Monika Nguyễn, nhà sáng tạo mang hai dòng máu Việt-Áo, đang tạo nên những dấu ấn riêng biệt. Công việc của chị kết hợp kiến trúc, thiết kế nội thất và nhiếp ảnh, cho phép chị ghi lại những không gian độc đáo.
Nhân dịp khai trương nhà hàng Mâm Mâm Eatery & Lounge, chị đã hợp tác với Vietcetera để thực hiện một tập trong series "Offbeat Spaces" của mình về nhà hàng đặc biệt này. Sau một ngày quay phim, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện để hiểu rõ hơn về tầm nhìn của chị đối với nền sáng tạo đang phát triển nhanh chóng của Việt Nam, và động lực thúc đẩy chị trở về quê hương của mình.
Hành trình của chị đến Việt Nam bắt đầu từ sự tò mò về đầu tư và làm việc tại đây. Chị có thể chia sẻ câu chuyện đã thu hút chị đến với Việt Nam không?
Tôi đã bị cuốn hút bởi sự phát triển mạnh mẽ của Đông Nam Á trong một thời gian dài. Việt Nam đặc biệt hấp dẫn vì tốc độ phát triển nhanh chóng của nền sáng tạo. Sự kết hợp giữa văn hóa truyền thống và sự đổi mới hiện đại là điều thực sự độc đáo.
Ban đầu, tôi quan tâm đến các cơ hội đầu tư, nhưng nhanh chóng nhận ra rằng lĩnh vực kiến trúc và thiết kế ở đây vô cùng truyền cảm hứng – một môi trường hoàn hảo cho công việc nhiếp ảnh kiến trúc của tôi. Đồng thời, nguồn gốc Việt Nam của tôi cũng đóng một vai trò quan trọng – việc hiểu ngôn ngữ và có sự quen thuộc về văn hóa giúp tôi dễ dàng ổn định cuộc sống ở đây hơn. Đó không chỉ là một bước tiến nghề nghiệp, mà còn là sự khám phá lại mối liên hệ cá nhân của tôi với Việt Nam.
Chị có nói rằng, lần đầu biết đến Vietcetera là từ video phỏng vấn Peter của BrokeTheHabit trên YouTube. Điều gì trong cuộc phỏng vấn đó khiến chị ấn tượng đến vậy?
Câu chuyện của Peter ngay lập tức thu hút sự chú ý của tôi: anh ấy đã mạnh dạn xây dựng sự nghiệp riêng ở Việt Nam, đồng thời chia sẻ cả những thách thức và cơ hội. Sự trung thực của anh ấy về Việt Nam như một vùng đất của những khả năng đã gây ấn tượng với tôi. Tôi đồng cảm với quan điểm của anh ấy rằng đất nước này không chỉ là nơi làm việc; đó là nơi bạn có thể tích cực đóng góp vào cảnh quan sáng tạo.
Sau khi xem video của anh ấy với Hảo Trần, tôi đã khám phá ra Vietcetera, một nền tảng giới thiệu Việt Nam hiện đại, điều mà tôi thường bỏ lỡ trên các phương tiện truyền thông phương Tây. Sứ mệnh của Vietcetera là làm nổi bật sự chuyển đổi sáng tạo và kinh tế của đất nước, điều này cảm thấy vừa phù hợp vừa cần thiết.
Nhiều người ở nước ngoài vẫn giữ quan điểm lỗi thời về Việt Nam, và tôi đánh giá cao cách Vietcetera đang thay đổi câu chuyện đó. Tôi phải thừa nhận: trước khi tôi trở lại Việt Nam với tư cách là một người trưởng thành cách đây một năm rưỡi, tôi cũng có cái nhìn khác về đất nước này. Chuyến đi này đã thay đổi hoàn toàn quan điểm của tôi.
Tôi ấn tượng và được truyền động lực bởi tầm nhìn của Hảo đối với Vietcetera và sự hiểu biết sâu sắc của anh ấy về sự chuyển đổi của Việt Nam. Sự kết hợp giữa hành trình cá nhân của Peter và quan điểm của Hảo về đất nước đã thúc đẩy tôi khám phá Vietcetera sâu hơn. Và cuối cùng, chính cái nhìn hiện đại, năng động này về Việt Nam đã khuyến khích tôi theo đuổi công việc sáng tạo của mình ở đây.
Kể từ khi đến Việt Nam, điều gì khiến chị ngạc nhiên hoặc bất ngờ nhất khi làm việc ở đây?
Sự cởi mở và tinh thần thử nghiệm của những người sáng tạo ở Việt Nam. Ở châu Âu, có rất nhiều quy định và các tổ chức đã được thiết lập, trong khi ở Việt Nam, thường có tâm lý "cứ làm thôi". Điều này dẫn đến những dự án siêu thú vị và độc đáo.
Tôi cũng nghĩ rằng việc kết nối với tư cách là một người sáng tạo nước ngoài có thể gặp khó khăn, nhưng điều đó hoàn toàn ngược lại – không chỉ cộng đồng sáng tạo rất chào đón, mà sự thân thiện của người Việt Nam nói chung cũng giúp tôi cảm thấy thoải mái ở đây. Một hiện tượng khác mà tôi nhận thấy: một số lượng đáng ngạc nhiên của người Việt Nam ở nước ngoài thuộc thế hệ của tôi – Millennials và Gen Z – đang khám phá lại Việt Nam, cho dù là vì sự tò mò, cơ hội nghề nghiệp hay mối liên hệ sâu sắc hơn với nguồn gốc của họ. Nhiều người trong chúng tôi lớn lên với một khoảng cách nhất định với đất nước, nhưng giờ đây chúng tôi nhận ra tiềm năng và năng lượng đang định hình Việt Nam ngày nay.
Là một nhiếp ảnh gia, việc ở Việt Nam đã ảnh hưởng đến tầm nhìn sáng tạo của chị như thế nào? Có những chủ đề hoặc yếu tố cụ thể nào mà chị thấy mình bị thu hút không?
Kiến trúc và thiết kế của Việt Nam về cơ bản khác với châu Âu, vì chúng được định hình bởi văn hóa và khí hậu.
Sự tương tác độc đáo giữa vật liệu, bề mặt và ánh sáng, cùng với mối liên kết mạnh mẽ giữa không gian trong và ngoài trời, tạo nên những công trình hài hòa và giàu tính công năng. Thay vì kính và thép, các vật liệu tự nhiên như gỗ, tre và đá được sử dụng rộng rãi, vừa mang lại vẻ đẹp thẩm mỹ, vừa đáp ứng nhu cầu sử dụng trong điều kiện khí hậu nhiệt đới.
Không gian mở và thoáng đãng, mặt tiền thấm hút, các yếu tố che bóng và cây xanh cho phép các công trình hòa hợp với môi trường xung quanh. Vì khí hậu, cuộc sống xã hội không chỉ diễn ra trong nhà mà còn mở rộng tự nhiên ra sân trong, quán cà phê ngoài trời và thậm chí cả đường phố.
Một đặc điểm nổi bật khác là sự đa dạng kiến trúc: các tòa nhà thuộc địa Pháp đứng cạnh những ngôi nhà bê tông tối giản, những ngôi chùa cổ kính tương phản với những tòa nhà chọc trời tương lai. Những sự tương phản này làm cho Việt Nam trở nên hấp dẫn về mặt thị giác.
Mỗi thành phố đều có ngôn ngữ kiến trúc riêng – từ sự đô thị hóa dày đặc, hỗn loạn của Sài Gòn đến thiết kế yên tĩnh, gần như thiền định của các khu nghỉ dưỡng ven biển. Tôi liên tục khám phá những góc nhìn mới, tâm trạng ánh sáng và bố cục khác thường. Và đó là điều khiến công việc ở đây trở nên bổ ích.
Trong quá trình hợp tác với Vietcetera, chị đã tham gia vào những dự án nào? Và điều gì khiến chị cảm thấy công việc đó có ý nghĩa nhất?
Tôi đã có vinh dự được làm việc trên các dự án như Mâm Mâm - Vietnamese Eatery & Lounge mới khai trương ở Sài Gòn, Namia River Retreat ở Hội An và J.W. Marriott ở Phú Quốc.
Ngoài khía cạnh sáng tạo, làm việc trên những dự án này là một hành trình văn hóa phong phú. Thông qua kiến trúc và thiết kế, tôi đã có được sự hiểu biết sâu sắc hơn về di sản, thẩm mỹ và lối sống của Việt Nam.
Cho dù đó là tìm hiểu về ý nghĩa của vật liệu truyền thống, triết lý đằng sau bố cục không gian hay những câu chuyện được lồng ghép trong mỗi thiết kế, mỗi nhiệm vụ đều cho phép tôi kết nối sâu sắc hơn với kết cấu văn hóa của đất nước. Tôi không chỉ ghi lại không gian; tôi đang đắm mình vào những câu chuyện mà chúng nắm giữ.
Mỗi dự án đều có dấu ấn độc đáo riêng, nhưng phần ý nghĩa nhất đối với cá nhân tôi là cơ hội kết hợp nhiếp ảnh, kiến trúc và du lịch – một giấc mơ giờ đây đang trở thành hiện thực. Đôi khi phải mất nhiều năm cho một năm thay đổi mọi thứ. Về mặt chuyên môn, năm 2025 có vẻ như là năm đó đối với tôi.
Nền sáng tạo của Việt Nam đang phát triển nhanh chóng. Chị thấy mình phù hợp với bối cảnh này như thế nào?
Tôi thấy mình là cầu nối giữa kiến trúc, thiết kế nội thất và nhiếp ảnh – với góc nhìn quốc tế nhưng hiểu biết sâu sắc về Việt Nam. Mục tiêu của tôi không chỉ là ghi lại tính thẩm mỹ kiến trúc và thiết kế của Việt Nam, mà còn làm nổi bật sự phù hợp toàn cầu của chúng.
Việt Nam đang trải qua một sự chuyển đổi sáng tạo ấn tượng – nơi đây đang trở thành nơi cả xu hướng được theo đuổi và các khái niệm táo bạo, thử nghiệm xuất hiện. Vật liệu truyền thống hòa quyện với những ý tưởng hiện đại, tạo ra sự cởi mở độc đáo đối với các hình thức biểu đạt mới.
Thông qua nhiếp ảnh của mình, tôi muốn ghi lại trực quan sự phát triển này và góp phần đưa thiết kế Việt Nam được công nhận trên toàn cầu.
Chị sẽ đưa ra lời khuyên gì cho những người Việt Nam ở nước ngoài hoặc những người sáng tạo quốc tế đang nghĩ đến việc làm việc ở Việt Nam?
Sài Gòn là một thành phố thay đổi với tốc độ đáng kinh ngạc – các xu hướng đến và đi, cơ hội phát sinh bất ngờ, và những gì hôm nay dường như không thể có thể trở thành hiện thực vào ngày mai. Để phát triển ở đây, bạn cần nhanh chóng thích nghi và cởi mở với những khả năng mới.
Việc kết nối không phải là một vấn đề chính thức – nó diễn ra ở khắp mọi nơi, trong quán cà phê, tại các sự kiện hoặc thông qua những cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên. Nếu bạn có một ý tưởng thú vị, bạn có thể gặp đúng người để biến nó thành hiện thực trong vòng vài ngày hoặc vài tuần.
Sự sáng tạo ở đây thường xuất hiện trong khoảnh khắc hơn là thông qua các cấu trúc cứng nhắc. Đó là việc nhận ra cơ hội và mở ra những con đường mới. Nếu bạn nắm bắt được động lực này, bạn sẽ thấy rằng ở Việt Nam, những bất ngờ là một phần của cuộc sống hàng ngày – và đó là điều khiến nền sáng tạo trở nên sôi động.
Nhìn về phía trước, những bước tiếp theo của chị là gì? Chị có coi Việt Nam là một cơ sở lâu dài cho công việc của mình không?
Các bước tiếp theo của tôi bao gồm làm việc trên các dự án sáng tạo bổ sung với các nhà thiết kế và kiến trúc sư Việt Nam, đặc biệt là những dự án vừa hoàn thành. Tôi cũng rất muốn khám phá các thành phố và khu vực mới, làm nổi bật những địa điểm ít được biết đến nhưng có kiến trúc hấp dẫn trên khắp đất nước để khám phá những góc nhìn mới.
Đối với tôi, Việt Nam không chỉ là một nơi để làm việc – đó là một đất nước đầy những câu chuyện, vẻ đẹp và cơ hội vô tận cho sự thể hiện sáng tạo. Mỗi thành phố đều có bầu không khí và thẩm mỹ riêng.
Có rất nhiều điều để khám phá, và tôi cảm thấy như những cơ hội mới liên tục mở ra cho tôi ở đây. Vì vậy, vâng – tôi coi Việt Nam là một cơ sở lâu dài. Và thành thật mà nói, tôi không thể nghĩ ra một nơi nào tốt hơn vào lúc này.
Xin chân thành cảm ơn Monika về buổi trò chuyện thú vị này. Chúc chị gặt hái nhiều thành công hơn nữa trong các dự án sáng tạo sắp tới.