Chúng ta thường cho rằng sáng tạo là năng khiếu thiên bẩm chỉ nghệ sĩ mới có. Thế nhưng óc sáng tạo không chỉ thể hiện qua những tác phẩm văn học, âm nhạc hay hội họa mà nó có thể tồn tại ở mọi việc chúng ta làm. Sau đây là 3 sự thật chứng minh sáng tạo là khả năng trời phú... cho tất cả mọi người.
1. Không có nghiên cứu nào chứng minh rằng có những người bẩm sinh sáng tạo hơn người khác
Nhà tâm lý học Robert Epstein nhận định như thế để phản bác thiên kiến cho rằng có những người sinh ra là đã không thể sáng tạo. Như vậy, chúng ta có cơ sở để tin rằng khả năng sáng tạo của chúng ta cơ bản là giống nhau.
Huyền thoại Steve Jobs từng nói “Sáng tạo chỉ là kết nối các thứ với nhau” và gần 8 tỷ bộ não trên thế giới đều có thể làm việc này. Trên thực tế, liên kết thông tin là một trong những công việc chính của não bộ. Chúng ta càng dung nạp thông tin thì não càng có nhiều liên kết mới. Đây là công việc nền tảng của sáng tạo.
Sáng tạo không phải là nảy ra một ý tưởng mới, và cũng chẳng có thứ gọi là ý tưởng mới. Chúng ta chỉ có những kết hợp mới từ những ý tưởng cũ mà thôi.
Quả bơ qua góc nhìn của nghệ sĩ minh họa Christoph Niemann
2. Sáng tạo là một kỹ năng có thể luyện tập được
Đây là kết luận từ một nghiên cứu về tính hiệu quả của việc rèn luyện sáng tạo. Nghiên cứu tìm thấy rằng những chương trình huấn luyện có thể làm tăng khả năng sáng tạo trên mọi đối tượng thí nghiệm, bất kể những tiêu chí và hoàn cảnh khác nhau. Nghiên cứu nhận định rằng những chương trình tập trung phát triển các kỹ năng tư duy - suy luận là những chương trình thành công nhất.
Nhà nghiên cứu Robert Epstein cũng cho rằng, việc rèn luyện 4 khả năng sau có thể giúp bạn có nhiều ý tưởng mới hơn:
- Tạo thói quen ghi chú lại những ý tưởng mới của mình
- Lao vào những công việc nhiều thử thách
- Học hỏi thêm nhiều kiến thức
- Sinh hoạt và làm việc trong một môi trường có nhiều điều thú vị (nơi ở được trang trí theo sở thích, có những đồng nghiệp hợp cạ, có những cuộc đối thoại truyền cảm hứng và kiến thức,...)
3. Để sáng tạo, bạn chỉ cần tự tin hơn
Tom Kelley và David Kelley là hai anh em sáng lập nên công ty IDEO, chuyên tư vấn về cách tân và thiết kế từng làm việc với nhiều doanh nghiệp lớn nhỏ. Họ cũng là tác giả cuốn sách 'Tự tin sáng tạo', ra đời với thông điệp chính: sáng tạo là khả năng thiên bẩm của tất cả mọi người.
Hai tác giả đã từng tiếp xúc với nhiều người và phần lớn họ đều e dè hai chữ “sáng tạo”: họ không dám trình bày ý tưởng của mình trước các đồng nghiệp và tự xếp mình vào loại người “không sáng tạo”. Thế nhưng, lúc còn bé, họ từng dám làm những điều có vẻ điên rồ, phá cách vì không biết sợ là gì.
Khi lớn lên, áp lực xã hội và nỗi sợ sai lầm cũng lớn theo. Họ đã chèn ép con người sáng tạo của chính mình như thế đấy. Sau một khoảng thời gian dài công tác trong lĩnh vực sáng tạo, hai tác giả nhận ra sự dũng cảm là thứ duy nhất có thể giúp ta khai phá tiềm năng sáng tạo. Chúng ta cần niềm tin rằng những ý tưởng của mình có thể trở thành hiện thực và có tác động tới môi trường xung quanh. Hai ông gọi niềm tin này là “sự tự tin sáng tạo”.
Như vậy, để sáng tạo, bạn chỉ cần vững tin ở bản thân, dám làm, thất bại, rồi làm lại.
Bạn muốn điều khiển óc sáng tạo?
Nhưng mà... bạn đâu có cần.
Bạn chỉ cần cho phép nó hoạt động thôi.