Khương Vũ (sinh năm 1987), đạo diễn, người sáng lập của Chaidao, đã “lăn lộn” hơn 6 năm trên thị trường quảng cáo, thực hiện hơn 200 các video lớn nhỏ của không thiếu nhãn hàng nào. Khương cũng đồng thời làm rất nhiều các clip ca nhạc cho những ngôi sao đứng top.
Không còn gì hợp hơn để nói chuyện về ngành này ngay trước thềm mùa Tết với đạo diễn có tai nhạc xịn nhất Việt Nam.
1. Điện Máy Xanh thống lĩnh sự nhận diện của thị trường
Điện máy Xanh là chuỗi sản phẩm TVC được nhiều người biết đến nhất mà Khương từng tham gia đạo diễn. Treament đến từ một đạo diễn nước ngoài. Nhiều khi đạo diễn nội địa nếu muốn, cũng khó lòng “pitch” được một cách thể hiện như vậy, vì nó quá lạ so với người Việt Nam. Nhưng khi người Nhật thử làm và thành công, thì chuỗi thành công đó sẽ tiếp diễn.
Mặc dù ngành quảng cáo thường được cho rằng tụ hội nhiều chất xám cho sáng tạo, nhưng mỗi thương hiệu toàn cầu đều có guidelines kỹ càng, rất khó để làm một thứ gì mới hẳn so với nhận diện và ‘brand-love’ họ đã có sẵn trên thị trường. Vì vậy, nếu muốn làm những sản phẩm hình ảnh mới, hay và khác lạ, các đạo diễn và agency dễ làm được với thương hiệu trong nước hơn.
2. Covid trao cơ hội cho đạo diễn “nội địa”
Vẫn câu chuyện thương hiệu, đôi khi người Việt không có cơ hội làm được phim quảng cáo cho những thương hiệu toàn cầu. Cho đến tận mùa… Covid này, khi các đạo diễn nước ngoài thời điểm đầu năm không sang được Việt Nam, cũng chưa có xu hướng thực hiện kiểu quay từ xa bằng cách thức livestream như hiện tại.
Pepsi Ngõ là video khủng nhất mà Khương Vũ được tham gia- trước nay thương hiệu này ít khi dùng đến đạo diễn trong nước để quay TVC.
“Khi khách hàng không có sự lựa chọn, chúng tôi được chọn!”
3. Ý tưởng của đạo diễn đến từ những trải nghiệm cá nhân
Thời gian làm TVC cho Nescafé , bản thân Khương Vũ đang gặp biến cố trong gia đình - ba cậu bị ung thư. Nên Khương đã làm kịch bản hoàn toàn từ cảm hứng đó, vì từ đó giờ cậu và ba ít bao giờ nói chuyện. “Cà phê không ba” ra đời và vẫn là video mà Khương thích nhất.
Ngoài ra, clip quảng cáo hài hước “Surf Sáng nắng chiều mưa” làm cho nhãn bột giặt Surf cũng là sản phẩm yêu thích của Khương.
4. Khâu khó nhất đối với một đạo diễn TVC...
...là giai đoạn pitching các ý tưởng và kịch bản video.
Lúc nhận brief của khách hàng, nó luôn căng đét bởi đây chính là cuộc đấu trí giữa những agency và production house với nhau. Họ làm việc độc lập với khách hàng cho tới ngày quyết định, mọi chuyện ngã ngũ mới biết ai là người thắng kẻ thua.
Vì vậy, trong giai đoạn pitching, Khương nói cậu cần sự tập trung tuyệt đối, nghĩ nhiều thứ và ý tưởng khác nhau. Sau đó khi đã thắng rồi thì chỉ việc triển khai.
5. Liệu có nhiều TVC chưa từng được ra mắt?
Có rất nhiều những video đã quay rồi nhưng vẫn không được xuất hiện hoặc tới tận nửa năm sau người ta mới có thể công bố. Lý do thì muôn hình vạn trạng. Đôi khi vì những điều kiện khách quan không ai tránh khỏi.
Như sản phẩm Khương cộng tác cùng ca sỹ Bích Phương hè năm 2020, vừa quay xong thì… Covid! Trong khi video nhằm kêu gọi mọi người tụ tập và tiệc tùng, nên khi sự tình thay đổi, nó âm thầm được tung ra mà không thể được quảng bá rầm rộ. Cũng có những lý do chủ quan liên quan đến nghệ sỹ, đoàn quay vừa đóng máy thì họ… dính scandal, nên sản phẩm không ra, hoặc ra lấy lệ.
Cũng có khi TVC làm xong rồi mà sản phẩm được quảng cáo không sản xuất kịp, video lại đắp chiếu nằm chờ!
6. Đạo diễn TVC có giàu?
Chi phí đạo diễn sẽ xê dịch từ 4 đến 5 ngàn đô cho một ngày quay, hoặc 7-8 ngàn đô cho hai ngày quay. Giá này được coi là rẻ hơn rất nhiều so với cát xê cũng những đạo diễn nước ngoài. Chi phí sản xuất các video mà Khương đạo diễn cũng có giá xê dịch từ… miễn phí (làm cho bạn bè) đến vài tỉ đồng.
7. TVC có còn chiếu ở TV?
Do các nền tảng nội dung thay đổi, TVC (TV Commercials) giờ không dùng để chiếu TV như thời xưa, nó chuyển thành nhiều các định dạng video hơn, đa dạng hơn về cách tiếp cận với người tiêu dùng. TVC giờ đây, tạm gọi là ‘viral video’ được đưa lên các mạng xã hội, không giới hạn thời lượng, không kiểm duyệt nội dung, chất lượng khác nhau, nội dung mênh mông, có thể làm từ hài đến cảm động, dài từ 15s thành sitcom nhiều tập.
8. Xu hướng mới nhất của ngành này?
Video kiểu Thái Lan, clip cảm động, clip hài… là những xu hướng TVC từng diễn ra.
Hiện tại thống trị vẫn là các MV (music video) ca nhạc. Những video kiểu này lấy gương mặt nghệ sỹ và âm nhạc ra làm sức hút. Người xem đôi khi chỉ click một lần vào một clip cảm động lấy của họ nước mắt, nhưng lại có thể click rất nhiều lần để nghe một bài hát có âm điệu bắt tay.
Khán giả hiện tại cũng xem MV với tâm thế thưởng thức nhiều hơn (dù nó vẫn là quảng cáo), đòi hỏi khắt khe hơn. Tiki là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực quảng cáo trong MV với series “Tiki đi cùng sao Việt”. Thời gian này, các show âm nhạc đình đám về Rap cũng giúp đẩy xu hướng này lên cao.
9. Chuyện TVC mùa Tết
Ngày xưa cứ đến Tết, Khương Vũ quay từ 1 đến 2 MV. Trong 2 năm trở lại đây, mỗi Tết, Khương sẽ được “book” cả mười mấy chiếc. Năm ngoái dự án Khương thực hiện với KOL là Trấn Thành Lắc xì Momo là campaign xếp hạng đầu trong 10 dự án nổi bật nhất mùa Tết.
Còn năm nay khi mà đại dịch khiến kinh tế suy giảm, người ta cứ tưởng thị trường sẽ trở nên u ám. Nhưng như người trong ngành chia sẻ, số lượng các video quảng cáo thậm chí tăng nhiều hơn. Có cả những thương hiệu đã có tiếng trong thị trường đến nỗi bản thân Khương nghĩ: “Họ cần gì phải quảng cáo nữa?”. Nói vậy để thấy 2020 thị trường video Tết sẽ càng sôi động hơn. Có những video đã đang được các nhãn hàng thực hiện ngay từ đầu tháng 10 này.
10. Hệ thống bền vững của MV và TVC
Phát biểu về sự khác nhau giữa việc thực hiện TVC và các video âm nhạc, theo Khương, mấu chốt nhất là khi làm MV Khương được tự do, nghĩ hết từ đầu đến cuối, trong khi quảng cáo thì phải theo hướng khách hàng.
Với âm nhạc, (và cũng là người biết chơi nhạc) cậu có thể làm gì tuỳ thích từ kịch bản đến bối cảnh (Khương chỉ nhận quay với những nghệ sỹ mình yêu thích). Bản thân việc làm MV cũng không tạo ra thu nhập, “đôi khi đạo diễn hùn tiền vào làm cho sướng”- Khương cười.
Thị trường MV mang lại danh tiếng cho đạo diễn, tên của họ cũng được đặt trang trọng ở phần credit cho sản phẩm của mình. Trong khi trong các video quảng cáo, bạn sẽ không thể nhìn thấy tên đạo diễn là ai, đơn giản vì nó là sản phẩm của cả ê-kip.
“Nhưng do nổi tiếng từ MV nên nhiều khách hàng biết đến. Từ đó họ lại book mình làm quảng cáo, cũng là bù trừ cho nhau.”
Trong rất nhiều những dự án MV của mình, Khương yêu thích nhất là Thằng Điên- JustaTee, Hôm nay tôi cô đơn quá- Tóc Tiên. Sản phẩm gần nhất là Hoa Hải Đường- Jack cũng được công chúng rộng rãi đón nhận.
Khương Vũ cũng chính là đạo diễn thực hiện MV nhiều view nhất Việt Nam- chỉ trên Youtube nó đã có 480 triệu view. Tên nó là Bống Bống Bang Bang của nhóm 365, ca khúc “đút cơm quốc dân” của mọi gia đình!
#NgườiTrongNgành là series bộc bạch những chuyện chỉ giới chuyên môn mới hiểu.