Thời gian qua, trên mạng xã hội thịnh hành một xu hướng được nhiều người trẻ hưởng ứng có tên Kay Chung. Đây là một phương pháp ôn tập cường độ cao, cố gắng dung nạp lượng kiến thức trước ngày thi một cách gấp rút, thậm chí có thể thức xuyên đêm. Hay một khảo sát Gen Z đã cho thấy một bộ phận lớn thế hệ này coi "burnout là chuyện tất yếu để thành công".
Những thông tin nổi lên như vậy vô hình chung để lại ấn tượng Gen Z là một thế hệ “cú đêm”, chuyện ngủ đủ giấc không có trong từ điển của họ. Nhưng dĩ nhiên đó không phải tất cả, trên thực tế vẫn tồn tại song song những người trẻ đặt sức khoẻ làm mối quan tâm hàng đầu và đặc biệt coi trọng việc ngủ.
Nhưng dù theo trường phái ngủ ít hay ngủ đủ cả hai đều có một điểm chung. Theo một khảo sát vào năm 2023 của Asia Insight, người trẻ (20-29 tuổi) được ghi nhận là thế hệ quan tâm nhất đến những giải pháp cải thiện giấc ngủ của mình.
Rõ ràng với những cá nhân coi trọng sức khỏe việc quan tâm đến chất lượng giấc ngủ là điều dễ hiểu. Nhưng còn nhóm bạn trẻ đang cày ngày cày đêm, với số giờ ngủ ít ỏi không đạt chuẩn mặt số lượng thì họ càng kỳ vọng phải đạt được chất lượng, để có thể nghỉ ngơi một cách tốt nhất sau nhiều giờ làm việc căng thẳng.
Nền công nghiệp giấc ngủ nở rộ sản phẩm, dịch vụ
Đầu tiên là nhóm sản phẩm trị liệu đem đến giải pháp nhanh chóng được nhiều bạn trẻ ưa chuộng, trong đó phổ biến nhất là kẹo ngủ. Doanh số bán ra của mặt hàng này tăng lên đáng kể từ sau đại dịch và được dự đoán tiếp tục tăng trưởng đến năm 2028.
Tuy nhiên vẫn còn nhiều tranh cãi xoay quanh sự hiệu quả và lành tính của kẹo ngủ. Trúc Vy (23 tuổi) đã thử nhiều cách khác nhau nhưng không có hiệu quả nên mới tìm đến kẹo ngủ: “Mình vẫn cố gắng hạn chế nhất có thể, chỉ dùng khi đồng hồ sinh học bị rối loạn hoặc vào những dịp quan trọng cần phải đi ngủ sớm".
Những loại dược phẩm này sẽ cung cấp, hoặc kích thích cơ thể tự sản sinh melatonin - hoóc môn giúp chìm vào giấc ngủ dễ dàng. Có lẽ cũng vì vậy mà từ đầu năm, giới trẻ Mỹ đã truyền tay nhau công thức sleepy girl mocktail (tạm dịch: Ly mocktail cho nàng ngủ ngon). Người dùng có thể tự thêm thắt những nguyên liệu khác nhưng vẫn luôn giữ nguyên liệu chính là melatonin.
Bên cạnh đó còn có nhóm sản phẩm tối ưu hóa môi trường giấc ngủ, từ chăn, ga, gối, nếm đến vật dụng trang trí phòng ngủ (đèn vàng, gối ngủ, máy lọc không khí…) đang ngày càng đa dạng. Riêng thị trường gối nệm được dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng 8.67% đến năm 2029 do nhu cầu tăng cao của người tiêu dùng.
Thuý Hiền (25 tuổi), khi còn là sinh viên hay chi tiền đi massage lưu thông máu khoảng vài trăm ngàn một buổi. Bây giờ khi thu nhập thoải mái hơn cô dần chuyển sang những giải pháp như trang trí nội thất phòng ngủ xấp xỉ lên đến vài chục triệu.
“Một giấc ngủ chất lượng sẽ giúp mình có một ngày làm việc hiệu quả, một tinh thần thoải mái hơn và giảm bớt stress, lo âu do thiếu ngủ gây ra. Vậy nên coi số tiền này như là mình đầu tư dài hạn cho bản thân thì cũng không quá mắc." - Hiền chia sẻ thêm.
Ngoài ra, ngay hoạt động vui chơi là chính như du lịch cũng đang bị giấc ngủ “xâm chiếm”. Hoạt động du lịch ngủ đang là một xu hướng nổi lên ở Việt Nam và trên toàn thế giới. Khảo sát gần đây của Booking.com chi ra gần 67% khách Việt tìm kiếm kỳ nghỉ với mục đích chỉ để ngủ ngon.
Thay vì tập trung vào việc khám phá, check in nhiều địa điểm, các hoạt động giờ được tối giản hóa chỉ xoay quanh việc ăn ngon, ngủ ngon. Hay nói theo cách thịnh hành bây giờ đi du lịch thực chất là đi đổi chỗ ngủ, sớm thức dậy ở một nơi xa.
Thay đổi lối sống, ngủ ngon một cách ít đau ví hơn
“The Hottest New Bedtime for 20-Somethings Is 9 p.m.” (Tạm dịch: Giờ ngủ hot nhất của người trẻ đôi mươi là 9 giờ tối) - là tiêu đề một bài viết được đăng trên tờ Wall Street Journal mới đây. Bài viết nhắc đến và đưa ra ví dụ việc nhiều người trẻ không còn tụ tập, tiệc tùng buổi tối mà thay vào đó là về nhà ngủ sớm.
Một số khảo sát khác cũng cho thấy hiện tượng tương tự. Người trẻ đang dần đẩy những hoạt động như ăn tối, tập gym lên sớm hơn để có thời gian nghỉ ngơi giúp chìm vào giấc ngủ dễ dàng hơn.
Hoàng Minh (24 tuổi), một người mê tập luyện (gymrat) chia sẻ rằng: “Để kiểm soát giấc ngủ và tập luyện, mình thường nhờ đến những ứng dụng về sức khỏe, đo nhịp tim cho ra thông tin đo lường chính xác nhất. Dựa vào báo cáo mình sẽ nắm rõ tình trạng của bản thân. Hôm nào khoẻ thì mình tập thêm 1 chút, và cố gắng ngủ sớm nhất có thể".
Xu hướng này còn có thể thấy rõ qua #nightroutine với hơn 1 triệu bài đăng trên TikTok. Một buổi tối lý tưởng của các bạn trẻ được chia sẻ thường bao gồm các hình thức thư giãn trước giờ ngủ như spa day, tắm nước ấm, đọc sách,...
Người trẻ cũng biết về tác hại của việc sử dụng thiết bị điện tử quá lâu trước giờ đi ngủ. Dù nhiều khi không cưỡng lại được nhưng họ cũng cố gắng giảm thời gian sử dùng các thiết bị điện tử xuống mỗi khi có thể.
Hầu như tất cả sinh viên ở Việt Nam (98.1%) đồng ý rằng mình sử dụng ít nhất một thiết bị điện tử trước giờ ngủ 2 tiếng. Nhưng có một tín hiệu tích cực từ khảo sát của Independent, Việt Nam đã lọt vào top 26 nước có thời gian sử dụng thiết bị giảm nhiều nhất trong năm qua.
Các nhà phát triển ứng dụng nắm bắt được nhu cầu này nên đã cập nhật tính năng giới hạn thời gian sử dụng, hẹn giờ đi ngủ để khuyến khích người dùng phát triển thói quen lành mạnh hơn. Chức năng hẹn giờ của TikTok sau khi được cải tiến nhiều lựa chọn tùy chỉnh hơn… đã ghi nhận lượng người dùng sử dụng tính năng tăng tới 234% ngay tháng đầu ra mắt.
Ngoài ra còn có một số tiktoker cũng nhanh trí dựa trên insight này để sáng tạo những nội dung hài hước nhắc nhở các bạn trẻ ngưng dùng điện thoại và đi ngủ sớm. Tưởng là làm cho vui thôi nhưng vì chạm đúng tim đen giới trẻ nên hiệu quả bất ngờ, thu về lượng tương tác không hề nhỏ.
@duyyy.real.channel Ojou sama #schannel #LearnOnTikTok ♬ nhạc nền - Ngô Đức Duy
Kết
Đúng là Gen Z luôn có những lối đi độc lạ rất riêng của mình. Ngay cả trong việc áp dụng các phương pháp cải thiện chất lượng giấc ngủ cũng đầy sáng tạo. Từ việc đầu tư vào sản phẩm, dịch vụ đến thay đổi thói quen sinh hoạt, thậm chí là tạo cả trend nội dung nhắc đi ngủ.
Có thể hành vi của Gen Z hay vượt ra khuôn khổ thông thường nên dễ tạo ra ý kiến trái chiều. Thực chất chỉ là cách thể hiện của họ khác đi, còn giá trị hướng tới vẫn là những giá trị tốt đẹp chung mọi người thường theo đuổi, là coi trọng giấc ngủ và sức khỏe, hướng tới tạo dựng nền tảng vững chắc cho cuộc sống.