'Nghệ thuật’ để không gắt gỏng khi dọn nhà đón Tết

Sau bữa cơm tối đoàn tụ với bao nhiêu món tủ được chế biến, bao giờ mẹ tôi cũng nhắc nhẹ một câu: Mai bắt đầu dọn nhà nhé! Lời mẹ nói như “sét đánh ngang tai,” rằng mọi kế hoạch thảnh thơi dạo chơi chợ Tết, ngắm hoa đào hoa mai… trở thành ý định xa xỉ. Một người quanh năm bị deadline “dí” như tôi chưa kịp “thở” để nghỉ ngơi lấy sức đã phải lao vào công việc dọn dẹp nhà cửa đón Tết.

Đầu tiên là bộ bàn ghế rồng phượng ở phòng khách. Tiếp theo là những hộc tủ với những món đồ trời ơi đất hỡi ba mẹ để dành (và không bao giờ dùng). Tiếp đến là cầu thang, căn bếp “cưng” hay nấu nhưng ít khi dọn dẹp kỹ càng (vì mẹ cũng bận bịu quanh năm). Và cuối cùng là bàn thờ gia tiên. Công việc là vậy, năm này qua năm khác, nghĩ sao mà… chán thế!

Ngay khi ý nghĩ về sự “chán ngán” bắt đầu nổi lên, bữa cơm tối lập tức trở nên hết ngon. Sự bực tức vô hình bắt đầu trỗi dậy và theo đuổi tôi cho đến tận sáng mai, khi tay xách nách mang nào chổi, nào khăn… lao vào công cuộc lau chùi, dọn dẹp.

Thay vì kêu khổ, hãy nghĩ là vui

Nhưng đó là suy nghĩ của năm nào xa lắc xa lơ mà tôi không còn nhớ rõ. Bây giờ, dọn nhà trở thành một “tiết mục chào mừng,” một nghi thức trước Tết mà tôi yêu thích. Bởi thay vì kêu khổ, tôi nghĩ là vui.

Và bao giờ cũng thế, ba tôi sẽ ngồi ngoài hiên chẻ lạt, lau lá dong, đong gạo nếp, ngâm đỗ xanh. Tôi một mình ở phòng khách, kỳ cọ bộ bàn ghế long phượng oai oai vệ vệ án ngự một góc phòng. Mỗi người một việc, không ai làm phiền ai, chuyên tâm vào những “vấn đề" của mình.

Những bụi bặm, những vết xước, vết cắt trên bộ bàn ghế có thể nói về một lịch sử “sự vắng mặt” của người không thường xuyên ở nhà như tôi. Chỉ khi tỉ mẩn lau những góc, kẽ, tôi phát hiện ra thời gian có thể phủ lên một lớp bụi mờ che mất đi vẻ đẹp của nó. Chỉ cần tôi lau dọn, mọi thứ sẽ lại sáng sủa, quang đãng trở lại.

Vì thế, lau dọn nhà cửa là trả lại vẻ đẹp như nó vốn có. Nhìn ngắm những thứ đẹp đẽ không bao giờ khiến ta buồn, hay khổ cả. Nó là niềm vui. Dù lên kế hoạch dọn dẹp (cái nào trước, cái nào sau) là rất quan trọng, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc “chạy deadline".

Dọn dẹp là niềm vui bởi bạn không biết được mình sẽ tìm thấy điều gì trong suốt quá trình đó. Một thùng báo Hoa Học Trò từ những năm 2004 tôi tưởng đã vĩnh viễn mất đi hoá ra được ba cất kỹ trong một hộc tủ.

Chiếc radio cũ, món quà của ông nội tôi vài chục năm trước, lại đang nằm yên trong một hộc tủ khác. Vì thế… mỗi lần dọn nhà là bao nhiêu kỷ niệm vui buồn của quá khứ, nhưng luôn là món quà của hiện tại.

Dọn dẹp nhà là niềm vui, bởi nó là cơ hội đã tôi nhìn ngắm những bức ảnh ông, bà và những người thân trên bàn thờ, để tỉ mẩn lau chùi tấm kính, khung hình ám ủi. Dọn dẹp nhà cửa là để thấy rằng, mình là một phần lịch sử của gia đình này. Mình phải có trách nhiệm với gia đình của mình.

Một cơ hội để “lau dọn” tâm trí

Công việc dọn nhà được chứng minh là tốt cho sức khoẻ tinh thần. Bạn sẽ học được cảm giác của sự trật tự, sắp xếp và cách kiểm soát cảm xúc. Bạn cũng thấy được sự thân thuộc và nhất quán trong một không gian nhất định. Đó là chưa kể, dọn dẹp nhà cửa còn giải phóng endorphin (hormone của sự hạnh phúc)… trong cơ thể bạn.

Nó khiến cho tâm trí chúng ta tin về những lợi ích của việc dọn dẹp nhà cửa, nhưng không thể “cứu vãn" hay thực sự mang lại niềm vui nếu chúng ta không thực sự “nghiện nhà.” Nhưng nếu bạn xem dọn dẹp nhà cửa cũng giống như “lau dọn” tâm trí, điều này sẽ giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn rất nhiều.

Bởi lúc đó, dọn dẹp những thứ trước mắt chỉ là việc phóng chiếu về những thứ đang diễn ra trong tâm trí của bạn. Nếu đầu bạn đang hỗn loạn, nhiều thắc mắc, cắc cớ, hãy lao vào dọn dẹp nhà cửa, từ những việc nhỏ nhất, dễ nhất. Nó không chỉ khiến bạn tập trung vào việc đang làm, mà còn khiến bạn cảm thấy nhẹ nhõm.

Dọn dẹp là một thực hành để chúng ta sắp xếp lại mọi thứ, mọi vật một cách ngăn nắp và đúng chỗ. Chúng ta cũng sẽ thấy được “trật tự" của mọi việc trước - sau, phải - trái, cái gì nên ưu tiên, cái gì sẽ để làm sau?

Một món đồ cũ nên vứt đi hay giữ lại cũng giống như một chuyện buồn bạn muốn giữ hay đến lúc buông? - Đó không phải là câu chuyện của món đồ cũ hết giá trị sử dụng, mà là cách bạn đối xử với nó. Vì thế, dọn nhà là cơ hội để ta nhìn ngắm lại và bước qua, dọn dẹp thay vì bỏ bê, quang đãng tươi mới thay vì bừa bộn, nhếch nhác.

Bạn sẽ phải đồng ý rằng, mỗi lần nhìn thấy căn nhà trở nên ngăn nắp sạch sẽ, lòng bạn cũng trở nên nhẹ nhõm, và hạnh phúc hơn. Vì thế, dọn dẹp là một món quà, không phải là gánh nặng.

Dọn nhà cũng giống như thiền, thật đấy - không đùa đâu

Có lẽ một năm vừa qua bạn đã bội thực với những từ như “thiền", “chữa lành"... Những “yếu tố tâm linh” khác khiến bạn cảm thấy được sự yên bình trong tâm trí. Nhưng những lời nói và ý nghĩ đó sẽ lập tức trở thành “giả" nếu bạn không để bộ não và cơ thể thực hành nó một cách thuần thục, tự nhiên.

Bạn chỉ cần nghĩ mình đang làm điều mà bạn làm, tay cọ, tay lau thay vì để tâm trí trôi dạt đi đâu đó - lời sếp mắng, lời trách móc của người yêu (nếu bạn có người yêu); hoặc cố làm một cách nhanh nhanh chóng chóng.

Hẳn bạn sẽ có không ít lần bị chê rửa bát không sạch? Hoặc lau sàn nhà vẫn còn bẩn? - Bởi vì khi bạn làm những việc đó, tâm trí của bạn đang lạc vào cảnh náo nhiệt ở phiên chợ Tết; đầu óc phiêu dạt ở một khung cảnh khác, không gian khác. Nếu bạn tập trung vào việc mình đang làm, nghĩa là bạn để cho tâm hồn mình ở tập trung một chỗ.

Dọn nhà là một bài thiền chỉ ý nghĩa khi bạn tự nguyện làm nó, tập trung vào đó, với sự tự nguyện. Điều này cho phép tâm trí được nghỉ ngơi nhiều hơn là vận động, để bạn thấy rằng khi đầu óc không bận rộn suy nghĩ về những chuyện một năm đã qua, những tương lai chưa đến, mà ngay tại lúc này: bạn đang dọn dẹp, và thấy không gian đang bắt đầu gọn gàng, sạch sẽ và bừng sáng lên.

Làm sao để không “dọn nhà ư? - eo ôi!”

Tưởng tượng về thành quả: Bắt đầu dọn dẹp bằng cách nghĩ “đống bừa bộn kia” sẽ sáng láng gọn gàng giúp bạn có động lực lao vào công cuộc dọn dẹp nhà cửa.

Chọn thứ bạn thích và quan trọng để làm đầu tiên: Nguyên tắc khi thi cử, chạy deadline ở công ty là “việc dễ làm trước”, còn với dọn dẹp nhà cửa, bạn hãy chọn căn phòng, đồ vật cụ thể để dọn dẹp trước. Chiến thắng nhỏ giúp bạn tích lũy những chiến thắng lớn hơn.

Đi đâu mà vội mà vàng nên cứ làm từ từ thôi: Dọn dẹp nhà cửa là một trận chiến thua từ trước nếu bạn muốn mau mau chóng chóng hoàn thành. Hãy làm từ từ, tập trung, và “thiền” ngay cả khi tay chân vẫn hoạt động.

Đừng thoả hiệp: Đừng làm cho có, hãy làm đâu ra đó. Mỗi vật bạn đụng vào, mỗi căn phòng bạn lau chùi sẽ trả lại cho bạn những phản ứng và cảm nhận cho bạn sau đó. Ngồi trên một chiếc ghế sạch bóng, hay rê tay trên cầu thang sạch bụi sẽ khiến bạn hạnh phúc lắm đấy.