Manosphere - Vòng tròn khép kín của nam giới thù ghét phụ nữ

Gần đây, một trong những gương mặt tai tiếng nhất trên Tiktok và các trang mạng xã hội, Andrew Tate, đã chính thức bị cấm cửa khỏi những nền tảng này.

Quảng bá bản thân như một huấn luyện viên cuộc sống, những nội dung mà Andrew Tate sản xuất thường xuyên hướng khán giả đến một lối sống hustle, nơi mà hắn cho rằng tiền tài sẽ mua được phụ nữ và định nghĩa giá trị đàn ông.

Với hơn 13 tỷ lượt xem trên Tiktok cùng hàng loạt những tín đồ theo dõi, Tate là một trong những cá nhân cực kì có ảnh hưởng đến một nhóm văn hóa mang tên "manosphere," góp phần không ít đến việc xây dựng và định hình tư tưởng thù ghét nữ giới ở không ít những người nam chỉ mới 14-15 tuổi.

Vậy manosphere thật sự là gì? Và chúng đang góp phần chống lại những cuộc đấu tranh bình đẳng như thế nào?

1. Manosphere là gì?

Manosphere là một tập hợp những kênh thông tin đại chúng (youtuber, subreddit, website, sách, người nổi tiếng,...) ủng hộ nam tính độc hại, tư tưởng thù ghét phụ nữ và phản nữ quyền.

Là những kênh thông tin chủ yếu tồn tại trên internet, văn hóa của manosphere ít nhiều bắt nguồn và được ảnh hưởng bởi các văn hóa phẩm đại chúng. Trong đó, những bộ phim có “một nhân vật nam chán ghét tình trạng xã hội và quyết định thanh tẩy xã hội” như Taxi Driver, American Psycho, Fight Club hay Joker trở thành một biểu tượng của “nam tính” tại đây.

Lợi dụng sự ảnh hưởng này, những kênh thông tin thuộc manosphere cho rằng xã hội đang bị vấy bẩn và vị thế của nam giới trong đó đang bị đe dọa bởi những cuộc đấu tranh bình đẳng. Những người bị ảnh hưởng bởi manosphere cho rằng sau khi nhận ra được “thực tế” này, họ phải chống lại những cuộc đấu tranh bình đẳng ấy.

Gary Vee, Andrew Tate, Fresh and Chill, Jordan Perterson,... là những cái tên thuộc manosphere mà bạn có thể đã thấy qua Tiktok, Youtube hay các trang tin.

2. Manosphere bắt nguồn từ đâu?

Cụm từ “manosphere” được sử dụng lần đầu tiên vào năm 2009 và sau đó phổ biến rộng rãi bởi Ian Ironwood trong một cuốn sách tập hợp những bài blog và forum trên mạng mang tên “The Manosphere: Một hi vọng mới cho tính nam.”

Vào thời điểm những năm 2010, khi Internet còn là một miền đất không có bất kì luật lệ nào, thế giới đã lần đầu tiên chứng kiến ảnh hưởng khổng lồ mà những tổ chức phi chính phủ trên Internet có thể đem lại. Song song với những tổ chức đấu tranh cho bình đẳng xã hội như WikiLeaks hay Anonymous, những cộng đồng thuộc manosphere bắt đầu thành hình tại các trang web như 4chan, Reddit.

3. Vì sao manosphere phổ biến?

Trong 2 năm trở lại đây, những đối tượng, kênh thông tin thuộc vòng tròn manosphere dần trở nên lớn mạnh và phổ biến hơn bao giờ hết. Những cái tên như Gary Vee (14 triệu Tiktok follower), Andrew Tate (13 tỷ lượt xem Tiktok) đã vượt qua khỏi vòng tròn khép kín này và trở thành những hiện tượng đại chúng.

Để có thể hiểu được sự phát triển này, ta cần nhìn vào cách mà manosphere đã và đang “giải quyết” những vấn đề của nam giới trong xã hội hiện đại.

Văn hóa hustle - Giá trị của bạn nằm ở tài khoản ngân hàng

“Dù bạn xấu xí, bất tài đến đâu, chỉ cần bạn có tiền, thì gái sẽ theo bạn” là câu châm ngôn đầu tiên mà có lẽ bất kì kênh thông tin thuộc manosphere nào cũng sẽ tiêm nhiễm vào đầu những nạn nhân.

Thoạt nhìn, luận điểm trên sẽ không có bất kì một giá trị thực tiễn nào. Tuy nhiên, để hiểu được hiệu quả dẫn dụ của câu nói này, ta cần nhìn nó từ góc độ của một người dễ bị ảnh hưởng bởi manosphere.

Bạn là một người nam, được nuôi dạy để lớn lên có thể kiếm được một công việc mơ ước cùng vợ đẹp và con xinh. Nhưng cuộc đời thì không như là mơ, những khó khăn liên tục xảy đến ngăn cản bất kì nỗ lực nào của bạn. Bị cho thôi việc vì COVID 19, bị crush từ chối vì xấu trai, không kiếm được việc làm và phải sống nhờ vào ba mẹ.

Trong tình trạng lạc lối và tuyệt vọng ấy, bạn tìm thấy Gary Vee, và Andrew Tate, Jake Paul,... những người định nghĩa thành công dựa trên số tiền họ kiếm được. Những cô gái xinh đẹp vây quanh họ, trong một căn biệt thự bên đồi cùng vài chiếc siêu xe. Họ liên tục nói và cho thấy trên video việc tiền đã khiến họ hạnh phúc như thế nào.

Đối với những con người đang không thế tìm được giá trị của bản thân, cuộc sống mà họ thấy trên video là một thứ gì đó đang mơ ước. Từ đó những khóa học “phát triển bản thân,” và các biện pháp “làm giàu nhanh” (NFT, Memecoin) của những người này lập tức trở thành một chìa khóa mở lối cho bạn đi đến thành công ấy.

Anti-feminist - Bình đẳng giới là đe dọa quyền lợi đàn ông

Sau #metoo, nam giới lần đầu tiên chứng kiến công cuộc đấu tranh cho bình đẳng giới trở nên mạnh mẽ đến như vậy. Điều này khiến cho những người nam này cảm thấy vị thế sẵn có trong xã hội của họ bị đe dọa. Nói cách khác, khi mà những quyền lợi mà họ (nam giới) sở hữu đang nhiều hơn phía còn lại (nữ giới), bình đẳng sẽ là một mối đe dọa.

Khi đó, manosphere hiện lên như một vòng tròn thông tin khép kín, hứa hẹn đưa ra những giải pháp khiến cho giá trị của từng cá nhân nam giới trở nên quan trọng trong “xã hội ngày nay.” Những “giải pháp” này, đáng buồn thay, lại dựa trên những lối suy nghĩ lỗi thời được hình thành để hạ thấp nữ giới và giúp chế độ phụ hệ tiếp tục duy trì.

Trong một xã hội mà những người nam cho rằng đang quá “woke” và bị kiểm soát, manosphere hiện lên như một vòng tròn thông tin khép kín, cho phép những người nam này nghe những gì họ muốn nghe và từ đó, tiếp tục tin vào những gì họ muốn tin.

r/redpill - Sự thật duy nhất

Bắt nguồn từ phân cảnh “thuốc đỏ-thuốc xanh” trong bộ phim Matrix, những người bị ảnh hưởng bởi manosphere cho rằng họ đã uống được viên thuốc màu đỏ và nhìn thấy bản chất thật sự của thế giới và xã hội.

Những cụm từ phân hệ như Alpha, Beta, Sigma Male được dùng để chia tầng lớp giữa những người đàn ông với nhau. Trong đó, những người thuộc manosphere cho rằng họ thuộc alpha male, một tầng lớp thống trị và đẳng cấp hơn beta male, vì họ đã nhìn ra được sự thật của thế giới.

Tất nhiên, sự thật mà họ nhìn thấy là một “sự thật” được hư cấu bởi manosphere mà trong đó quyền lợi và vị thế đứng đầu xã hội của những người nam này đang từng ngày một bị đe dọa bởi nữ quyền, tỉnh thức xã hội (wokeness) và đấu tranh công bình (equality of outcome.)

Chính lối suy nghĩ thượng đẳng và thù ghét thế giới này đã nhanh chóng trở nên cực đoan và gây nên những vụ thảm sát thương tâm. Đã có nhiều vụ xả súng tại Mỹ được kết nối với những cá nhân cực đoan của cộng đồng manosphere.

4. Cách dùng manosphere?

Tiếng Anh

A: I’m not sexist but it’s true that women are bad drivers. I have been in 3 car accidents, and 2 of them is caused by female drivers.

B: Stop subscribing to those manosphere thinking, you watched too much Andrew Tate.

Tiếng Việt

B: Tớ không có phân biệt giới tính nhưng mà đúng là phụ nữ lái xe tệ thật. Tớ bị tai nạn xe 3 lần rồi và 2/3 lần đều là vì tài xế nữ.

B: Thôi ngưng cái suy nghĩ từ nhóm manosphere đó đi, cậu xem Andrew Tate nhiều quá rồi đó.