Tại sao giày Satan có máu người của Lil Nas bị kiện?

Thông tin cập nhật 09/04/2020: MSCHF và Nike đã đi tới thỏa thuận chung: MSCHF sẽ thu hồi lại tất cả các đôi giày Satan và Jesus theo giá bán lẻ ban đầu trên thị trường.

1. Lil Nas làm gì?

Vừa qua Lil Nas và MSCHF đã cùng hợp tác để cho ra mắt mẫu giày với giá 1.018 USD. Sản phẩm này là tác phẩm tiếp nối cho ca khúc Montero với nguồn cảm hứng được lấy từ Satan.

Ra mắt với số lượng giới hạn là 666 đôi, mẫu giày này nhanh chóng được “tẩu tán" sạch trong vòng 1 nốt nhạc. Tuy nhiên chuyện chưa dừng ở đó khi có vô vàn tranh cãi nổ ra xoay quanh anh chàng rapper này.

2. Có vấn đề gì với đôi giày?

Vấn đề đầu tiên chính là làn sóng phản đối đôi giày khi nó bị cho rằng là đang ủng hộ cho quỷ dữ. Nhà sản xuất giày đã thông báo rằng trong mỗi một đôi giày là 1 giọt máu người được lấy từ những thành viên của công ty.

Mọi cáo buộc và tẩy chay đều nhằm vào Nike khi mà đôi giày này là phiên bản song sinh với đôi Nike Air Max 97. Tuy nhiên Nike thẳng thắn từ chối mọi sự liên hệ với MSCHF cũng như đôi giày Satan. Theo như Nike thì đây là một phiên bản “unauthorized" (không chính thống). Chính vì vậy mà nhãn hàng này đang lục đục đâm đơn kiện MSCHF.

3. Tại sao lại là Satan?

Trước sự phản đối của công chúng, Lil Nas đã đăng một video “xin-lỗi-mà-không-xin-lỗi". Nội dung video có tựa đề xin lỗi này thật ra cũng chỉ để quảng bá cho MV của Lil Nas. Lil Nas nói rằng anh đã dành cả thời niên thiếu, căm ghét bản thân vì xã hội cho rằng xu hướng tính dục của anh là sai trái và là quỷ dữ. Vậy nên MV này là cách anh truyền tải sự giận dữ của mình cũng như khiến người khác hiểu được điều đó.

Gabriel Whaley - Giám đốc của MSCHF - cũng cho rằng “quan điểm chúng tôi là mọi thứ đều vì mục đích vui vẻ theo cách vô tư, không đụng chạm tới bất kỳ ai.”

Thực ra đôi giày Satan này là phiên bản tiếp nối của series giày của MSCHF. Trước đó hãng này cũng đã cho ra mắt đôi giày “Jesus" với một giọt nước thánh trong mỗi đôi. Mục đích của việc này nhằm để “chế giễu" ngành thời trang khi liên tục ra mắt những bộ sưu tập chỉ với mục đích là “collaboration" (hợp tác)

4. Tất cả xuất phát từ sự hoảng loạn?

Thuật ngữ Satanic panic ra đời để chỉ sự hoảng loạn vô căn cứ về những tin đồn liên quan tới Satan. Cơn sợ hãi Satan này đã từng xảy ra 1 lần vào những năm 80 tại Mỹ. Các tin đồn hội nhóm Satan hiến tế trẻ em đã gây ra sự kinh hãi trong cộng đồng này dẫn tới nhiều cáo buộc sai lầm tới người vô tội.

Sự sợ hãi này đi xa đến nỗi lúc bấy giờ, trò chơi boardgame Dungeons & Dragons nổi tiếng cũng bị cho là công cụ để bành trướng thế lực của satan giáo. Công cuộc săn lùng những người thờ Satan lúc bấy giờ đã dẫn tới nhiều hậu quả khiến người ta so sánh nó với “cuộc săn phù thủy". Tất cả cũng chỉ là một nỗi sợ về sự suy đồi đạo đức (moral panic) trong khi “quỷ dữ" thật sự lại trốn trong những cuộc săn.

5. Hậu quả của cơn hoảng loạn này là gì?

Có thể thấy cơn giận dữ này là một tác nhân dẫn đến việc Nike kiện đôi giày quỷ dữ thay vì đôi giày Jesus trong quá khứ. Hiện tại thì Nike đang lấy lý do là MSCHF sử dụng “trái phép" logo Nike.

Bên cạnh đó đôi giày Satan cũng đã gây ảnh hưởng xấu tới hình ảnh của Nike khi mà khiến khách hàng của họ nghĩ rằng hãng này đang ủng hộ Satan. Làn sóng tẩy chay Nike đã khiến hãng này yêu cầu MSCHF phải đền bù lại những tổn thất công ty gây ra cho Nike.

6. Liệu vụ kiện này có thành công?

Trong quá khứ, Rolex đã từng thắng kiện hãng "độ" đồng hồ La Californienne. Hãng này đã thu mua đồng hồ cũ của Rolex, chỉnh sửa lại từ trong ra ngoài nhưng vẫn bán trên website và quảng cáo là “đồng hồ Rolex".

Bên cạnh đó Chanel cũng có vụ kiện tương tự khi một công ty nữ trang đã sử dụng nút áo của Chanel để làm dây chuyền. Có thể thấy những vụ kiện pháp lý liên quan tới việc chỉnh sửa sản phẩm của những nhà mốt nổi tiếng thành một sản phẩm mới vẫn nổ ra hàng ngày.

7. Càng độc lạ, càng bán tốt?

Tâm lý dùng đồ độc lạ đã tạo ra thị trường tỷ đô cho ngành "độ giày". Đây cũng là một phần của nền văn hóa chơi giày, có lẽ vì thế mà các hãng lớn trước giờ vẫn làm lơ việc thiết kế và bán lại. Có thể thấy vấn đề của đôi giày Satan nằm ở chỗ đôi giày này được sản xuất hàng loạt với giá cao ngất ngưởng.

Việc đôi giày nhanh chóng hết hàng khiến người ta đùa rằng có lẽ Lil Nas đã ký hợp đồng với quỷ dữ. Những gì liên quan tới Satan lại thường mang tác dụng ngược. Giống như làn sóng săn lùng Satan năm 80 lại kéo theo phong trào tôn thờ Satan. Tương tự, dù có nhiều phản đối và kiện tụng thì cách marketing độc-lạ này đảm bảo giữ "độ hot" cho đôi giày, đặc biệt là với những người có đam mê sưu tầm.