Doppelganger - Kẻ song trùng là gì mà ai cũng sợ?

1. Doppelganger là gì?

Doppelganger /ˈdɑː.pəlˌɡæŋ.ɚ/ (danh từ) chỉ những người xa lạ, nhưng ngoại hình giống nhau đến ngạc nhiên.

Trong văn hóa cổ, doppelganger từng được gọi với cái tên đáng sợ “quỷ song sinh” (evil twin).

2. Nguồn gốc của doppelganger?

Doppelganger có nguồn gốc từ tiếng Đức, nghĩa là “song trùng”. 

Trên từ điển Merriam-Webster, từ này được sử dụng lần đầu vào năm 1796 bởi nhà văn người Đức Jean Paul. Trong cuốn tiểu thuyết Siebenkäs của Jean Paul, nhân vật chính luôn đối thoại với một người bạn có ngoại hình giống mình, thực chất đây là cái tôi của ông.

Mặc dù doppelganger được sử dụng rộng rãi từ sau thế kỷ 18, nhưng truyền thuyết về song trùng đã có từ hàng nghìn năm. Người Ai Cập cổ đại định nghĩa “ka” là thực thể có ngoại hình giống hệt người khác. Văn học Ai-len và Anh thế kỷ 18 và 19 mô tả song trùng như những kẻ báo hiệu điềm gở.

3. Vì sao doppelganger trở nên phổ biến?

Doppelganger chỉ thực sự phổ biến khi xuất hiện trong cuốn The Night-Side of Nature của tiểu thuyết gia người Anh Catherine Crowe. Cuốn sách đề cập đến các hiện tượng huyền bí, siêu nhiên. 

Song trùng có một sức hút bất tận trong nền văn hóa đại chúng. Phim ảnh thường tận dụng yếu tố này vào sáng tạo kịch bản. Năm 2019, phim kinh dị ‘Us’ ra mắt, được giới mộ điệu đánh giá cao vì kịch bản mới lạ. Phản diện phim là những doppelganger - bản sao xấu xa và tàn độc của nhóm nhân vật chính. Sau công chiếu, lượt tìm kiếm từ khóa “doppelganger” tăng vọt trên thanh tìm kiếm Google. Báo chí quốc tế liên tục phân tích các hình tượng doppelganger trong điện ảnh.

Ngày nay, doppelganger được dùng với sắc thái nhẹ nhàng hơn, chỉ những người có vẻ ngoài tương đồng. Giữa năm ngoái, một video về nam hành khách và tài xế Grab có ngoại hình giống nhau được chia sẻ rầm rộ trên mạng xã hội.

Chúng ta thường bị thu hút bởi doppelganger. Nguyên nhân xuất phát từ tâm lý muốn tìm hiểu, soi chiếu về bản thân (autoscopy). Nghiên cứu từ Đại học Cornell vào năm 2015 cho thấy, cấu trúc gen đa dạng của con người có thể tạo ra các bản thể có ngoại hình giống nhau đến bất ngờ.

4. Dùng từ doppelganger như nào?

Tiếng Anh

A: Who is this one? She looks exactly like Ariana Grande.

B: That’s Paige Niemann - Ariana’s doppelganger.

Tiếng Việt

A: Ai đây nhỉ? Trông giống ca sĩ Ariana Grande quá vậy.

B: Chị này là Paige Niemann - chị em sinh đôi khác cha khác mẹ của Ariana.