm của các định chế tài chính và công nghệ lớn, thậm chí là các chính phủ. Tiêu biểu là El Salvador, khi quốc gia này đã cho phép sử dụng Bitcoin như một phương tiện thanh toán chính thống.
Một số tên tuổi lớn như JP Morgan, Fidelity, IBM, Microsoft, Harvard Endowment Fund v.v.. cũng đã bước một chân vào thế giới này.
Có yếu tố cộng đồng
Hầu hết những người trẻ quan tâm đến crypto đều tham gia ít nhất một cộng đồng hay hội nhóm nào đó, đặc biệt là mạng xã hội Telegram. Có người đầu tư mua và nắm giữ, có người chỉ đầu cơ lướt sóng, và cũng có người kết hợp cả hai chiến lược. Nhưng chất keo gắn kết của họ với crypto là những trao đổi, chia sẻ trên các cộng đồng.
Với họ, không gian này không chỉ là về kiếm tiền mà còn là một thú vui. Cảm giác kết nối với một cổ phiếu bluechip như GAFA, với nhiều người trẻ là không thể bằng nếu so với một loại coin nào đó, nhất là khi những người cùng quan tâm đến coin đó có nhiều điểm chung để chia sẻ với nhau.
Và đơn giản, con người tin vào crypto
Và lý do cuối cùng, nhưng không thể không đề cập đến đó là sự tin tưởng. Giới trẻ không còn tin tưởng nhiều vào định chế tài chính truyền thống, trong khi khi DeFi đang ngày càng phát triển mạnh và sẽ là tương lai của ngành tài chính.
Nhiều người trẻ cũng dần cảm thấy hệ thống tài chính truyền thống mà thế hệ cha mẹ họ đang sử dụng trở nên ít phù hợp. Ngoài ra, lạm phát cũng là một lợi thế của những cryptos có lượng phát hành hữu hạn.
Tại sao crypto đặc biệt thu hút giới trẻ?
Việc về hưu dần trở nên áp lực
Hiện nay, hệ thống hưu trí các nước đang phải cải tổ theo hướng kéo dài số tuổi làm việc, giảm tỷ lệ nhận khi về hưu. Kết quả là thế hệ về hưu và chuẩn bị về hưu cảm thấy một áp lực rất lớn. Ví dụ, trước kia ta 60 tuổi đã về hưu thì một số nước hiện nay kéo dài lên 62, hay thậm chí 67.
Nhiều nước cũng chuyển dần từ hệ thống tỷ lệ nhận lương hưu xác định trước (defined benefit) như 70%, xuống còn 50% sang hệ thống cùng đóng góp (defined contribution). Với thay đổi này, người lao động sẽ cùng đóng, và khoản tiền về hưu sẽ tăng giảm theo hiệu quả của việc đầu tư của quỹ hưu trí.
Vốn nhỏ, tỷ lệ sinh lợi cao
Dịch vụ quản lý đầu tư, hay các quỹ đầu tư ủy thác dù mang lại hiệu quả nhưng chi phí quản lý đã lấy đi một phần lớn lợi nhuận. Ngoài ra, nếu so với cổ phiếu, ta có thể đầu tư vào crypto với chi phí thấp hơn, linh hoạt hơn và có thể bắt đầu với số vốn rất nhỏ. Và quan trọng hơn, ta có thể tự tay thực hiện các giao dịch.
Đó là lý do tại sao hiện nay một bộ phận giới trẻ thấy đầu tư vào crypto sẽ "ngon ăn" hơn, mặc dù thực tế không luôn như vậy.
Giá trị của crypto nằm ở đâu?
Crypto vẫn có thể có giá trị nội tại
Rất nhiều người vẫn băn khoăn giá trị nội tại (intrinsic value) của crypto là có hay không, và nếu có là gì. Nguyên nhân là bởi nó không giống như các đồng tiền có giá trên thế giới, ví dụ như USD, CHF, AUD, CAD, JPY và kim loại quý như vàng - vốn là những thứ được đảm bảo về giá trị.
Nhưng ngày nay, có một số cryptos mang lại giá trị cho người nắm giữ. Họ coi chúng như phương tiện thanh toán để mua hàng hóa, dịch vụ, và là nơi cất trữ giá trị để có thể chuyển sang tiền mặt.
Những đồng coin để cất giữ thường có giá trị lớn, như BTC và ETH. Hãy hình dung nếu ta có thể chuyển một lượng tài sản xuyên biên giới bằng BTC thì sẽ nhẹ nhàng như thế nào.
Một số cryptos gắn chặt với một đồng tiền mạnh hoặc vàng được gọi là stable coins, và do đó có được những thuộc tính như những tài sản này.
Hiện nay, 1 số coins cũng có thể thực hiện "tiết kiệm" hay "cho thuê", với lãi suất hàng năm lên đến 5-10% hoặc cao hơn.
Có nhiều ưu điểm so với ngân hàng truyền thống
Nếu là giao dịch mua bán P2P, ngày nay giao dịch qua crypto không còn là điều mới mẻ nữa. Một số nơi bán hàng trực tuyến còn chấp nhận crypto. Thậm chí tài khoản crypto có thể kết nối với thẻ ngân hàng, và người sở hữu crypto được linh hoạt rất nhiều trong việc chi tiêu.
Và có thể bạn chưa biết, đã có trường đại học tính đến phương án nhận học phí bằng crypto, như trường Wharton danh tiếng chấp nhận BTC.
Một số dịch vụ của ngân hàng có thể được thay thế bằng việc sử dụng crypto, như chuyển tiền hay thanh toán. Trong giao dịch giữa cá nhân với cá nhân, giờ đây ta có thể trao đổi thông qua crypto, như trao đổi một máy tính cũ, một món đồ sưu tầm. Hơn thế nữa, với crypto, sự an toàn và bảo mật còn có được ở mức độ cao hơn.
Việc dễ tiếp cận, cùng chi phí sử dụng thấp cũng là một lợi thế của tiền mã hóa so với ngân hàng truyền thống. Hãy thử hình dung những người không tiếp cận được dịch vụ ngân hàng, nhưng hoàn toàn có thể có được một ví điện tử chứa crypto để nhận tiền từ người khác và từ đó có thể chi tiêu xem?
Có thể được dùng để phát triển blockchain
Một số cryptos còn có thể được dùng để duy trì và phát triển các nền tảng blockchain, và các cryptos phổ biến nhất đều có đặc tính này. Chính vì vậy mà những người sở hữu crypto có thể gửi tiết kiệm, hoặc cho vay crypto của mình (staking hay liquidity swap) trong lúc chỉ nắm giữ mà không có nhu cầu giao dịch.
Tuy nhiên, hãy cẩn thận nhiều cạm bẫy
Thị trường tiền mã hóa đã nóng lên rất nhiều trong thời gian qua, khiến không ít người rơi vào tâm lý FOMO. Nắm bắt được điều này, đã có rất nhiều tổ chức, cá nhân tranh thủ phát hành cryptos hoặc tokens chỉ để nhằm mục đích lừa đảo nhà đầu tư.
Trang web coinmarketcap.com thống kê hiện nay có 6883 coins được niêm yết, nhưng phần lớn trong số này chỉ có mức vốn hóa rất nhỏ, thanh khoản thấp nên rủi ro là rất cao. Nhiều nhà đầu tư trẻ lại chạy theo những meme coins mà chưa có nhiều kinh nghiệm cũng như tìm hiểu kỹ thì rủi ro càng tăng.
Đã có nhiều trường hợp giá tăng vọt, nhưng lại quay đầu nhanh chỉ sau một thời gian ngắn, nên nếu không may thì sẽ bị rơi vào tình trạng đu đỉnh.
Vì vậy, mặc dù crypto là một kênh đầu tư rất tiềm năng, phù hợp với giới trẻ, nhưng cần phải có chiến lược đầu tư phù hợp. Phù hợp để không bỏ lỡ cơ hội, nhưng cũng không quá mạo hiểm với kênh đầu tư này.