1. New collar là gì?
New collar là những lao động sở hữu tay nghề cao, đạt được mức lương trên thang trung bình nhưng không đi theo con đường học vấn truyền thống như trường đại học mà lựa chọn các chương trình dạy nghề, học việc, tự học qua các khóa học trực tuyến… và đặc biệt phổ biến trong các ngành như chăm sóc sức khỏe, kỹ thuật, công nghệ hay phần mềm.
Các định nghĩa truyền thống từng chia rõ cổ cồn trắng là tầng lớp tri thức, có bằng cấp, làm công việc văn phòng và cổ cồn xanh là lao động tay chân, không qua đào tạo bằng cấp. Còn cổ cồn mới (new collar) đúng như tên gọi là lực lượng nhân lực mới đang nổi lên có những đặc điểm giao thoa của cả cổ cồn trắng và cổ cồn xanh .
2. Nguồn gốc của new collar
New collar là một ý tưởng do Ginni Rometty, Cựu Giám đốc điều hành của IBM, đề xuất trong lá thư gửi cho vị Tổng thống mới đắc cử cuối năm 2016. Để giúp nền kinh tế Mỹ phát triển, Ginni kêu gọi tổng thống tích cực phát triển cơ hội việc làm cho nhóm lao động new collar.
Làm việc tại một tập đoàn công nghệ hàng đầu như IBM, Ginni nhận thấy có một khoảng cách tồn tại giữa những gì được dạy ở trường đại học với những gì doanh nghiệp ngoài kia thực sự cần ở nhân viên… Đó là lý do bà nảy ra suy nghĩ về một thế hệ nhân lực mới, không phải cổ cồn trắng hay xanh mà là cổ cồn mới.
Từ đó, đội ngũ nhân sự của IBM bắt đầu nhìn nhận lại các bản mô tả công việc (job description), nghiên cứu các vị trí còn trống, xác định những kỹ năng thực sự cần thiết và viết lại bản mô tả công việc mới. Họ nhấn mạnh tới kinh nghiệm liên quan và năng lực cụ thể nhiều hơn là đòi hỏi một tấm bằng chung chung, qua đó mở ra nhiều cơ hội phát triển cho lực lượng new collar.
3. Vì sao new collar phổ biến?
Sự xuất hiện của lực lượng lao động new collar là kết quả của những biến chuyển mạnh mẽ đang định hình lại bối cảnh việc làm và giáo dục.
Trước hết là những đột phá của AI thời gian qua, không chỉ tự động hóa các công việc thường ngày mà còn tạo ra các ngách lĩnh vực mới yêu cầu về kiến thức và kỹ năng chuyên môn liên tục được cập nhật, đòi hỏi nhân lực có khả năng học hỏi và thích ứng cao.
Do đó, các mô hình giáo dục đang nỗ lực chuyển hướng sang mô hình tập trung vào kỹ năng, giúp người học thu nạp kiến thức và ứng dụng vào công việc thực tế nhanh hơn, mở ra con đường phát triển cho cả những người trẻ và những người lớn tuổi muốn chuyển sang ngành nghề giàu tiềm năng hơn.
Từ góc độ của thị trường lao động, theo báo cáo của Accenture, hiện tượng “lạm phát” bằng cấp - đòi hỏi bằng đại học cả với những công việc trước đây không hề yêu cầu đã khiến cho thị trường lao động Mỹ trở nên kém hiệu quả.
Giám đốc điều hành Tesla Elon Musk và Giám đốc điều hành Apple Tim Cook cũng đặt nghi vấn về sự cần thiết của tấm bằng đại học, họ thừa nhận rằng yêu cầu về bằng cấp khiến họ gặp bất lợi trong cạnh tranh tuyển dụng và bỏ lỡ nhân tài.
Một số công ty thậm chí đã tự mở ra các chương trình đào tạo nghề cho riêng công ty mình, hoặc hợp tác với các trường học để trang bị cho sinh viên những kỹ năng chính xác mà họ cần ở một nhân viên new collar, ngay sau khi hoàn thành quá trình học người lao động có thể vào làm việc ngay.
Theo Business Insider, vào năm 2021, quá nửa vị trí tuyển dụng ở IBM đã loại bỏ yêu cầu bằng cử nhân. Song song với đó, công ty mở ra The IBM Apprenticeship Program với hơn 25 vị trí ngành nghề, và đã có hàng nghìn học viên tốt nghiệp được tuyển dụng.
Oscar Anaya là một ví dụ điển hình, anh sớm nhận ra sự hứng thú với máy tính từ nhỏ và hack thành công máy tính của chị gái năm 12 tuổi. Anh nộp đơn xin việc ở rất nhiều công ty công nghệ nhưng đều bị từ chối vì không có bằng đại học.
Oscar rơi vào cảm giác vô vọng, từng đi làm nhà sản xuất âm nhạc cho đến khi phát hiện ra chương trình an ninh mạng của IBM ở Texas, anh được nhận vào chương trình này năm 2019 và hiện đang có một vị trí chính thức toàn thời gian tại IBM.
Có thể thấy, sự phát triển của lực lượng new collar đã phản ánh một làn sóng mới đang lan rộng, giờ đây các khía cạnh thực tế của kỹ năng, kinh nghiệm làm việc đang được coi trọng không hề kém cạnh, thậm chí là hơn cả hình thức bằng cấp.
4. Dùng new collar như thế nào?
Tiếng Anh
A: I am not sure if I want to go to university and get a degree. A four-year degree has been losing its luster.
B: You could shift toward shorter-term programs. There is a new era in hiring for new collar workers.
Tiếng Việt
A: Tui không chắc mình có muốn học đại học để cố lấy một tấm bằng không nữa. Bằng cấp giờ chẳng còn có giá mấy.
B: Bà có thể chuyển hướng sang mấy chương trình ngắn hạn. Thời của cổ cồn mới đang tới mà.