Sách Đóng Bụi và những bức hoạ dân gian qua nét vẽ đương đại
NPYL Tú Ngô Vietcetera Featured Image
Ngô Thụy Khả Tú, còn được biết đến với nghệ danh Sách Đóng Bụi, là nghệ sĩ minh hoạ sinh ra và lớn lên tại Long An, hiện đang sinh sống tại Sài Gòn.
Các dự án minh hoạ của Tú thường tập trung vào các chủ đề thần thoại hay văn hoá - lịch sử cổ xưa. Mỗi tác phẩm của Tú thường là kết quả của công cuộc tìm tòi, nghiên cứu nhằm minh hoạ một cách dày dặn nhất.
Các dự án nổi bật có thể kể đến của Tú Ngô là Bài Chòi Hội An — dự án tái thiết kế bài chòi, loại hình nghệ thuật dân gian của miền Trung Việt Nam, Phương Thuật Việt Nam — thu thập và minh hoạ các cổ tục và tập quán dân gian của người Việt, hay Europe Fantastic Beasts — tổng hợp các sinh vật huyền bí trong thần thoại Bắc Âu, thần thoại Hy Lạp.
Ngoài ra, Tú còn minh hoạ các tựa sách có chủ đề tương tự.
Tú Ngô không chú trọng vào một phong cách đặc trưng nào, thay vào đó dựa theo chủ đề dự án mà chọn thử nghiệm các lối vẽ khác nhau. Song, ở các tác phẩm của Tú vẫn luôn có sự mảnh miếng rõ ràng, với các gam màu trầm tối, cổ điển và đậm chất châu Á.
1. Bạn hay nghe nhạc gì khi sáng tác?
Mình thường nghe nhạc theo chủ đề đang sáng tác, ví dụ vẽ về truyện Kiều thì mình sẽ nghe người ta ngâm Kiều hay các thể loại nhạc truyền thống. Chuyển qua sáng tác về đề tài thiếu nhi thì mình sẽ lại tìm các bài hát thiếu nhi để nghe,…
Đối với mình, âm nhạc là phát minh vĩ đại của nhân loại và sẽ là một combo tuyệt vời khi bạn đang làm việc hay cần tìm cảm hứng. Nếu không có cơ hội trải nghiệm thực tế thì việc nghe nhạc vẫn sẽ mang lại cho mình nhiều cảm xúc, và phần nào giúp cho tâm hồn thăng hoa rất nhiều.
2. Với bạn, đâu là bước riêng tư nhất trong quá trình vẽ tranh?
Tuy làm nghề vẽ tranh nhưng mình vẫn thường xuyên làm việc với khách hàng, và cần phải tương tác rất nhiều. Vì vậy đôi lúc mình vẫn cảm thấy khá ngột ngạt dù đang được làm việc mình thích.
Mình dành ra hai giai đoạn để tạo sự riêng tư. Giai đoạn đầu là lúc phác thảo, lúc này mình có quyền tự do triển khai các ý tưởng. Giai đoạn hai là sau khi chốt phác thảo, lúc này mình có thể yên tâm tha hồ tung tẩy tác phẩm theo cách riêng. Nói vậy thôi chứ mình vẫn phải dựa vào brief để tác phẩm không đi xa quá.
3. Ý tưởng hay cách triển khai quan trọng hơn?
Mỗi giai đoạn đều có sự quan trọng riêng. Mình sẽ không thể sáng tạo được gì khi không có một ý tưởng cụ thể, giống như việc tàu không neo lại thì sẽ không xác định được vị trí tài nguyên để khai thác.
Cũng như khi đã có ý tưởng hay rồi nhưng lại triển khai vụng về thì cũng rất đáng tiếc. Người khác sẽ khó nhìn ra chủ ý nếu mình diễn đạt nó chưa đủ. Vì vậy, mình coi trọng hai yếu tố này như nhau.
4. Bạn nghĩ bệnh nghề nghiệp phổ biến nhất của nghệ sĩ minh hoạ là gì?
Bệnh nghề nghiệp phổ biến nhất mà mình nghĩ đến đầu tiên là khả năng quản lí thời gian và cảm hứng sáng tác.
Cái này là kĩ năng sắp xếp có thể luyện tập dần theo thời gian chứ không tuỳ hứng như mình nghĩ lúc trước. Tuy nhiên, mình cũng khá chật vật và luôn ước gì có một thiên thần sẵn sàng giúp mình chỉnh đốn lại trật tự.
5. Bạn cảm thấy thế nào mỗi khi hoàn thành một dự án?
Ngày trước khi hoàn thành mỗi dự án mình luôn muốn có thêm thời gian để hoàn thiện chỉn chu hơn. Sau thì lại thấy vui mừng như rũ bỏ được gánh nặng đeo bám bấy lâu. Rồi dần dà, mình cảm thấy rất đỗi bình thường, vì hoàn thành xong một dự án đồng nghĩa với việc tiếp tục những dự án mới. Đôi lúc, có các dự án theo mình rất lâu, khiến mình cảm thấy nó mãi không có điểm dừng luôn ấy.
Nhưng thấy quen vậy thôi, đôi khi nhìn lại những dự án cũ vẫn không hiểu mình đã hoàn thành chúng như thế nào nữa!
6. Bạn có vẻ thích thú với các đề tài thần thoại trong những tác phẩm của mình. Có lý do gì cho điều này không?
Mình thích mơ mộng với những câu chuyện thần thoại cổ xưa nên mình thường quan tâm đến những chủ đề này.
Mình không quá nhạy với các chủ đề thời sự hay phản ánh xã hội hiện đại, nhưng mình đặc biệt quan tâm đến các câu chuyện của quá khứ hay về những nơi xa xôi. Chúng gợi cho mình những chuyến phiêu lưu hay sự bay bổng trong tâm trí.
7. Khi thực hiện các dự án mang yếu tố văn hoá - lịch sử, bạn cảm thấy mình có trách nhiệm gì trong nét vẽ của mình?
Mình cảm thấy khá nhiều áp lực, vì mình chưa thật sự tìm ra được một phong cách có thể thể hiện hoàn toàn bản thân con người mình. Và có thể kĩ năng của mình vẫn chưa đủ để thể hiện trọn vẹn đặc trưng văn hoá – lịch sử truyền thống.
Tuy vậy, mỗi khi có cơ hội mình vẫn cố gắng ưu tiên đi các nét vẽ có phong cách phù hợp với dự án. Mình hướng đến trách nhiệm hoàn thành chỉn chu dự án nhất có thể trong khả năng hiện tại.
8. Bạn năm 10 tuổi sẽ nghĩ gì về công việc hiện tại của bạn?
May mắn là từ bé mình đã luôn biết bản thân sẽ làm nghề gì đó liên quan đến vẽ vời. Tất nhiên là hồi đó mình chẳng hình dung được vẽ sẽ bao gồm các thể loại gì đâu.
Mình năm 10 tuổi chắc sẽ vô cùng thán phục bản thân vì có thể dành hơn 10 tiếng mỗi ngày để vẽ mà không quan tâm đến môn văn hay toán. Và cả việc chịu đựng chiếc lưng đau hay cái đầu uể oải nữa.
9. Với bạn, áp lực lớn nhất của nghề vẽ là gì?
Áp lực nhất đối với mình có lẽ là sự bế tắt khi không biết thể hiện ý tưởng như thế nào cho hợp lý. Nhiều lúc mình rơi vào thế bí, cứ vẽ mãi nhưng cũng vẫn không ra được ý tưởng. Những lúc này nếu lôi các công thức “chữa cháy“ ra áp dụng mà vẫn không ổn thì mình sẽ tắt máy nghỉ ngơi. Một sự giải lao nhẹ nhàng đôi khi sẽ mang lại kết quả tốt hơn.
10. Nếu cuộc đời bạn là một cuốn tiểu thuyết, nó sẽ tên là gì?
Mình suy nghĩ mãi vẫn thấy cuộc đời mình không thể trở thành một cuốn tiểu thuyết. Nhưng mình vẫn cảm thấy sự đồng cảm ít nhiều khi đọc cuốn Thất Lạc Cõi Người của Dazai Osamu.
Dĩ nhiên mình không lựa chọn cách sống và suy nghĩ tiêu cực như nhân vật trong truyện. Nhưng đôi khi mình cảm thấy lạc lõng và không biết cách kết nối với xung quanh. Giống như nhân vật, mình cố gắng truyền đạt suy nghĩ thông qua khả năng mình có.