Có bao giờ bạn bật khóc vì quá hạnh phúc khi được cầu hôn hay xúc động khi xem phim? Chắc hẳn nhiều người trong chúng ta đã từng rơi nước mắt, nhưng không phải vì buồn.
Vui sướng, cảm động, hay hạnh phúc đến phát khóc là hiện tượng gì của não bộ mà ai cũng trải nghiệm nhiều lần trong đời?
Vì não bộ đang cảm thấy “bối rối”
Bộ não gặp khó khăn khi phân biệt những cảm xúc buồn bã, tức giận, sợ hãi hay vui vẻ, bởi nó đều là một loại tín hiệu thần kinh mạnh mẽ phát ra từ hạch hạnh nhân. Tất cả những gì não nhận diện được là một loại cảm xúc mãnh liệt, và nó cần phản ứng lại với cảm xúc này.
Khi cảm xúc ập tới, hạch hạnh nhân (amygdala) trong não sẽ báo hiệu cho vùng dưới đồi (hypothalamus). Sau đó, vùng dưới đồi có nhiệm vụ truyền thông tin đến hệ thần kinh (nervous system) để tìm cách cân bằng cảm xúc.
Một cách dễ dàng mà hệ thần kinh thường chọn để xử lý là khóc, mặc dù chúng không biết cảm xúc mãnh liệt đó là vui hay buồn.
Vì cảm xúc và cơ thể đang “ông nói gà bà nói vịt”
Khóc khi vui được gọi là một dạng của "biểu hiện lưỡng hình" (dimorphous expression) - khi những hành động hoặc biểu hiện bên ngoài của bạn không khớp với những gì bạn đang cảm thấy bên trong. Những ví dụ khác cho "biểu hiện lưỡng hình" là khi ta muốn cắn, véo những thứ dễ thương hay la hét điên cuồng trong concert của thần tượng.
Biểu hiện lưỡng hình xuất hiện khi não bộ nhận thấy con người cần điều chỉnh cảm xúc của mình, bởi nó thường chỉ xuất hiện khi chúng ta có cảm xúc nào đó mãnh liệt. Biểu hiện này cũng có nhiều ích lợi trong việc giúp con người mau chóng cân bằng cảm xúc.
Nhà tâm lý học Oriana Aragon tại Đại học Yale cho rằng những người khóc khi hạnh phúc sẽ trở về trạng thái cân bằng tốt hơn người khác sau khi những “làn sóng” cảm xúc kéo đến.
Cân bằng cảm xúc là một điều rất cần thiết. Vì khó khăn trong việc cân bằng cảm xúc sẽ gây ra các hệ quả không tốt cho sức khỏe, chẳng hạn nóng giận không kiểm soát, hạ đường huyết và nhiều ảnh hưởng khác.
Khóc là một tín hiệu để kết nối
Tương tác xã hội là nhu cầu tự nhiên của con người. Vì vậy, chúng ta có mong muốn chia sẻ những khoảnh khắc vui buồn cùng người mình yêu thương.
Ngoài ngôn ngữ, những biểu hiện phi ngôn ngữ như cử động gương mặt, cười, khóc… cũng là cách để ta giao tiếp với người khác.
Thậm chí, theo Học thuyết giao tiếp của giáo sư Mehrabian, những hành vi phi ngôn ngữ chiếm từ 60%-70% ý nghĩa của cuộc trò chuyện.
Cũng theo Oriana Aragon, khóc là một tín hiệu cho thấy bạn đang mất bình tĩnh và cần sự giúp đỡ từ mọi người. Trong một số khoảnh khắc, một nụ cười không thể truyền tải tất cả cảm xúc bên trong. Những giọt nước mắt hạnh phúc xuất hiện như thay lời muốn nói: "Hãy chia sẻ giây phút tuyệt vời này cùng tôi!".
Nước mắt hạnh phúc thường xuất hiện khi nào?
Các nhà tâm lý học đã thực hiện một nghiên cứu dựa trên câu chuyện của 13,124 người đến từ 40 quốc gia khác nhau trên thế giới. Người tham gia sẽ kể lại những tình huống mà họ không thể kiềm chế “nước mắt hạnh phúc”. Từ đó, nghiên cứu đã chỉ ra 4 dạng phổ biến của hiện tượng này:
-
Cảm động (Affectionate): Khi bạn cảm thấy bất ngờ và xúc động trước lòng tốt và tình yêu thương của mọi người xung quanh. Đây là dạng phổ biến nhất. Ví dụ như các cặp đôi trong ngày cưới rơi nước mắt vì cảm động khi tình yêu đơm hoa kết trái.
-
Tự hào (Achievement): Khi bạn đạt được thành tựu nào đó hoặc vượt qua những thử thách khó khăn. Khóc cũng là cách tinh thần giải tỏa stress sau một quá trình dài. Chúng ta thường thấy đa số quán quân đều khóc khi nhận giải trong các cuộc thi,hoặc nhiều sĩ tử khóc sau khi hoàn thành kì thi đại học.
-
Choáng ngợp (Beauty): Khi bạn nhìn thấy thứ gì đó đẹp đến mức rơi nước mắt. Đó có thể là một kỳ quan thiên nhiên thế giới, một kiệt tác nghệ thuật hoặc một màn trình diễn xuất sắc.
-
Vui vẻ (Amusement): Khi bạn ở trong tình huống cười nhiều đến mức rơi nước mắt mà không thể ngừng lại.
Kết
Rơi nước mắt vì hạnh phúc hay buồn bã thì đây đều là phản ứng tự nhiên của con người. Thậm chí, khóc còn đem đến nhiều lợi ích về sức khỏe thể chất và tinh thần.
Vì vậy, nếu bạn bỗng dưng khóc "tèm lem" vì quá vui mừng trước mặt mọi người thì đừng ngại! Hãy chia sẻ cảm xúc đó cùng những người mình yêu thương!