Thật ra mỗi ngày trôi qua, chúng ta đều đang chơi một game lớn mà chẳng ai hỏi ý bạn có muốn chơi hay không. Nhưng cuộc đời này không chỉ toàn “game bắt buộc” mà còn có những game bạn được tự do lựa chọn.
Bài viết này là thế giới quan của một game thủ lão luyện, đầu bạc tới nơi rồi vẫn không bỏ được việc chơi game.
1. Game phải chơi
Game này không có đường lùi. Bạn bắt buộc phải chơi, dù có thích hay không.
Chẳng hạn, phải có bằng mới được lái xe ra đường. Phải có tiền mới sinh tồn được ở thành phố. Hoặc phải cười dù đang cáu vì… sếp yêu cầu.
Nó giống như việc bạn phải hít thở mỗi ngày để sống. Chẳng ai thích “phải làm”, nhưng không làm thì “game over”.
2. Game được chọn chơi
Game này thì hấp dẫn hơn, vì bạn được tự chọn. Chọn bạn mà chơi. Chọn việc mà làm. Hoặc chọn một sở thích để theo đuổi.
Nhưng đừng tưởng game này dễ. Chọn sai bạn, bạn gánh. Chọn sai việc, bạn khổ.
Thành ra, game tự chọn không nghĩa là hoàn toàn tự do, là không có rủi ro. Game này yêu cầu bạn phải gánh trách nhiệm lớn hơn với chính mình.
3. Game có công thức
Đây là game mà người đi trước đã để lại lộ trình rõ ràng. Kiểu như làm món ăn có sẵn công thức: cứ đúng bước, đúng lượng, đúng cách là xong.
Muốn tốt nghiệp? Học đủ bài, qua môn, nhận bằng.
Muốn rèn luyện sức khỏe? Chơi thể thao, làm đúng kỹ thuật, kiên trì, khỏe lên.
Game này hợp với những ai thích quy tắc, thích biết trước kết quả. Miễn bạn tuân thủ, thì thành công chỉ là chuyện sớm hay muộn.
4. Game không có (hoặc chưa có) công thức
Kiểu này thì khác, như bạn tự mò nấu món mới mà chẳng có ai hướng dẫn. Kết quả có thể thành kiệt tác, hoặc… kiệt quệ.
Chẳng hạn, khởi nghiệp trong một ngành mới chưa ai làm trước. Làm nghệ thuật sáng tạo, nơi mỗi người phải tìm ra phong cách riêng.
Game này cần bạn vừa sáng tạo, vừa liều lĩnh. Có khi bạn thắng, nhưng cái thắng đó lại khó mà thành công thức cho người khác, vì mỗi người một hoàn cảnh, một cách chơi khác nhau.
Biết những điều này để làm gì?
Để bạn tối ưu những game mình đang chơi.
Nếu thích quy tắc, ổn định, chọn game có công thức. Làm việc trong những nơi có cấu trúc rõ ràng, như cơ quan nhà nước hoặc các công ty lớn. Cứ theo đúng quy trình, bạn sẽ đi lên từ từ nhưng chắc chắn.
Nếu thích sáng tạo, phá bỏ khuôn khổ, tìm game không có công thức. Làm việc ở startup, lĩnh vực sáng tạo, hoặc tự mình khởi xướng dự án mới. Chơi kiểu này thì mạo hiểm, nhưng nếu thắng cảm giác sướng hơn nhiều.
Game đời không có đúng hay sai, chỉ có hợp hay không. Thích ổn định mà ép mình vào môi trường sáng tạo, bạn sẽ ngợp. Thích tự do mà bị nhốt trong khuôn khổ, bạn sẽ bức bối.
Vậy nên, chọn đúng game để chơi là bạn đã nắm chắc 70% chiến thắng trong tay. Cuộc sống không yêu cầu bạn phải thắng mọi game, nhưng bắt buộc bạn phải hiểu mình đang chơi gì. Mỗi lựa chọn là một bước đi dẫn đến kết quả khác nhau.
Hãy tự hỏi: Game hôm nay là phải chơi hay được chọn chơi? Nó có công thức hay không?
Và dù là game gì, quan trọng nhất vẫn là: Bạn có vui với cuộc chơi đó không?