Khi được hỏi, lớn lên làm nghề gì, chúng ta của những ngày bé thường vô tư mà trả lời: bác sĩ, kỹ sư, nhà khoa học. Luật sư cũng từng là ước mơ thuở thiếu thời của không ít người, bởi hình ảnh “chỉn chu bên ngoài, sắc sảo bên trong” thường thấy trên phim ảnh, TV.
Luật sư không hẳn là một nghề "hot" nhưng chưa bao giờ "nguội". Đây là công việc đầy hấp dẫn, được kính trọng, có thu nhập cao và tăng ổn định theo từng năm.
Tại các quốc gia phát triển, luật sư là một nghề “hái” ra tiền. Còn ở Việt Nam, các luật sư chuyên nghiệp có mức thu nhập cao so với mặt bằng chung, từ 30-40 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, những luật sư giỏi có thể kiếm cả được triệu đô; người mới ít kinh nghiệm cũng có thu nhập ở mức 10-20 triệu đồng/tháng.
Luật sư kiếm tiền như thế nào? Các nguồn thu nhập của họ đến từ đâu? Cùng Vietcetera đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi này.
Lương cố định hằng tháng (lương cứng)
Giống như nhiều nghề nghiệp khác trong xã hội, luật sư cũng được trả một mức lương cố định hằng tháng, thường không thấp hơn so với mức lương tối thiểu do Nhà nước quy định.
Lương cố định của luật sư có biên độ khá rộng, từ vài triệu đến vài chục triệu đồng/tháng. Nếu tính theo giờ, mức thu nhập trung bình thường dao động từ 100.000 - 150.000 đồng/giờ. Nhiều luật sư cho rằng, đây là mức thu nhập "tuy cao mà thấp".
Mức lương cố định này tùy thuộc vào thâm niên, kinh nghiệm cũng như đóng góp của luật sư đối với văn phòng, công ty nơi họ làm việc.
Tham gia tranh tụng trước tòa
Chúng ta thường quen với hình ảnh luật sư xuất hiện chỉn chu cùng những màn tranh luận nảy lửa ở các phiên tòa. Hoạt động này được gọi là tham gia tranh tụng, và là một trong những nguồn thu nhập của họ.
Tùy vào lĩnh vực hoạt động (kinh tế, hình sự, dân sự...) cũng như quy mô, tính chất từng vụ kiện khác nhau mà khoản thù lao luật sư nhận được là khác nhau. Họ có thể nhận được những khoản thù lao, bao gồm:
Mức thù lao cố định.
Mức thù lao theo giá trị phần trăm kết quả đạt được.
Mức thù lao có một phần cố định tính theo kết quả.
Trên thế giới, từng có những luật sư trở thành triệu phú đô la chỉ qua một lần tham gia tranh tụng. Luật sư Joe Jamail được xem là luật sư giàu nhất nước Mỹ. Trong một vụ án thắng kiện năm 1985 (Pennzoil chống lại Texaco), ông thu về khoản tiền lên đến 345 triệu đô.
Hay như ở Việt Nam, một luật sư từng thắng kiện thân chủ của mình với số tiền gần 55 tỷ đồng. Tuy nhiên, nhiều luật sư tham gia trong nước tham gia tranh tụng do được Tòa án chỉ định thường thu về khoản thù lao không cao.
Nếu khách hàng thua kiện, luật sư có được trả tiền? Với những trường hợp này, luật sư vẫn nhận được các khoản chi phí, tùy vào hợp đồng đã ký kết trước đó.
Tư vấn pháp luật
Một trong những nguồn thu nhập chính của các luật sư chính là tư vấn cho khách hàng. Họ có thể tư vấn và đưa ra lời khuyên pháp luật hoặc tư vấn soạn thảo các hợp đồng trong các giao dịch mua bán khác nhau...
Các văn phòng, công ty luật thường công bố bảng giá phí tư vấn công khai. Ví dụ như, phí soạn thảo và công chứng di chúc có mức giá từ 5 triệu đồng; tư vấn và giải quyết tranh chấp tại Tòa án có mức giá từ 10 triệu đồng.
Có nhiều yếu tố chi phối phí tư vấn như danh tiếng của luật sư hay quy mô của văn phòng, công ty luật. Ngoài ra, mức phí tư vấn còn phụ thuộc vào các tiêu chí như tính chất vụ việc, thời gian bỏ ra, giá trị tranh chấp.
Có hai hình thức tư vấn pháp luật phổ biến là theo giờ và trọn gói. Mức chi phí tư vấn có thể giao động từ vài triệu đến vài trăm triệu đồng tùy vào từng trường hợp cụ thể. Bên cạnh đó, phí tư vấn còn được tính theo hình thức % giá trị vụ việc hoặc tính theo... treo thưởng.
Tư vấn theo giờ: Trả theo một đơn giá cố định cho mỗi giờ làm việc của luật sư.
Tư vấn trọn gói: Trả một khoản trọn gói khi luật sư giải quyết xong vụ việc.
Tư vấn tính theo % giá trị vụ việc: Trả cho luật sư theo một tỷ lệ % nhất định của giá trị vụ việc, giá trị hợp đồng hay giá trị dự án.
Treo thưởng bằng % thương vụ: Tuy chưa thực sự được công nhận nhưng hình thức vẫn được giữa luật sư và khách hàng của họ cân nhắc.
Mở văn phòng, công ty luật
Nghe thì vô lý nhưng mở văn phòng, công ty luật cũng là một cách kiếm tiền và tăng thu nhập của luật sư. Đối với người có thâm niên, kinh nghiệm, họ thường lựa chọn phương án này.
Chủ một văn phòng luật hoạt động ổn định, ngoài việc hưởng thu nhập cá nhân còn có thu nhập từ hệ thống. Khoản thu nhập trung bình của chủ văn phòng luật sẽ dao động trung bình từ 3 - 5 ngàn đô.
Các nguồn thu nhập khác
Giống nhiều ngành nghề khác, luật sư có thể “đá chéo sân” sang các lĩnh vực hay ngành nghề khác. Không chỉ tăng thêm danh tiếng và kinh nghiệm, đây còn là một trong những nguồn thu nhập không thường xuyên của họ.
Dịch vụ phụ trợ
Một văn phòng, công ty luật không chỉ kiếm tiền dựa trên tư vấn hoặc tham gia tranh tụng trước tòa. Các dịch vụ phụ trợ khác như công chứng, xác thực, dịch thuật, lập vi bằng… cũng đem lại một nguồn thu nhập cho các luật sư.
Viết lách
Không ít luật sư đã và đang viết bài cho các tờ báo chuyên ngành. Tuy nhiên, đây là một khoản thu nhập không lớn và không thường xuyên đối với họ.
Kết
Tuy thu nhập cao nhưng nhiều luật sư vẫn than thở nghề này “khó sống”. Để trở thành luật sư chuyên nghiệp, nhiều người phải mất 5 năm hoặc lâu hơn để lấy được chứng chỉ hành nghề.
Trở thành một luật đã khó, để trở thành một luật giỏi và có danh tiếng lại càng khó hơn. Đây cũng là yếu tố ảnh hưởng đến khả năng kiếm tiền của luật sư, bên cạnh kinh nghiệm, khả năng ngoại ngữ, tư duy pháp lý, các bằng cấp chứng chỉ pháp lý khác.
Nghề luật sư hay “thầy cãi” có thể hái ra tiền nhưng lại không hề dễ dàng. Tuy nhiên, ngành luật được dự báo đang tiếp tục phát triển, nhu cầu việc làm cũng như cơ hội phát triển lớn trong những năm tới.