A Working Woman: Cách tính toán những ngã rẽ cuộc đời từ doanh nhân Kim Oanh

Mọi người biết đến chị Nguyễn Thị Kim Oanh lần đầu là vào năm 1993, khi chị đăng quang Hoa khôi thể thao Việt Nam. Sau đó, thay vì dấn thân vào con đường nghệ thuật, chị chọn kinh doanh, và làm việc tại một công ty liên doanh với Thái Lan. Khi sự nghiệp đang trên đà thăng tiến, chị quyết định rẽ hướng, lập gia đình và dành ra 7 năm phụ giúp chồng, nhà sản xuất Trần Anh Dũng, xây dựng Sudest Production–một trong những công ty sản xuất phim tư nhân đầu tiên tại Việt Nam.

Khi Sudest đã ổn định, chị Kim Oanh mới bắt tay gầy dựng sự nghiệp cho riêng mình. Rồi chị đến với ẩm thực, vài năm sau đó, chị thành lập Wrap & Roll. Chuỗi nhà hàng ẩm thực Việt của chị nhanh chóng được đón nhận từ người tiêu dùng. Sau 10 năm vận hành, tháng 3/2016, Wrap & Roll nhận được khoản đầu tư 6,9 triệu USD từ quỹ Mekong Enterprise Fund III. Không chỉ là một nữ doanh nhân thành công, chị còn là một nhà chuyên gia ẩm thực, và là giám khảo cho 2 chương trình nấu ăn thực tế Iron Chef và MasterChef.

Sau gần 20 năm gắn bó với ẩm thực, chị lại quyết định trở về cùng chồng hoạch định hướng đi mới cho Sudest Production. Hiện chị là CEO của Sudest Production kiêm thành viên hội đồng quản trị của công ty Red Wok, tiền thân là Wrap & Roll.

Với niềm tin rằng nơi chị có rất nhiều bài học đắt giá về cách sống, làm việc và xây dựng đội ngũ cộng sự, chúng tôi tìm đến đến chị Kim Oanh để được lắng nghe những quan điểm của chị.

Chị có thể chia sẻ về 3 giá trị mà mình không bao giờ thỏa hiệp trong công việc được không?

Uy tín, trách nhiệm và sự cam kết là ba giá trị mà chị gìn giữ và áp dụng trong cả công việc và cuộc sống.

Trách nhiệm được thể hiện qua mục tiêu, lời nói và chuỗi hành động của bản thân. Trong công việc, trách nhiệm là những chiến lược kinh doanh, kế hoạch kinh doanh thiết thực và văn hoá doanh nghiệp mà mình xây dựng, được sự đồng thuận từ đội ngũ nhưng luôn đặt mình là nguyên do của thành bại. Trong gia đình, trách nhiệm là những giá trị sống mà mình cùng theo đuổi mỗi ngày bên chồng con.

Ý thức tuyệt đối trách nhiệm thì mới hiểu mình đang chấp nhận gánh trên vai một kết quả nào đó, và uy tín là nền tảng của thành công, vì thế nên điều gì không chắc thì đừng hứa, chưa chắc thì chậm lại trước khi ra quyết định, tránh để người khác phải kỳ vọng. Còn đã nói được thì phải cam kết thực hiện một cách trung thực nhất.

Điều gì đã khiến chị quyết định làm việc ở các lĩnh vực khác nhau (F&B, sản xuất phim,…)?

Mọi chuyện đến với chị như một cái duyên, nhưng để theo đuổi lâu dài, hiệu quả và thành công thì chị nghĩ còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Bản tính chị là người dám làm dám chịu, luôn có đam mê tìm tòi và trải nghiệm những điều mới. Vì vậy, chị luôn sẵn sàng thử sức ở những môi trường làm việc và lĩnh vực kinh doanh khác nhau.

Trước khi đến với ẩm thực, chị đã từng dành 7 năm đứng sau hỗ trợ chồng xây dựng Sudest Production. Khi Sudest đã ổn định, chị mới bắt đầu tách ra, xây dựng sự nghiệp cho riêng mình. Rồi chị đến với ẩm thực, vài năm sau, chị mở Wrap & Roll. Sau gần 20 năm gắn bó với ẩm thực [và 15 năm gắn bó với Wrap & Roll], chị lại nghĩ đã đến lúc để trở về đứng mũi chịu sào với công ty sản xuất phim này.

Hiện tại, chị còn quan tâm và tìm hiểu lĩnh vực đầu tư, đặc biệt là đầu tư vào những lĩnh vực mà mình đã biết. Ngoài những hiểu biết sẵn có, chị nghĩ việc đầu tư có thể đưa chị đến một cách tư duy mới về tài chính và chiến lược, thay vì trực tiếp điều hành như trước đây.

Tại sao đây lại là thời điểm thích hợp để tái xuất trong ngành sản xuất phim? Và vai trò của chị tại Sudest Production hiện tại là gì?

Thời điểm này thích hợp vì thị trường quảng cáo đang có nhiều thay đổi lớn, với sự phổ biến của các trang mạng xã hội mang tính chất khác nhau cùng sự lên ngôi của quảng cáo số. Để điều hành một công ty sản xuất phim–đơn vị cung cấp dịch vụ cho các công ty quảng cáo–chị nghĩ mình cũng cần xem lại cách vận hành, xem thử cập nhật của mình có hợp thời hay chưa.

Với cái nhìn của một người từng làm ở lĩnh vực này, nhưng đồng thời cũng ở ngoài cuộc đủ lâu, chị nghĩ mình quay trở lại với cái nhìn trung lập và đa chiều hơn. Cách chị điều hành công ty cũng khác đi, hiện chị không tham gia trực tiếp vào từng dự án sản xuất nữa, mà giám sát phần lớn ở mảng dịch vụ.

“Làm thế nào để cung cấp một dịch vụ khách hàng tốt?”; “Lắng nghe mong muốn của họ ở đâu?”; và “Truyền đạt cho đội ngũ như thế nào?”…–Mọi thứ đều cần phải căn chỉnh lại. Và vì nghĩ khác, làm khác, nên cũng cần những thành viên mới để mang lại luồng gió mới và tối đa hóa năng lực của cả đội ngũ.

Sau khi về lại Sudest được một năm, chị mở thêm một nhánh nhỏ trong công ty, tập trung phát triển ở mảng digital, với chi phí linh hoạt hơn, thời gian sản xuất nhanh hơn, và đội ngũ trẻ hơn. Tuy phục vụ những khách hàng giống nhau, nhưng nhu cầu của khách hàng rất rộng, nên mình cần sự linh hoạt để có thể cung cấp dịch vụ đúng với nhu cầu mà họ có.

Là một thành viên hội đồng quản trị của Red Wok (tiền thân là Wrap & Roll), chị kỳ vọng gì ở những người kế nhiệm mình tại vị trí điều hành?

Đối với chị, kinh doanh ẩm thực là một ngành đặc thù. Để phát triển sâu rộng, người điều hành vừa cần phải có chiến lược, vừa phải hiểu biết sâu sắc về sản phẩm, từ đó mới có thể phát triển kế hoạch kinh doanh, dựa trên nền tảng là chất lượng sản phẩm. Chị đang có sự lạc quan với CEO hiện tại của Red Wok. Anh không đi nhanh, thay vào đó là dành rất nhiều thời gian để tìm hiểu và giải quyết những vấn đề tồn đọng. Sau đó căn chỉnh lại những yếu tố cốt lõi của sản phẩm và phát triển chiến lược kinh doanh cho những năm tới. Chị tin rằng 2020 sẽ là một năm rất đáng kỳ vọng của Red Wok.

Theo chị, điều gì tạo nên một văn hóa doanh nghiệp bền vững?

Văn hóa doanh nghiệp không bắt nguồn từ người sếp, mà từ tất cả các thành viên trong doanh nghiệp đó. Trách nhiệm của người đứng đầu là tạo ra một môi trường khiến đội ngũ muốn đến mỗi ngày, cảm thấy được đối xử công bằng và hiểu được rằng công sức mình đóng góp được ghi nhận.

Bên cạnh đó, người đứng đầu phải có khả năng định hướng, đề ra chiến lược cho doanh nghiệp. Mỗi chiến lược phải nhận được sự đồng thuận, chia sẻ từ nhân viên. Phải cởi mở và tôn trọng nhân viên như một phần tất yếu tạo nên sự thành công của chiến lược. Quan trọng hơn hết vẫn là đối thoại.

Đối với chị, chuyên môn chỉ là công cụ, để có thể gắn bó và làm việc lâu dài thì phải thật sự sẻ chia những giá trị tương đồng. Chị đánh giá cao những người đồng nghiệp cùng trân trọng những giá trị mà chị theo đuổi. Dĩ nhiên mọi người đều có quyền lựa chọn làm ở đâu, với ai, và định hướng phát triển sự nghiệp của riêng họ. Thế nhưng họ chỉ có thể thành công khi ở trong môi trường có văn hóa doanh nghiệp mà họ cảm thấy đồng lòng và là một phần trong đó.

Chị từng chia sẻ, “Điều cốt lõi của mỗi giai đoạn trong cuộc đời là phải nhận ra và đo lường được tầm quan trọng của vấn đề nào đó.” (Measure what really matters). Vậy, làm thế nào để xác định được tầm quan trọng của mỗi vấn đề?

Là người cầu toàn, trong cuộc sống, chị luôn nhìn thấy ba yếu tố xoay xung quanh chị: gia đình, công việc, và bạn bè. Cả ba yếu tố này đều quan trọng, đều cần được đầu tư thời gian và công sức để chăm chút. Tuy nhiên, chị cũng tin rằng mọi thứ không cùng quan trọng vào một thời điểm, phải nhận ra và đo lường được tầm quan trọng của vấn đề đó.

Cách chị xác định tầm quan trọng của một vấn đề là dựa trên tầm quan trọng của thành công, kết quả mà vấn đề đó mang lại. Cái nào có thể làm được trong thời gian nhanh nhất và cho ra kết quả tốt nhất thì chị sẽ đầu tư cho việc đó.

Những lúc bị công việc cuốn đi, chị sẽ xin phép chồng cho mình được phép ‘sơ sót’ một chút trong việc chăm sóc gia đình, và chị cũng nói rõ là chị cần sự hỗ trợ từ anh. Hay ngược lại, có những vấn đề trong công việc chị sẵn sàng gạt sang một bên để chăm sóc gia đình, nếu thấy kết quả của nó–dù tốt hay xấu–không ảnh hưởng đến tổng diện vấn đề.

Còn nếu thật sự có nhiều việc quan trọng cùng một lúc, thì phải đối thoại và tìm đến sự hỗ trợ. Suy cho cùng, cuộc đời là những lựa chọn. Sự minh mẫn, tư duy và lý trí sẽ cho mình tín hiệu nhận biết lựa chọn nào là quan trọng.

Trong quá trình vận hành các doanh nghiệp, kỷ niệm nào khiến chị nhớ nhất?

Thời điểm Wrap & Roll đã mở được 7 chi nhánh đó là lúc chị đối diện với việc mô hình có hơn 200 con người, và khó khăn về vận hành cửa hàng mới, khó khăn tài chính,… mọi thứ khiến chị hoang mang không biết phát triển thêm hay dừng lại.

Mọi thứ lên đến đỉnh điểm khi bếp sản xuất chuyên cung cấp nguyên vật liệu cho 7 cửa hàng bị sập nghiêng theo khu chung cư đang xây dựng, nên các hộ dân trong phạm vi 100 mét phải di dời trong vòng 8 tiếng. Cái khó là bếp sản xuất chỉ ngưng một đêm thôi thì việc kinh doanh của cả 7 cửa hàng đều bị đình trệ.

5h chiều ngày hôm đó, chị và các thành viên nòng cốt họp lại để ra quyết định–hoặc là đóng cửa một ngày, hoặc là chuyển bếp sản xuất đi nơi khác ngay lập tức. May mắn là cả đội tìm được một địa điểm có điện 3 pha để có thể lập tức di dời các loại tủ đông, tủ mát và mua gấp các trang thiết bị nhà bếp. 7h tối đó một đoàn nhân viên cùng nhau di chuyển các thiết bị và làm việc liên tục đến 7h sáng hôm sau để có đủ nguyên liệu cung cấp cho các nhà hàng.

Chị nhớ sáng hôm sau chị về nhà, trên xe toàn mùi nước mắm vì cả đội tận dụng tất cả các loại xe sẵn có. Sự việc ngày hôm đó là một bài học lớn cho chị về sự cam kết, trách nhiệm của một người sếp và sự quyết liệt trong việc đưa ra quyết định.

Một số bài học mà chị rút ra được trong suốt sự nghiệp của mình.

• Đã là người đứng đầu, tức là phải chịu trách nhiệm và trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng không được rời vị trí. Có những tai nạn và khó khăn mà nếu nhìn từ góc độ tích cực, thì thật ra lại là cơ hội để gắn kết đội ngũ, và cùng nhau phát triển.
• Đừng mất niềm tin nơi con người. Nhiều người có cái tôi lớn, và họ không sẵn lòng cùng ‘thử lửa’ với mình để thay đổi và tạo ra khác biệt. Những người không có cùng chí hướng, chuyện họ rời đi là sớm hay muộn. Sẽ luôn có người tin tưởng vào sự chính trực và những cam kết của mình.
• Chị thích câu ‘All things flow’, tức là mọi thứ luôn thay đổi, thế nên mình phải phát triển nhiều góc nhìn khác nhau, và vận dụng những góc nhìn đó vào mỗi giai đoạn khác nhau trong cuộc sống và kinh doanh.

Một lời khuyên của chị dành cho các bạn gái trẻ mới bắt đầu sự nghiệp.

Chị nghĩ là trong cuộc sống mỗi người sẽ có cho mình một vài giá trị. Có người chọn tập trung cho gia đình trước nhất, sau đó mới phát triển sự nghiệp riêng. Có người ngược lại, sự nghiệp trước, gia đình sau. Có người lại muốn cả hai thứ song song với nhau. Đối với chị không có gì là đúng hay sai cả, quan trọng là phải biết lựa chọn nào phù hợp với mình.

Chị đã từng có khoảng chững 7 năm trong sự nghiệp cá nhân để lui về hậu phương hỗ trợ cho chồng và chăm sóc con. Quyết định của chị khiến mọi người ngạc nhiên, vì trước đó, chị luôn là một người tham vọng, cầu tiến trong sự nghiệp. Sự thật là chị muốn có cả hai–một gia đình hạnh phúc và một sự nghiệp lẫy lừng, thế nên chị chọn đi nhanh-chậm tùy lúc.

Chị tin rằng cuối cùng ta cũng sẽ đến nơi mà ta muốn đến, dù có trễ hơn hoặc khác với thời điểm mong muốn. Quan trọng là phải tập trung cao độ.

A Working Woman là nơi những người phụ nữ Việt thành công chia sẻ về chặng đường sự nghiệp và quan điểm của mình trong lĩnh vực của bản thân.