Dân số Nhật Bản đã ghi nhận mức giảm liên tục trong 15 năm qua. Đối mặt với tình trạng già hoá dân số, Nhật Bản đã đưa ra đề án “Xã hội 5.0”, lấy con người làm trung tâm thông qua phát triển các ngành số như dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) và robot.
Tuy nhiên, theo Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản, nước này sẽ thiếu hụt khoảng 789.000 nhân lực công nghệ thông tin (CNTT) vào năm 2030. Điều này có nghĩa rằng, Nhật không đủ nguồn lực tay nghề cao trong nước để tự đáp ứng cho tham vọng chuyển đổi số.
Đây chính là “dư địa" mà các doanh nghiệp IT Việt đang hướng đến.
Cơ hội và thách thức nào cho doanh nghiệp Việt?
Việt Nam và Nhật Bản đang là đối tác chiến lược toàn diện và là đối tác chuyển đổi số lớn thứ 2 của Nhật Bản. Sự kiện Vietnam IT Day 2024 tại Tokyo vào tháng 8 vừa qua đã chỉ ra, các doanh nghiệp Nhật Bản định hình rất rõ xu hướng dịch chuyển tới Việt Nam trong hầu hết các ngành và tất cả các tầng công việc từ nghiên cứu, thiết kế đến sản xuất, kiểm thử.
Việc Nhật Bản “chọn mặt gửi vàng" tại Việt Nam là điều không quá ngạc nhiên. Đầu tiên, rất nhiều doanh nghiệp IT Việt đã “Nhật tiến" trong thập kỷ qua và đạt được những thành tựu nhất định. Cả hai đất nước không chỉ gần gũi về mặt văn hoá mà còn gần về mặt địa lý khi chỉ cách nhau khoảng 6 tiếng bay.
Ngoài ra, so với dân số giảm dần theo mỗi năm của Nhật thì dân số Việt Nam vẫn đang trên đà tăng trưởng. Trong năm 2023, cả nước đang có gần 400.000 kỹ sư CNTT và hơn 50.000 sinh viên chuyên ngành công nghệ tốt nghiệp mỗi năm. Các nhân tài IT Việt được đào tạo về những công nghệ tiên tiến như AI, dữ liệu lớn, bảo mật,... từ trên ghế nhà trường, sẵn sàng “lấp vào" khoảng trống nhân sự tại Nhật Bản.
3 Bài toán cần giải quyết
Thách thức đầu tiên là rào cản về ngôn ngữ. Người Nhật chủ yếu giao tiếp với nhau bằng tiếng mẹ đẻ và rất ít dùng tiếng Anh. Vì vậy, bước đầu tiên để gây ấn tượng và dành được sự tín nhiệm của đối tác Nhật là phải thành thạo ngôn ngữ của họ.
Tiếp theo là kỳ vọng của đối tác Nhật về dịch vụ ngày càng cao. Các doanh nghiệp Nhật muốn đối tác Việt Nam tham gia vào những vị trí phức tạp hơn trong quy trình sản xuất phần mềm, như tư vấn, phân tích, đưa ra giải pháp, thiết kế (thay vì chỉ lập trình và kiểm thử như trước).
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn thiếu những nhân sự Việt có chuyên môn và trình độ đáp ứng được các yêu cầu này. Cụ thể, theo báo cáo của TopDev, trong hơn 57.000 sinh viên tốt nghiệp mỗi năm chỉ khoảng 30% đáp ứng được những kỹ năng và chuyên môn thực tế mà doanh nghiệp đặt ra.
FPT Japan và giải pháp cho 3 bài toán này như thế nào?
Thành lập từ năm 2005, FPT Japan là công ty CNTT Việt Nam đầu tiên thành công chinh phục thị trường Nhật Bản. Hiện, FPT Japan có 17 chi nhánh ở khắp nước Nhật và là đối tác của hơn 450 khách hàng danh tiếng toàn cầu. FPT Japan đã chinh phục thị trường Nhật Bản với những con bài chiến lược.
Mở trường Nhật ngữ để đào tạo kỹ sư thông thạo ngôn ngữ
Hiểu được tầm quan trọng của ngôn ngữ, từ những ngày đầu thành lập FPT Japan đã nỗ lực đầu tư vào đào tạo tiếng Nhật cho nhân viên. Hiện FPT Japan sở hữu học viện Nhật ngữ mang tên Học viện FPT Japan. Đây là cơ sở đào tạo tiếng Nhật cho hàng ngàn người Việt Nam sang Nhật Bản du học, làm việc và định cư theo chương trình đào tạo Kỹ sư cầu nối trong suốt nhiều năm qua.
Ngoài ra, FPT Japan cũng hợp tác với các trường đại học và trung tâm Nhật ngữ khác để đào tạo nhân lực. Ví dụ, vừa qua FPT Software đã công bố gói đầu tư đào tạo nguồn lực ICT tiếng Nhật trị giá 125 tỷ đồng, cùng danh sách 15 trường Đại học liên kết trong giai đoạn đầu tiên. Khoản đầu tư này được dùng để cấp học bổng cho sinh viên ICT học tiếng Nhật trong nước; học bổng trao đổi sinh viên tại Nhật Bản, triển khai đào tạo, giảng dạy tiếng Nhật tại các trường đại học…
Nhờ sự đầu tư kỹ lưỡng này, tất cả nhân viên tại FPT Japan đều đạt khả năng tiếng Nhật ở mức N2 trở lên (cao nhất là N1).
Đưa học tập vào văn hoá doanh nghiệp
Để giúp nhân sự nâng cao năng lực chuyên môn, FPT Japan thường xuyên tổ chức các chương trình đào tạo dưới nhiều hình thức kết hợp e-learning và on-class . Nhân viên FJP có cơ hội học tập cùng những đối tác lớn trên thế giới như Udacity, Udemy, Globis,...
Các chương trình đào tạo nội bộ của FPT gồm các hoạt động đa dạng phù hợp với nhiều đối tượng như đào tạo tân binh, đào tạo cán bộ công nghệ và đào tạo lực lượng cán bộ kế cận, phát triển bản thân, và đào tạo ngôn ngữ.
Đặt an sinh xã hội của nhân viên lên hàng đầu
Để một doanh nghiệp phát triển bền vững thì cốt lõi phải là nâng cao sức khỏe tinh thần, thể chất và an sinh xã hội cho nhân viên, đặc biệt là tại doanh nghiệp đa quốc gia đa sắc tộc như FPT Japan.
Đầu năm 2023, FPT Japan đã thiết kế và bắt đầu đưa vào triển khai “hành trình trải nghiệm nhân viên” (FJP.EX) theo từng giai đoạn nhằm tăng gắn kết nội bộ. Ví dụ FPT Japan giới thiệu Khung Trải nghiệm Hội nhập (Onboarding Framework) để giúp các nhân viên mới, đặc biệt là những nhân viên vừa chuyển tới Nhật, thích nghi và cải thiện trải nghiệm với môi trường làm việc xa lạ.
Ngoài ra, so với các công ty bản địa, FPT Japan hiện có nhiều lợi thế về thu nhập cạnh tranh, các chính sách hỗ trợ, đào tạo dành cho nhân viên và người thân. Một số chính sách có thể kể đến là "Thưởng thâm niên cống hiến", tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho người thân của nhân viên, mở dịch vụ tư vấn sức khỏe trực tuyến 24/7, tài trợ chi phí chuyển vùng, nhà ở, giáo dục, ổn định cuộc sống cho cả gia đình nhân viên.
Đây cũng chính là lợi thế, giúp FPT Japan thu hút một lượng lớn nhân viên đa quốc tịch và sắc tộc. Hiện FPT Japan có 3800 nhân sự từ 28 quốc gia. Vì vậy, doanh nghiệp thường khuyến khích cán bộ nhân viên tham gia nhiều hoạt động giao lưu, khóa học trau dồi văn hóa bản địa cho cả người thân, từ đó giúp đội ngũ nhân viên học hỏi và gắn kết với nhau hơn.
Với những nỗ lực này, FPT Japan được tổ chức Great Place to Work công nhận là một trong những "Nơi làm việc tốt nhất châu Á", "Top 100 nơi làm việc tốt nhất tại Nhật Bản", "Top 5 nơi làm việc tốt nhất dành cho phụ nữ Nhật Bản năm 2022".