Âm nhạc tại Oscar 2024: Hoan ca sự đa thanh của ngôn ngữ, văn hoá và tính bản địa

Ra đời lần đầu tiên tại lễ trao giải Oscar lần thứ 7 (1934), hạng mục giải thưởng Ca khúc gốc xuất sắc (Best Original Song) vinh danh các nhạc sĩ tạo nên những bài hát được sáng tác riêng cho tác phẩm điện ảnh.

Trong 90 năm qua, những ca khúc viết cho các bộ phim vẫn ngân vang cùng năm tháng. Từ Over the Rainbow trong The Wizard of Oz cho đến When You Believe trong The Prince of Egypt đã trở nên kinh điển, hằn sâu vào ký ức cả người mê xi-nê lẫn khán giả yêu nhạc.

Rồi những bản tình ca như Say You, Say Me (White Nights), Can You Feel the Love Tonight (The Lion King), My Heart Will Go On (Titanic), City of Stars (La La Land) hay Shallow (A Star Is Born)… tiếp tục khiến hàng triệu khán giả say mê kể cả khi màn chiếu bóng đã khép lại.

Tại Oscar 2024, hạng mục đề cử Ca khúc gốc xuất sắc trong phim vinh danh vẻ đẹp của âm nhạc cùng sự đa thanh trong ngôn ngữ và văn hoá. Đó là chất soul của người da màu trong It Never Went Away (American Symphony); đó còn là chất Latin trong The Fire Inside (Flamin’ Hot) hay giai điệu và ngôn ngữ của người Mỹ bản địa với Wahzhazhe (A Song for My People) trong Killers of the Flower Moon.

Barbie là một “bom tấn" điện ảnh, và cũng sở hữu một tuyển tập ca khúc nhạc phim xuất sắc. Hai bài hát I’m Just Ken và What Was I Made For? được khán giả ngân vang suốt cả năm vừa qua cũng xuất hiện trong hạng mục đề cử Oscar 2024.

Cùng Vietcetera khám phá sâu hơn về hạng mục này tại lễ trao giải năm nay ngay dưới đây. Ca khúc và nhà soạn nhạc nào sẽ giành chiến thắng hạng mục Ca khúc gốc xuất sắc tại Oscar lần thứ 96?

It Never Went Away (American Symphony) - Jon Batiste & Dan Wilson

Jon Batiste là nhà soạn nhạc, nghệ sĩ chơi nhiều nhạc cụ, nhạc sĩ và ca sĩ tài năng từng giành chiến thắng nhiều giải thưởng danh giá như Grammy, Oscar, BAFTA, Quả cầu vàng… Có thể nói, những đóng góp của Batiste không chỉ dừng lại đối với sự phát triển âm nhạc mà còn ở điện ảnh, và văn hoá - nghệ thuật đương thời.

Từ chiến thắng hạng mục Best Original Score với Soul tại Oscar, BAFTA, Quả cầu vàng năm 2020, Jon Batiste đã chiến thắng 5 giải Grammy (gồm cả giải cao nhất là Album của năm) chỉ một năm sau đó. Sau chiến thắng này, bộ phim tài liệu về Batiste có tên American Symphony ra đời, kể lại tình yêu âm nhạc, sự sáng tạo và cuộc sống của người nghệ sĩ da màu đa tài.

It Never Went Away được Jon Batiste và Dan Wilson sáng tác, xuất hiện trong bộ phim tài liệu kể trên. Giai điệu du dương, đi kèm những lời ca đầy cảm hứng giúp bài hát đến gần với công chúng và được yêu thích.

I’m Just Ken và What Were I Made For? trong phim Barbie

Barbie không chỉ là hiện tượng phòng vé mà còn là hiện tượng âm nhạc khi nhiều đĩa đơn thuộc album nhạc phim đã thống lĩnh bảng xếp hạng, thu về thành công thương mại lẫn hàng loạt giải thưởng.

Tại Oscar 2024, hai ca khúc nằm trong soundtrack phim Barbie gồm I’m Just Ken và What Were I Made For? đã nhận được đề cử của Viện hàn lâm. Hai bản nhạc đến từ những nghệ sĩ khác nhau, đại diện những tự sự của cả nam giới lẫn phụ nữ, nhưng lại có những điểm chung đầy thú vị.

I’m Just Ken được sáng tác bởi Mark Ronson và Andrew Wyatt, thể hiện qua giọng ca của tài tử Ryan Gosling (vai Ken). Bài hát là tự sự của một người đàn ông với khía cạnh nhạy cảm và dễ tổn thương trong cả tình yêu lẫn đời sống.

Trong khi đó, What Was I Made For? lại là một bản ballad dịu dàng mà nhiều suy tư của một cô gái trẻ. Bài hát vang lên ở trường đoạn cuối phim, như một nốt ngân dài (coda) cho cả tác phẩm của nữ đạo diễn Greta Gerwig. Giọng hát tuyệt vời của Billie Eilish và khả năng sáng tác, sản xuất của Finneas thể hiện một cách hoàn hảo trong tác phẩm này.

Điều thú vị ở đây là: Ca khúc I’m Just Ken chiến thắng tại Critics Choice 2024, còn What Was I Made For? đã chiến thắng ở Grammy (Ca khúc của năm và Ca khúc cho tác phẩm điện ảnh xuất sắc) và Quả cầu vàng. Cả hai ca khúc này đều có cơ hội lớn để chiến thắng tại Oscar năm nay.

Đặc biệt hơn, Mark Ronson và Andrew Wyatt từng chiến thắng hạng mục Ca khúc xuất sắc tại Oscar 2018 với bài hát Shallow (phim A Star is Born). Ryan Gosling cũng từng thể hiện ca khúc City of Stars (phim La La Land) cùng Emma Stone, giành chiến thắng giải Best Original Song tại Oscar 2016.

Trong khi đó, Billie Eilish và Finneas từng thắng hạng mục năm tại Oscar 2021 với bài hát No Time to Die cho bộ phim cùng tên về điệp viên 007. Với What Was I Made For?, liệu Billie Eilish có thể lần thứ 2 chiến thắng giải Ca khúc xuất sắc trong phim của Oscar trong thập kỷ này?

The Fire Inside (Flamin' Hot) - Diane Warren

Diane Warren có 5 thập kỷ xuất hiện tại hạng mục Ca khúc gốc xuất sắc của Oscar, với 17 đề cử nhưng chưa từng thắng giải. Từ Nothing's Gonna Stop Us Now (phim Mannequin) ra mắt năm 1987 đến The Fire Inside (phim Flamin’ Hot) công chiếu năm 2023 đều cho thấy tài năng và sự bền bỉ của Warren.

Mang màu sắc âm nhạc Latin, The Fire Inside qua giọng hát của Becky G là một câu chuyện kể về sự độc lập và sức mạnh trong mỗi con người. Ca khúc còn là tiếng ca đầy tự hào về di sản văn hoá Mexico - Mỹ. Diane Warren vẫn chứng minh được sự nhảy cảm đối với âm nhạc đương đại, và tính chất điện ảnh trong cách viết lời bài hát.

Tuy nhiên, Oscar có lẽ một lần nữa khiến nữ nhạc sĩ phải thất vọng tại lễ trao giải năm nay. Điều này không phải đến từ The Fire Inside hay Diane Warren mà từ các đối thủ quá mạnh trong cùng hạng mục.

Nhưng người hâm mộ cũng đừng buồn bởi tài năng và sự đóng góp cho âm nhạc và điện ảnh của Diane Warren đã được Viện hàn lâm công nhận. Bằng chứng là, bà từng được trao giải thưởng Thành tựu vào tại Oscar 2022.

Wahzhazhe (A Song for My People) từ phim Killer of the Flower Moon - Scott George

Tại mùa Oscar 2023, Naatu Naatu (phim RRR) đã xuất sắc giành chiến thắng hạng mục Ca khúc gốc xuất sắc. Được sáng tác bởi M.M. Keeravani, Chandra Bose, Naatu Naatu là ca khúc tiếng Telugu Ấn Độ, như một sự vinh danh dành cho sự đa dạng về âm nhạc, ngôn ngữ, văn hoá…

Mùa Oscar 2024, ca khúc Wahzhazhe (A Song for My People) từ Killers of the Flower Moon cũng mang ý nghĩa như vậy (thậm chí hơn cả thế nữa). Đề cử này đã vinh danh, không chỉ một ca khúc hay, mà cả tính lịch sử của một ngôn ngữ và nền văn hoá đang bị đe doạ, có nguy cơ biến mất.

Nhà soạn nhạc Scott George, trong ngôn ngữ người Osage (người Mỹ bản địa) đã kêu gọi người nghe cùng đứng dậy, tự hào ngân nga khúc ca Wahzhazhe. Nó còn là sự khẳng định, rằng người Mỹ bản địa luôn đứng lên, vẫn trường tồn dù chuyện gì đã xảy ra trong quá khứ.

Killers of Flower Moon là một trong những tác phẩm điện ảnh ấn tượng nhất trên màn ảnh 2023, không chỉ bởi câu chuyện đầy ý nghĩa mà còn ở ngôn ngữ điện ảnh bậc thầy. Khúc ca Wahzhazhe (A Song for My People) vang lên trong phim, như một hơi thở mạnh mẽ và khiến cho bộ phim càng trở nên ý nghĩa hơn. Wahzhazhe sẽ chiến thắng giải Ca khúc gốc xuất sắc? Câu trả lời: Có thể lắm chứ.