“Bao nhiêu người ở đây đã từng làm việc với một vị sếp tệ hại?”
Câu hỏi mở màn của chị Tanya Trương (Nhà sáng lập Coach On Tap) ngay lập tức khuấy động khán phòng hơn 200 người tham dự của hội nghị về lãnh đạo và phát triển tại châu Á - Elevate Conference diễn ra vào ngày 15/3 vừa qua tại TP.HCM.
Vài cánh tay thẳng thắn giơ lên. Nhiều người khác kín đáo đáp lại bằng nụ cười.
Chị Tanya chia sẻ rằng trong sự nghiệp của mình, chỉ khoảng ⅓ số sếp chị từng gặp là thực sự giỏi. Số còn lại không hẳn là người xấu. Họ chỉ chưa được đào tạo đúng cách để trở thành lãnh đạo.
Vậy tại sao các nhà quản lý kém vẫn tiếp tục thăng tiến, trong khi những người giỏi thực sự lại không? Vai trò của bộ phận nhân sự (HR) trong việc này là gì?
Những câu hỏi này đã thúc đẩy chị đến với khai vấn (coaching) hơn 10 năm trước, và sau đó là thành lập Coach On Tap. Cùng các cộng sự Colina Dreamcatcher và SmartR, Coach On Tap tổ chức Elevate Conference với mong muốn giúp thế hệ tương lai tránh đi vào “vết xe đổ”, và tạo nên những nhà lãnh đạo có khả năng nâng đỡ người khác.
Vậy điều gì giúp tạo nên một "nhân tài", một nhà lãnh đạo xuất sắc?
Đó là chủ đề của hàng chục diễn giả tại hội nghị lần này. Dưới đây là một số góc nhìn được chia sẻ.
5 Người bạn cần trong hệ thống hỗ trợ phát triển cá nhân
Lynnea Brinkerhoff – Giáo sư, diễn giả, chuyên gia huấn luyện điều hành
Đến Việt Nam lần đầu tiên, cô Lynnea Brinkerhoff bị thu hút bởi một hình ảnh rất đặc trưng: những người lớn tuổi tụ họp ở các quán cafe sáng, mang theo lồng chim với đủ các loại chim. Chúng sẽ thi nhau hót, cũng như học cách hót của nhau.
Với cô, đó là một phép ẩn dụ hoàn hảo về sự kết nối: chúng ta không chỉ đơn thuần tồn tại trong cộng đồng, mà còn học hỏi và phát triển từ những người xung quanh.
Từ đó, cô nhấn mạnh đến một nguyên tắc quan trọng: sự phát triển của một cá nhân chịu ảnh hưởng lớn từ năm kiểu người sau trong cuộc đời họ.
- Người dẫn đường phía trước làm hình mẫu, giúp họ có tầm nhìn xa và định hướng.
- Người hỗ trợ từ phía sau âm thầm nâng đỡ, tiếp thêm sự tự tin.
- Người đồng hành bên cạnh cùng chia sẻ hành trình, giúp họ cảm thấy không đơn độc.
- Người thử thách từ trên cao đặt ra những tiêu chuẩn cao hơn, tạo áp lực để họ bứt phá.
- Và người nâng đỡ từ bên dưới khuyến khích ta tự nhận thức và phát triển từ bên trong.
Một hệ sinh thái cân bằng giữa những kiểu người này sẽ giúp cá nhân phát triển toàn diện hơn. Và đây cũng chính là 5 phong cách khai vấn mà các chuyên gia sẽ sử dụng tùy trường hợp.
Với Lynnea, người coach đầu tiên của cô chính là cha mình – người mà cô gọi là “benevolent autocrat” (một nhà độc tài nhân từ). Ông là một nhà lãnh đạo doanh nghiệp có tư duy chiến lược sắc bén và luôn đặt ra những tiêu chuẩn cao.
Cô kể về một lần bị ảnh hưởng bởi đợt cắt giảm nhân sự tại một công ty bảo hiểm lớn. Dù biết mình sẽ mất việc, công ty vẫn yêu cầu cô làm thêm một ngày cuối cùng. Cô cảm thấy tức giận và quyết định sẽ không đi làm.
Đúng lúc ấy, cha cô gọi điện thoại. Lắng nghe con gái giãi bày, ông không đưa ra lời khuyên, không nói cô nên làm gì. Thay vào đó, ông chỉ hỏi một câu:
“Lynnea, điều gì sẽ khiến con tự hào về chính mình vào cuối ngày hôm nay?”
Rồi ông im lặng.
Khoảnh khắc đó buộc Lynnea phải suy nghĩ. Ngay lập tức, cô nhận ra câu trả lời: điều khiến cô tự hào là hoàn thành trách nhiệm với chính mình. Và thế là cô đi làm. Cha cô không ép buộc, mà tạo ra không gian để cô tự tìm thấy câu trả lời phù hợp nhất với giá trị của mình. Đó cũng là một trong những giá trị cô theo đuổi khi sau này làm công việc khai vấn lãnh đạo.
Kết thúc bài nói, Lynnea nhấn mạnh một thông điệp: mỗi người đều có một "bài ca" riêng để cất lên. Việc học hỏi từ người khác rất quan trọng, nhưng điều quan trọng hơn là biết cách kết nối những điều đó với bản sắc riêng của mình. Hãy chủ động lựa chọn môi trường, xây dựng những kết nối có giá trị và dám thể hiện tiếng nói của chính mình.
Hãy tự hỏi: “What’s your birdsong?” (Bài ca của riêng bạn là gì?)
Nhà lãnh đạo trưởng thành là nhà lãnh đạo “toàn vẹn”
Mai Khôi – Nhà sáng lập, huấn luyện viên trưởng @ Toàn Vẹn Institute
Trong hơn 30 năm huấn luyện điều hành, làm việc với hàng ngàn lãnh đạo trên toàn cầu, chị nhận thấy một mô típ chung: dù tài giỏi và đạt được nhiều thành tựu, rất nhiều người vẫn cảm thấy mắc kẹt, mất phương hướng, đặc biệt ở một giai đoạn nhất định.
Rồi chị bắt gặp mô hình 8 giai đoạn lãnh đạo. Ở đó giai đoạn 1 là học hỏi và thích nghi, giai đoạn 2 là phát triển năng lực chuyên môn. Giai đoạn 3 là được thăng chức, giao cho trọng trách lớn và đây cũng là giai đoạn khiến nhân sự dễ mắc kẹt và mắc kẹt lâu nhất. Có người không bao giờ qua được giai đoạn tiếp theo.
Vì sao?
Vì lúc này họ bị cuốn vào vòng xoáy KPI, thành tích. Họ làm việc như một cỗ máy: tối ưu hóa hiệu suất, đè nén cảm xúc, cố gắng giữ chặt những ghi nhận mà người khác dán vào mình.
Chị Mai Khôi cũng nhận thấy các doanh nghiệp thường thuê coach để giữ chân nhân sự ở cấp độ này, giúp họ làm việc hiệu quả hơn mà không quan tâm họ có thực sự phát triển từ nội tại hay không.
Nhưng chị tin đó không phải là con đường bền vững.
Sự trưởng thành của một nhà lãnh đạo không nằm ở việc họ đã hy sinh bao nhiêu, mà là bản thân họ “toàn vẹn” bao nhiêu.
Theo mô hình 3N của chị Mai Khôi, toàn vẹn nghĩa là có thể kết hợp nhịp nhàng 3 bản thể này trong một cá nhân:
- Người nông dân: Đại diện cho trách nhiệm, sự tận tụy và nỗ lực không ngừng.
- Nhà vua/ công chúa: Đại diện cho lòng dũng cảm, sự quyết đoán, trân trọng bản thân, biết cân nhắc nhu cầu của người khác và bảo vệ những điều quan trọng.
- Nhà hiền triết, tư tế: Biểu trưng cho trí tuệ, sự khôn ngoan, kết nối với mục đích sống, và phụng sự xã hội.
Tuy nhiên thực tế là chúng ta thường để “người nông dân” bên trong mình dẫn dắt, đè nén nhà vua hoặc công chúa, và không coi trọng nhà tư tế. Điều đó dẫn đến tình trạng thường xuyên kiệt sức và đánh mất niềm vui sống.
Chỉ khi nào toàn vẹn, nhà lãnh đạo mới phát huy được tối đa tiềm năng, cảm nhận được niềm vui và ý nghĩa thực sự của việc lãnh đạo.
3 Yếu tố tạo nên nhà lãnh đạo tương lai
Steven Trần – Quản lý nhân tài @ Techcombank
Sau nhiều năm làm việc trong lĩnh vực ngân hàng tại Úc, Steven trở về Việt Nam với kỳ vọng sẽ mang đến một cách tiếp cận mới trong quản trị nhân tài. Tuy nhiên, ngay từ những ngày đầu, anh đã gặp phải sự hoài nghi từ các lãnh đạo cấp cao.
Khi anh đề xuất một mô hình đánh giá nhân tài khách quan hơn, một lãnh đạo lâu năm đã thẳng thừng nói với anh:
"Tôi đã làm việc ở đây 30 năm. Tôi biết ai giỏi, không cần đánh giá bên ngoài."
Hoặc họ sẽ nói với anh:
"Người này rất quan trọng với tổ chức. Hãy giữ họ lại."
Nhưng theo Steven, nhiệm vụ của anh không chỉ là giữ chân những nhân sự hiện tại, mà quan trọng hơn là tìm ra và nuôi dưỡng những tài năng thực sự có tiềm năng lãnh đạo trong tương lai.
Và anh đã kiên trì đề xuất một mô hình đánh giá nhân tài dựa trên 3 yếu tố cốt lõi:
- Khát vọng (aspiration) – Họ có thực sự muốn trở thành lãnh đạo, hay chỉ đơn thuần tìm kiếm danh hiệu và quyền lực? Vì lãnh đạo không chỉ là một vị trí, mà còn là trách nhiệm.
- Năng lực (ability) – Họ không chỉ cần giỏi chuyên môn, mà còn phải có khả năng thấu hiểu, hướng dẫn và phát triển người khác. Một người lãnh đạo giỏi là người có thể làm gương trong công việc. Một người lãnh đạo xuất sắc là người có thể làm gương trong cuộc sống.
- Cam kết (commitment) – Khi gặp giông bão, họ có đủ bản lĩnh và tinh thần để chèo lái đội nhóm hay tổ chức không? Rất dễ để lãnh đạo khi mọi thứ suôn sẻ. Nhưng chỉ khi đối mặt với thử thách, người có tố chất lãnh đạo thực sự mới lộ diện. Với Steven, yếu tố cuối cùng này rất quan trọng.
Ngoài ra, anh cũng nhấn mạnh: kiến thức chỉ có giá trị khi được áp dụng vào đúng ngữ cảnh. Giống như câu nói: “Kiến thức là biết rằng cà chua là một loại trái cây. Nhưng sự khôn ngoan là không dùng nó cho món tráng miệng.”
Tất cả chúng ta đều có “trái cà chua” của riêng mình – những kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm đã tích lũy. Nhưng điều quan trọng nhất là bạn sẽ làm gì với “trái cà chua” của mình?
Hành trình của một nhân sự
Văn Nguyễn – Nhà sáng lập, giám đốc điều hành @ SMARTR.CO
Nếu là một nhân vật trong bộ phim Tây Du Ký, bạn nghĩ mình là ai?
Dùng những hình ảnh quen thuộc trong một bộ phim quen thuộc, anh Văn giúp người nghe nhìn lại hành trình đi làm theo một cách mới mẻ.
- Trư Bát Giới – Nhân sự tiềm năng, nhưng dễ nản lòng. Đặc biệt là khi mới đi làm, chúng ta thường tràn đầy sự hăng hái, nhưng về lâu dài lại thiếu sự kiên trì, thích sự thoải mái và cũng thường mang cái tôi cao.
- Sa Tăng - Nhân sự chăm chỉ, tận tuỵ nhưng thiếu tư duy để bứt phá. Đây là mẫu người đáng tin cậy, nhưng dễ rơi vào vùng an toàn, khó tỏa sáng.
- Tôn Ngộ Không – Nhân sự tài năng nhưng dễ mất phương hướng. Nhân sự này có thể làm tốt nhiều việc, thông minh, mạnh mẽ, nhưng đôi khi bốc đồng, cần người định hướng, dẫn dắt.
- Đường Tăng – Nhà lãnh đạo có tầm nhìn. Người này có thể không giỏi nhất về kỹ năng, nhưng có tầm nhìn và khả năng kết nối người khác, lãnh đạo những người có chuyên môn cao, để tạo ra giá trị lớn.
Dù là nhân sự nào, tất cả đều đối mặt với một áp lực chung: tăng hiệu quả và hiệu suất làm việc.
Tuy nhiên, anh Văn nhấn mạnh đây là một kỳ vọng phi thực tế nếu doanh nghiệp không đầu tư đúng vào con người (people), quy trình (process), và nền tảng hỗ trợ (platform).
Giống như thầy trò Đường Tăng luôn có sự hỗ trợ từ một hệ thống những người thầm lặng (như Bạch Long Mã), và các mentor hoặc coach liên tục xuất hiện đúng lúc (như Phật Tổ Như Lai, Quan Âm Bồ Tát,...). Sự thành công của một tổ chức hoặc một cá nhân đều cần một mạng lưới hỗ trợ vững chắc.
Anh khuyến khích mọi người xác định giai đoạn phát triển của bản thân để có hướng đi đúng, đồng thời tìm kiếm sự kết nối để tiến nhanh và tiến xa hơn.
Một nhà lãnh đạo giỏi sẽ được sinh ra từ mạng lưới nâng đỡ phù hợp, giúp họ phát huy tối đa tiềm năng. Và nhà lãnh đạo giỏi cũng giúp tạo ra một hệ thống như vậy để nâng đỡ các thế hệ tiềm năng tiếp theo.
Ngoài ra, hội nghị còn có sự tham gia của hơn 10 chuyên gia hàng đầu về huấn luyện lãnh đạo tại Việt Nam và thế giới, với 2 phiên thảo luận nhóm và hơn 5 hội thảo tương tác về chiến lược nhân sự, phát triển cá nhân và gắn kết cộng đồng.
Sau hơn 8 tiếng đồng hành cùng 200 người tham dự, chương trình kết thúc với ca khúc giàu cảm xúc do chuyên gia huấn luyện điều hành Paul Kwiecinski sáng tác riêng dành cho hội nghị. Lời bài hát cũng kết lại thông điệp lớn nhất của Elevate Conference 2025:
Elevate as we resonate.
Những nhà lãnh đạo giỏi nhất là những người biết nâng đỡ người khác cùng bay cao!
Hướng đến Elevate 2026, ba đơn vị đồng tổ chức đang tích cực mở rộng hợp tác với doanh nghiệp, chuyên gia và nhà lãnh đạo cộng đồng trên toàn cầu. Mục tiêu không chỉ là tiếp tục trao quyền cho cá nhân mà còn chung tay xây dựng những cộng đồng thịnh vượng. Theo dõi thêm thông tin về Elevate Conference tại đây.
