Cầm những đồng lương đầu tiên sau những tháng ngày phải xin bố mẹ tiền đi học, bạn sẽ làm gì đầu tiên nào? Chắc nhiều bạn sẽ nghĩ cần phải liên hoan hoành tráng chào mừng. Có bạn chắc sẽ đi ra tiệm thay ngay điện thoại hay con xe "cùi bắp". Có bạn lại muốn đi ăn chơi du lịch sang chảnh, có thêm hình để đăng lên "phây".
Những nhu cầu đó có vẻ hay ho, nhưng tin mình đi, chúng chỉ là mong muốn khi nhận những tháng lương đầu tiên thôi. Một khi sự háo hức qua đi thì xin chúc mừng, bạn đã đến với thế giới của người trưởng thành. Ở đây, bạn sẽ phải học cách hành xử với một nhân tố mà từ bé đến giờ có lẽ bạn ít được hướng dẫn nhất – đó là tiền. Nói cách khác, làm sao để biến những đồng lương ít ỏi ban đầu, trở thành một gia sản vững vàng một cách khoa học?
Để trả lời một cách hệ thống vấn đề này, mình xin chia sẻ 1 nguyên tắc vô cùng quan trọng trong tài chính cá nhân, đó là Pay Yourself First (PYF) - hãy trả cho chính mình đầu tiên.
Nguyên tắc Pay Yourself First là gì?
Đọc đến đây, một số bạn có thể nghĩ rằng trả cho mình đầu tiên có nghĩa là mình đã mất công làm việc kiếm ra tiền rồi, thì mình phải tiêu xài để phục hồi sức lao động cho mình đầu tiên.
Điều này nghe có vẻ rất đúng, nhưng đừng quên lúc này chúng ta chỉ mới ra trường. Mà mới ra trường thì nhiều khả năng lương ít, trong khi peer pressure (áp lực đồng trang lứa) dễ khiến ta muốn đi xe ga, lên đời iPhone hay mua đồ hiệu. Như vậy thì Pay Yourself First không những là không đủ, mà còn phải dùng thẻ tín dụng hoặc vay tiêu dùng, để sau đó hàng tháng có khi không chỉ pay yourself mà còn phải pay your debt (trả nợ) nữa.
Vậy nên, thực hành theo nguyên tắc PYF đúng là trả cho bản thân đầu tiên, nhưng đó là bản thân trong tương lai, chứ không phải bản thân ở hiện tại.
Thực hiện nguyên tắc PYF như thế nào?
Bước 1: Nhận lương xong, trích ngay ra một khoản
Thông thường, sau khi nhận lương, đa số chúng ta sẽ chi trả cho các khoản cố định và tiêu dùng cá nhân xong, rồi mới nghĩ đến chuyện tích luỹ. Nhưng nguyên tắc của PYF lại làm ngược lại. Theo đó, ta tự động trích ra một khoản cụ thể từ mỗi khoản tiền lương tại thời điểm nhận được, sau đó mới bắt đầu tính đến chuyện chi trả những khoản khác.
Ví dụ, bạn năm nay 25 tuổi, đi làm nhận lương 8 triệu/tháng. Mỗi tháng, công ty trả lương vào ngày 30 về tài khoản của bạn ở ngân hàng A. Thực hành nguyên tắc PYF, cứ ngày 1 hàng tháng, bạn thiết lập tự động chuyển 25% tiền lương sang một tài khoản chuyên để tiết kiệm và đầu tư tại ngân hàng B.
Bước 2: Phân bổ khoản tiền đó vào 2 khoản: tiết kiệm và đầu tư
Một sai lầm cơ bản mà nhiều bạn hay mắc phải, đó là chỉ nghĩ đến tiết kiệm, hoặc bị động chỉ gửi ngân hàng. Chính vì thế, nguyên tắc PYF trong tài chính cá nhân được xây thành 2 lớp tuần tự.
- Khoản tiết kiệm: Khoản này bao gồm chi phí mua bảo hiểm, và quỹ dự phòng từ 3-6 tháng chi phi phí sinh hoạt, được gửi tiết kiệm ngân hàng để khi cần có thể rút ra.
- Khoản đầu tư: Số tiền còn lại được xây thành các danh mục đầu tư. Nếu có thời gian thì bạn có thể giao dịch hàng ngày, nếu ít thời gian thì bạn có thể mua các chứng chỉ quỹ.
Lợi ích của nguyên tắc PYF là gì?
Độc lập tài chính về sau
Lý do quan trọng nhất để thực hiện nguyên tắc PYF, là để có được độc lập tài chính khi về già. Khi còn trẻ và sung sức lao động, bạn có thể không nghĩ nhiều đến việc tiết kiệm hay đầu tư. Tuy nhiên điều này sẽ thay đổi rất nhiều khi bạn nhiều tuổi hơn, và nhất là sau khi về hưu.
Hãy thử tưởng tượng sau khi bạn về hưu, ai sẽ là người chu cấp cho bạn hàng tháng? Về lâu dài, mức sống cùng lạm phát tăng, trong khi năng lực không theo kịp khiến hệ thống lương hưu và bảo hiểm xã hội không thể đáp ứng 100% nhu cầu của bạn. Đó là còn chưa kể tình trạng rút bảo hiểm xã hội một lần gia tăng, cùng già hóa dân số nhanh chóng cũng gây áp lực lớn lên hệ thống an sinh lẫn ngân sách nhà nước.
Con cái, gia đình và bạn bè của bạn cũng có thể giúp đỡ tài chính về sau. Tuy nhiên, mình tin không phải đa số sẽ có được hạnh phúc đó.
Vậy nên, để có một cuộc sống độc lập, tự do và hạnh phúc thì chắc chắn mỗi người phải tự lo được cho chính mình. Áp dụng nguyên tắc PYF vì thế chính là gửi tiền cho chính bạn trong tương lai, khi bạn không còn khả năng lao động hoặc không còn muốn đầu tắt mặt tối.
Bắt đầu sớm, để tiền phát huy giá trị thời gian
Ai cũng hiểu là tiền có giá trị thời gian. Do ảnh hưởng của lạm phát cũng như các rủi ro khách quan, các khoản tiền ở thời điểm khác nhau có giá trị khác nhau. Thông thường, khoản tiền sẵn có ở thời điểm hiện tại sẽ có giá trị cao hơn số tiền tương tự trong tương lai, do khả năng sinh lời tiềm năng của nó.
Ngoài ra, nếu có tư duy chủ động với đồng tiền, bạn sẽ biết rằng có thể dùng số tiền hiện có để đầu tư sinh lợi. Điều này đặc biệt hữu ích khi bạn áp dụng nguyên tắc PYF để có cho mình một tài khoản tiết kiệm, vì gửi càng sớm từ lúc trẻ thì lãi sẽ càng cao.
Hỗ trợ cho việc đầu tư
Nguyên tắc PYF hỗ trợ cho việc đầu tư rất tốt, qua việc giúp xây dựng danh mục. Khi áp dụng nguyên tắc PYF trong việc thực hành xây dựng danh mục đầu tư, bạn hãy lưu ý một số quy tắc sau:
3 Tăng
- Tăng thu nhập để nâng số tuyệt đối dành cho tích luỹ.
- Tăng tỷ lệ tích lũy, bao gồm cả tiết kiệm và đầu tư.
- Tăng tỷ lệ đầu tư khi đã đủ quỹ dự phòng tiết kiệm.
3 Không
- Không rút tiền lãi từ đầu tư, lãi hãy để nhập gốc.
- Không sử dụng tiền đầu tư trường hợp khẩn cấp vì đã có quỹ dự phòng.
- Không rút tiền cho mục đích mua sắm, chi tiêu.
Với nguyên tắc PYF, bạn luôn có thể chủ động dành nguồn lực cho đầu tư. Và theo kinh nghiệm cá nhân của mình, nếu tài khoản đầu tư càng được bổ sung mạnh mẽ thì bạn cũng càng tự tin hơn.
Kết
Tỷ lệ thu nhập cần trích ra để thực hiện nguyên tắc PYF phụ thuộc vào mỗi người, vì mỗi người có một nhu cầu chi tiêu khác nhau. Tuy nhiên trong quá trình tư vấn, mình hay bắt đầu bằng việc hỏi tuổi.
Khi còn trẻ, lương chưa cao, lại nhiều nhu cầu ăn chơi thì các bạn chỉ cần tích lũy 20-30% thu nhập. Nhưng về sau, khi đã lập gia đình hoặc bước vào độ tuổi trung niên, thu nhập cũng tăng nên các bạn hãy tăng dần tỷ lệ PYF lên nhé.
Anfin là ứng dụng đầu tư chứng khoán thông minh với mức vốn khởi điểm rất thấp dành cho tất cả mọi người. Với Anfin, bạn có thể giao dịch mua, bán các cổ phiếu được niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán lớn và uy tín nhất Việt Nam.
Đặc biệt, với tính năng cho phép giao dịch cổ phiếu phân đoạn, mua cổ phiếu chính xác theo số tiền hoặc số lượng cổ phiếu bạn muốn sở hữu, bạn có thể bắt đầu giao dịch với Anfin chỉ từ 10.000 đồng.
Ngoài ra, App còn có mục cung cấp Kiến thức và cập nhật Tin tức đầu tư, để người dùng có nền tảng kiến thức và thông tin vững chắc, từ đó có thể tự tin ra quyết định giao dịch.
Tải app tại App Store và Google Play ngay.