Đâu là tiền đề cần thiết cho nền kinh tế số?

Lắng nghe và đăng ký theo dõi các tập podcast “Vietnam Innovators” bản tiếng Anh tại: Vietcetera Podcast | Apple Podcasts | Spotify | Google Podcasts | YouTube.
Lắng nghe và đăng ký theo dõi các tập podcast “Vietnam Innovators (Tiếng Việt)” tại: Vietcetera Podcast | Apple Podcasts | Spotify | Google Podcasts | YouTube.

Qua thời Covid 19, những tương tác và danh tính cũng phải chuyển lên nền tảng số. Khi đó, các doanh nghiệp phải đảm bảo một yếu tố chủ chốt của việc giao dịch offline: tính bảo mật và xác thực của người dùng.

Cụm từ “danh tính số” được nhắc đến rất nhiều trong ngành thương mại điện tử và giao dịch trực tuyến,nhưng thực chất, cái gì mới là danh tính số? Anh Nam Ma, Director of trueID, VNG Corp (Giám Đốc trueID, VN Corp) với kinh nghiệm tại nhiều startup công nghệ ở Thung lũng Silicon, sẽ giải đáp định nghĩa và công thức tạo ra một công cụ xác thực “danh tính số”, thông qua giải pháp xác thực thông tin khách hàng tự động trueID.

Tiền đề cần thiết cho nền kinh tế số

Danh tính là yếu tố gắn liền với một cá nhân, cho biết họ là ai, quan trọng trong tương tác giữa người và người. Mẫu giấy chứng minh, hộ chiếu,... đều là một dạng danh tính. Tương tự, khi nói danh tính số - đó là mẫu thông tin cho biết cá nhân là ai trên nền tảng số.

Khi cho phép mở tài khoản online, ngành ngân hàng phải nắm được danh tính thực sự của người đăng ký. Đối với các bên cung cấp giải pháp thanh toán online, họ cũng yêu cầu người dùng chụp hình thẻ căn cước và ảnh chân dung.

Trong nền kinh tế số, toàn bộ giao dịch đều diễn ra trực tuyến. Các doanh nghiệp khó biết được ai là người đang đứng ra giao dịch. Vì thế, đây có thể là một môi trường nguy hiểm nếu không đảm bảo được danh tính số. Theo anh Nam, các giao thương không thể diễn ra trên quy mô lớn vì phải đối diện với rủi ro giả mạo. Các doanh nghiệp cần một công cụ trực tuyến để phân tích và xác định người đang thực hiện giao dịch từ xa. Và trueID ra đời để đáp ứng nhu cầu đó: cung cấp các công cụ công nghệ để tạo ra hạ tầng kết nối tin cậy dựa trên danh tính số.

trueID nảy mầm từ một sự tình cờ. Đội ngũ Nghiên cứu Dữ liệu tại VNG được thành lập để phát triển các sản phẩm dữ liệu và tự động hoá phục vụ cho nền tảng game và hệ thống thanh toán. Trong 2018, Zalo Pay muốn trang bị thêm tính năng xác định danh tính online, đòi hỏi công nghệ AI tân tiến để người dùng chủ động thao tác online. Anh Nam đã tập hợp cả đội ngũ xung quanh bài toán, và trueID ra đời với Zalo Pay là khách hàng nội bộ đầu tiên.

Thời điểm đó, Zalo Pay cần xác định hàng trăm nghìn tài khoản mỗi tháng, có thể đạt đến hàng triệu vào thời điểm có chiến dịch. Công tác xác thực thủ công cần hàng chục, hàng trăm nhân viên thực hiện ngày đêm. Quan trọng hơn, người dùng không được nhận kết quả ngay. trueID đem lại giá trị trước mắt là giúp tiết kiệm chi phí nhân công và tăng trải nghiệm khách hàng. Tuy nhiên, đó không phải là lợi ích duy nhất của trueID.

Giá trị lâu dài của trueID theo anh Nam là giúp ngăn ngừa tất cả mối nguy hiểm, giả mạo, tạo ra một môi trường an toàn, từ đó giúp tăng trưởng người dùngi và giao dịch được nhanh chóng và dễ dàng hơn. Đối với anh, trueID cũng như vaccine Covid vậy, đem lại một sự an toàn để hoạt động thương mại được tăng trưởng mạnh mẽ.

Công nghệ đạt-chuẩn-quốc-tế là chưa đủ

Sau 6 tháng thử nghiệm bởi Zalo Pay, trueID đã chứng tỏ khả năng đáp ứng được yêu cầu cao về độ chính xác và bảo mật thông tin người dùng. Lúc này, anh Nam nhìn ra ngoài, nhận thấy nhu cầu xác thực trực tuyến ở các ngân hàng, tổ chức tài chính, tín dụng,... Anh biết rằng trueID đang đứng trước ngưỡng cửa vươn ra thị trường rộng lớn hơn.

Ngay từ những ngày đầu, đội ngũ của anh Nam xác định phát triển sản phẩm theo chuẩn mực quốc tế về các tính năng định danh và độ bảo mật.. trueID có quy trình định danh gồm 3, 4 bước tiêu chuẩn giống như các nhà cung cấp quốc tế khác (xác thực giấy tờ tuỳ thân, so trùng gương mặt, kiểm tra sự sống, kiểm tra sự tồn tại của gương mặt). Dù vậy, trueID có chuẩn mực riêng, cao hơn về tính hiệu quả và độ chính xác ở mỗi bước cho thị trường bản địa Vietnam.

trueID còn cung cấp công cụ ghi nhận các yêu cầu và kết quả xác thực danh tính của máy, giúp hỗ trợ nhân viên giám sát độ chính xác của các kết quả kiểm tra cũng như đánh giá được trải nghiệm khách hàng qua các con số: Bao nhiêu người hoàn thành tất cả các bước? Họ bỏ dở ở bước nào? Đội ngũ nhân viên sẽ kiểm tra hệ thống và đánh giá lại để chắc chắn rằng quyết định của máy và quyết định của người giống nhau. Nếu tỉ lệ tương đồng cao thì họ mới có thể tin vào hệ thống trueID và cho phép tăng cường tỉ lệ tự động xét duyệt.

Do nhu cầu từ ngành tài chính và ngân hàng, trueID cần tập trung rất lớn vào độ bảo mật. Về độ bảo mật, trueID cung cấp cho khách hàng (lấy ngân hàng làm ví dụ) 2 lựa chọn:

• trueID cài đặt toàn bộ hệ thống cho ngân hàng và sẽ không nắm giữ bất kỳ dữ liệu nào của khách hàng. Bên ngân hàng sẽ không lo lắng về việc mất dữ liệu từ phía trueID.
• trueID cài đặt hệ thống trên cloud của trueID, tuân theo những tiêu chuẩn PCIDSS hay ISO27001, đáp ứng được các yêu cầu và thoả thuận về lưu trữ và bảo vệ an toàn thông tin của khách hàng.

Câu chuyện chưa hết khi người dùng hoàn thành xác thực lần đầu cho việc mở tài khoản. Sau này khi phát sinh giao dịch, nếu có những trường hợp khả nghi, họ vẫn phải được yêu cầu xác minh lại bằng gương mặt, đảm bảo vẫn cùng một chủ tài khoản. Nếu như không có hệ thống xác thực xuyên suốt này, những giao dịch gian lận vẫn có khả năng phát sinh.

Chuỗi định danh còn cần tính năng “liveness detection", nhằm xác minh được xem gương mặt được gửi có phải là một gương mặt “sống” hay không, hay người dùng đang chụp hình lại qua một tấm ảnh khác hoặc qua màn hình. Ở tính năng này, trueID là đơn vị duy nhất ở Vietnam đạt chứng chỉ iBeta level 2 theo tiêu chuẩn NIST Hoa Kỳ, đảm bảo kẻ xấu không thể giả mạo hình selfie kể cả khi đeo mặt nạ để xác thực.

Khi so sánh với các giải pháp quốc tế, trueID còn có một khác biệt lớn sau quá trình “bản địa hoá”, đó là khả năng phát hiện dấu hiệu gian lận, chỉnh sửa giấy tờ tuỳ thân. Những giấy tờ tuỳ thân, nhất là loại cũ (CMND) ở Việt Nam rất dễ thay đổi chỉnh sửa. Người dùng có thể gỡ ra dán hình khác để lên online, dùng viết, giấy để viết lại số chứng minh và thông tin.

Các giải pháp nước ngoài không thể giải quyết một cách dễ dàng những vấn đề này ở Việt Nam, vì họ không có những thấu hiểu về loại giấy tờ, về hành vi người dùng ở bản địa. trueID sẽ vượt trội hơn ở việc nhận biết dấu hiệu giả mạo ở VIệt Nam.

Chiến lược phát triển sản phẩm bền vững

Để đạt được một sản phẩm công nghệ dành-cho-người-Việt này, anh Nam chia sẻ công thức gồm 3 nguyên liệu:

Công nghệ lõi là yếu tố tiên quyết để cạnh tranh. trueID có nền tảng công nghệ mạnh mẽ, xuất phát từ những khối óc tinh hoa của đội ngũ Nghiên cứu Dữ liệu và AI.

Thứ hai, anh Nam không chủ trương đóng cửa, tự nghĩ ra công nghệ. Anh chọn đi ra tiếp xúc với thị trường để nắm bắt chính xác nhu cầu của khách. Khi cọ sát với khách hàng nhiều hơn, công đoạn nhận phản hồi và chỉnh sửa sẽ giúp nhanh chóng hoàn thiện sản phẩm, đáp ứng đúng nhu cầu thị trường.

Thứ ba, đặc trưng riêng của team trueID, đó là sự ủng hộ của lãnh đạo VNG cho việc phát triển sản phẩm mang tính bền vững. Theo anh Nam, anh Lê Hồng Minh, CEO của VNG, lúc nào cũng khuyến khích và thử thách việc phát triển sản phẩm công nghệ world-class, thực sự tạo giá trị cho khách hàng, thay vì áp lực phải mở rộng thị trường quá nhanh và quá sớm.

Trong 2 năm qua, trueID tập trung chủ yếu phát triển bộ sản phẩm nền tảng cũng như làm sao triển khai giải pháp thành công cho các doanh nghiệp khách hàng cốt lõi của trueID. Dù không quảng bá hay đi bán hàng nhiều, vẫn có nhiều doanh nghiệp lớn tìm đến thử nghiệm và lựa chọn trueID sau khi cân đong đo đếm.

Để ra mắt trueID, đầu tiên bên anh cần có 1 team R&D mạnh về AI, để xây dựng các mô hình AI cho sản phẩm. Tiếp theo, sẽ cần tới đội ngũ lập trình phần mềm và hệ thống, và cả ứng dụng, để đưa các model AI vào sử dụng thực tế. Một khi đã đưa ra ngoài ứng dụng thực tế, trueID lại cần tới đội ngũ vận hành sản phẩm, hỗ trợ khách hàng. Và cuối cùng sẽ là đội ngũ phân tích sản phẩm, thị trường, và phát triển kinh doanh.

Theo anh Nam, việc tạo sản phẩm tốt xuất phát từ con người có thể tạo sản phẩm tốt, và để như vậy họ cần có khả năng và có động lực. Việc thu hút và tạo động lực cho các phòng ban tới từ 3 yếu tố. Một là có bài toán đủ ý nghĩa và thử thách để giải. Thứ hai là có những đồng nghiệp giỏi và vui làm cùng. Và thứ 3 là có thu nhập đủ tốt hoặc có tiềm năng tương lai.

Để phát triển và giữ họ gắn bó, anh tin rằng việc tạo ra môi trường tin cậy giữa mọi người với nhau, giữa sếp và nhân viên, giữa đồng nghiệp, giữa các đội nhóm, là yếu tố cực kì quan trọng. Khi có sự tin cậy này rồi, mọi người sẽ còn làm với nhau dài lâu.

Lần hợp tác thành công nhất của trueID theo anh Nam, có lẽ là một đối tác ngân hàng trong top 3 ngân hàng thương mại cổ phần ở Việt Nam. Họ vốn được biết tới là rất chặt chẽ trong việc kiểm soát rủi ro. Nhưng khi hợp tác, trueID lại thấy họ rất cởi mở và thúc đẩy sự sáng tạo, thúc đẩy chuyển đổi số, và làm cũng rất nghiêm túc quyết liệt.

Mới đây, chỉ sau vài tháng tích hợp trueID trên kênh trực tuyến cho người dùng mở tài khoản với eKYC. Kết quả vượt ra ngoài mong đợi; Có ngày họ mở được tới hơn 10 nghìn tài khoản.

Tỉ lệ tự động hoá. độ chính xác được nâng cao, và bản thân họ rất hài lòng với chất lượng của eKYC. trueID đang hợp tác tiếp tục xây dựng cả hệ sinh thái sản phẩm giúp phục vụ khách hàng tốt hơn; Từ việc tạo tài khoản online tới yêu cầu nâng hạn mức, thực hiện giao dịch online, phân loại khách hàng ở quầy, kết nối dịch vụ ở các hệ thống máy ATM tự phục vụ,... Với sự tinh tế trong cách hợp tác, trueID đã nhận được sự ủng hộ rất lớn từ ban giám đốc của khách hàng.