Theo quy tắc 7-38-55, 38% hiệu quả của quá trình giao tiếp phụ thuộc vào tông giọng. Nghiên cứu cũng chỉ ra cử chỉ cơ thể và tông giọng đóng vai trò quan trọng hơn nội dung cuộc trò chuyện.
Tuy nhiên, chúng ta thường vô thức sử dụng tông giọng tự nhiên mà không thật sự nắm bắt chúng thể hiện điều gì về bản thân. Trong nhiều trường hợp, những cảm xúc cá nhân và các thói quen vô thức cũng tác động đến giọng nói, để lại ấn tượng không tốt với người nghe.
Chính vì vậy, việc hiểu được các vấn đề thường gặp sẽ giúp bạn điều tiết được tông giọng của mình và đạt hiệu quả giao tiếp mong muốn.
Những vấn đề thường gặp về tông giọng
Để cải thiện, trước tiên cần phân tích xem giọng nói của mình đang gặp những rào cản nào. Bạn có thể thử ghi âm cách mình nói chuyện để tìm ra vấn đề, hoặc nhờ người xung quanh góp ý. Một số vấn đề thường gặp về tông giọng đó là:
Giọng đều đều
Sử dụng tông giọng đều đều khó tạo ra điểm nhấn cho nội dung, khiến người nghe dễ mất hứng thú giữa chừng và không thật sự để tâm đến những gì bạn nói sau đó.
Nó thường gợi cảm giác về một người không đáng tin tưởng, nhàm chán hoặc thậm chí là gian xảo. Vì thế dù vẫn nghe hết điều bạn muốn truyền tải, có thể họ sẽ không thấy đáng tin lắm.
Giọng lầm bầm
Giọng lầm bầm xảy ra khi bạn không thể mở to khẩu hình để nói hoặc phát âm không rõ. Nếu người khác thường yêu cầu bạn nói to hơn hoặc lặp lại câu vừa nói, đó là dấu hiệu của lỗi sai này.
Điều này vô tình tạo ấn tượng rằng bạn không chắc chắn về lời nói của mình, đồng thời gây khó chịu cho người nghe.
Giọng quá to hoặc quá nhỏ
Điều tiết âm lượng giọng nói giúp truyền đạt thông tin rõ ràng và tạo cảm giác tự tin, dễ dàng thu hút sự chú ý của người nghe. Nhưng khi giọng nói của bạn quá nhỏ, những điều bạn nói sẽ không được truyền tải đầy đủ.
Trong nhiều trường hợp, điều này đánh mất sự kiên nhẫn của đối phương, khiến họ phớt lờ đi những thông tin đã bị lỡ.
Giọng quá nhanh hoặc quá chậm
Tương tự vấn đề trên, việc điều tiết tốc độ nói cũng đóng một vai trò quan trọng. Khi nói với tốc độ quá nhanh (hơn 160 chữ/phút), giọng nói của bạn sẽ tạo cảm giác yếu ớt hoặc thiếu rõ ràng. Nó cũng thể hiện bạn đang lo lắng, quá khích. Nhưng với tốc độ quá chậm (ít hơn 120 chữ/phút), người nghe dễ dàng cảm thấy chán nản.
Giọng quá cao hoặc quá thấp
Khi sử dụng tông giọng quá cao, người nghe có thể cho rằng bạn đang lo lắng hoặc thiếu nghiêm túc, thậm chí khiến họ thấy khó chịu. Ngược lại, tông giọng thấp khiến người khác khó tiếp nhận nội dung bạn muốn truyền tải.
Làm thế nào để lời nói của bạn có sức nặng hơn?
1. Điều chỉnh tư thế
Dù bạn đang đứng hay ngồi, hãy chú ý tới phần cổ của mình. Thời nay chúng ta càng có xu hướng chúi đầu về phía trước nhiều hơn, Tư thế này ngăn thanh quản chuyển động thoải mái, khiến giọng nói của bạnkhông được trơn tru.
Ngoài ra, những tư thế sau cũng ảnh hưởng đến giọng nói:
- Cong lưng quá mức: Một số người thường có phần lưng dẻo dai hơn. Vì vậy họ thường có xu hướng nâng phần ngực, đẩy vai ra sau và nghiêng xương chậu về phía trước nhiều hơn mức cần thiết. Điều này khiến các phần cơ bắp khác căng hơn, ảnh hưởng đến giọng nói.
- Căng cứng cổ và họng: Sử dụng phần đầu và cổ quá mức, đặc biệt là sau khi căng cơ, sẽ tác động lên hơi thở, từ đó ảnh hưởng lên tông giọng của bạn.
2. Điều chỉnh tốc độ nói
Tốc độ nói vừa phải thường nằm trong khoảng 120 đến 160 chữ trong một phút. Để xác định tốc độ của mình, bạn có thể thử cách sau:
- Bước 1: Chọn một đoạn văn
- Bước 2: Đọc trong 1 phút với tốc độ của bạn và ghi âm lại
- Bước 3: Đếm số chữ bạn đã đọc được trong 1 phút
Sau khi xác định được tốc độ của mình, bước còn lại là ghi nhớ và luyện tập để điều chỉnh.
3. Thả lỏng cơ hàm và cổ họng
Đối với những người hay lo lắng hoặc có hội chứng sợ xã hội, phần cổ họng và cơ hàm thường căng cứng khi phải nói chuyện với người khác. Bạn có thể làm dịu phần cơ này bằng cách:
- Ngáp và thả lỏng toàn bộ cơ hàm. Sau đó, mím môi lại và ngân nga một giai điệu yêu thích. Nhớ là vẫn thả lỏng phần cơ hàm nhé.
- Xoa bóp phần cơ xung quanh cổ họng để chúng có thể thư giãn.
4. Lấy hơi từ cơ hoành
Hơi thở đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết giọng nói. Khi hít thở, hãy sử dụng cả cơ hoành thay vì chỉ sử dụng cổ họng như bình thường. Cách thở đúng nhất diễn ra khi phần bụng căng phồng lên khi hít vào và hạ xuống khi thở ra.
Một số bài tập sử dụng cơ hoành khi hít thở mà bạn có thể thử tại nhà:
- Mím môi khi cười: Hãy đóng chặt môi và cười thầm qua mũi. Điều này giúp cơ hoành của bạn tham gia hoạt động
- Thở sâu: Hãy thở ra đến khi bạn hết hơi hoàn toàn, kích hoạt những hơi thở sâu.
- Đếm hơi thở: Khi thở ra, hãy đếm dần đến 5 rồi tăng lên 10.
- Giữ hơi thở lại: Sau khi hít vào, giữ hơi thở của mình trong khoảng 15, 20, 30, 45 giây để giúp cơ hoành khoẻ mạnh hơn.
- Gập người về phía trước: Gập người về phía trước đến ngang hông để đẩy khí ra ngoài một cách tự nhiên.
5. Thay đổi cao độ
Thay đổi cao độ giọng nói giúp truyền tải thông điệp một cách sống động hơn và khiến người khác chú ý vào nội dung cuộc trò chuyện.
Để điều chỉnh, trước tiên bạn cần xác định được nội dung cần truyền tải để sử dụng tông giọng phù hợp. Chẳng hạn, khi chia sẻ về một chuyến đi vui, hãy sử dụng tông giọng hơi cao, vui tươi thay vì tông giọng thấp.
6. Phát âm rõ ràng
Cảm giác lo lắng thường khiến chúng ta vô thức đóng khẩu hình và nói nhỏ lại để tránh gây sự chú ý. Ngoài việc chuẩn bị nội dung chu đáo trước khi phát biểu, bạn có thể luyện tập thói quen phát âm bằng cách:
- Tập đọc to, mở rộng miệng và sử dụng toàn bộ chuyển động của môi.
- Khi có thời gian rảnh: Tập chu môi rồi mở rộng môi trong 10 lần chậm rồi 10 lần nhanh.
7. Âm lượng giọng nói
Những người có giọng nói nhỏ thường dễ bị phớt lờ. Thực tế là việc tăng âm lượng giọng nói đến mức vừa phải giúp bạn tự tin hơn và giảm đi sự lo lắng. Để điều chỉnh âm lượng phù hợp, bạn có thể:
- Luyện giọng bằng cách ngân âm “A" với âm lượng to dần tới khi đạt mức độ mong muốn.
- Tập nói chuyện với một người đang đứng ở xa, chẳng hạn như từ đầu phòng nói với người ở cuối phòng.
Ngoài ra, bạn có thể luyện tập việc nhấn nhá các thông tin quan trọng để khiến chúng nghe sinh động hơn.