Thời trang lưu trữ - Khi đường may làm nên trang sử
Khi đã chán chê với cuộc đua xu hướng và đủ sức thoát ra khỏi vòng vây thương mại, thời trang lưu trữ quay về là một tiếng ca nghệ thuật thuần túy.
Khi đã chán chê với cuộc đua xu hướng và đủ sức thoát ra khỏi vòng vây thương mại, thời trang sẽ quay về là một tiếng ca nghệ thuật thuần túy. Chính sự sáng tạo trong nghệ thuật xây đắp một giá trị bền vững và sự tinh tế cho thời trang lưu trữ (fashion archive).
Như thế nào là thời trang có giá trị lưu trữ?
Thời trang lưu trữ là một khái niệm mới mẻ, đặc biệt với giới thời trang Việt Nam. Nó có thể hiểu đơn giản là tìm mua và sưu tầm những bộ sưu tập cũ từ các nhà thiết kế nổi tiếng. Một khi mang tính lưu trữ, trang phục không chỉ đơn thuần là sản phẩm may mặc mà còn là hiện thân của lịch sử đương thời. Đi kèm với chúng là các dấu mốc trong lịch sử phát triển của thời trang thế giới, được thể hiện qua chất liệu, kỹ thuật rập may, cách xử lý và kết cấu vải đầy tính thể nghiệm.
Những nhà thiết kế ảnh hưởng đến giới lưu trữ phải kể đến như Alexander McQueen, Rei Kawakubo, Raf Simon, Martin Margiela, Helmut Lang,…
Trong cộng đồng lưu trữ, thuật ngữ “grail” (chén thánh) là danh hiệu cho những trang phục quý hiếm, mang những dấu ấn hay đột phá của nhà thiết kế ở một bộ sưu tập nhất định. Mỗi “chén thánh” lại tô điểm thêm cho bức tranh nghệ thuật thời trang toàn cầu.
Thiết kế hiện đại cũng có thể mang tính lưu trữ nếu nhà thiết kế đủ sức tạo ra được một kiệt tác có ảnh hưởng đến thời trang đương đại, dám tuyên chiến với khuôn mẫu và đặt nền mống phát triển tư duy thời trang trong tương lai. Sự phát triển của thời trang lưu trữ sẽ khơi dậy khả năng sáng tạo của giới thiết kế, thử thách họ với những thiết kế mang tính nghệ thuật và bền vững.
Không phải là sân chơi của mọi đối tượng
Thời trang luôn thuận theo dòng chảy của lịch sử. Một khi đã đuợc xem là di sản của thời trang thì trang phục cần được giữ gìn và truyền bá. Nhiều “ông lớn” trong thời trang có kho lưu trữ thiết kế của mình với phí duy trì lên đến 10,000 USD một năm.
Điều kiện để lưu trữ một bộ trang phục là 18-20 độ C, độ ẩm 45-50% và không ánh sáng trực tiếp.
Thời trang nhanh không có giá trị lưu trữ bởi tính thương mại cao. Các thiết kế được tạo ra nhằm sản xuất hàng loạt, và chi phí thấp cũng khiến nó mất đi giá trị lưu trữ. Chủ nghĩa tiêu dùng phi đạo đức (unethical consumerism) — nơi người tiêu dùng bị điều khiển bởi marketing nhằm kích cầu — cũng sẽ bị gián một đòn nặng nề khi các tín đồ quay sang lựa chọn những trang phục vintage, lưu trữ hoặc những sản phẩm với chất lượng bền vững hơn.
Thời trang lưu trữ giờ ở đâu?
Hiện nay có rất nhiều triển lãm thời trang lưu trữ thu hút hàng triệu tín đồ thời trang khắp thế giới như ENDYMAxDMSR, Alexander McQueen: Savage Beauty, In Pursuit of Fashion: The Sandy Schreier Collection và Christian Dior: Designer of Dreams.
Sự phát triển của hàng loạt những trang bán lẻ như Grailed, Archivevintage hay ENDYMA cũng góp phần đánh thức những thiết kế lưu trữ. Ngoài ra, các thương hiệu thời trang trong 2 năm trở lại đây cũng liên tục ra những bộ sưu tập tái bản “Archive Reissue collection” từ GAP hay “Re-edition Collection” của Helmut Lang.
Sân chơi nào cho giới lưu trữ Việt Nam?
Vào tháng 6 năm ngoái, triển lãm “Insight: Archival Fashion” tại Bảo Tàng Mỹ Thuật Thành phố Hồ Chí Minh đã thu hút hàng loạt những bạn trẻ đam mê thời trang. Tận mắt chứng kiến những kiệt tác thời trang từ Helmut Lang, Comme des Garçons,…đã mở ra cho giới trẻ những cánh cửa bước gần hơn với tư duy thời trang quốc tế.
Ngoài ra còn có buổi triển lãm ARCHIVISM vào tháng 7/2019 được tổ chức bởi Hidden Archive. ARCHIVISM 2019 đã giới thiệu tổng quan về thời trang lưu trữ, sử dụng các bộ sưu tập từ các hãng thời trang đương đại tại Nhật. Triển lãm còn có sự tham gia của các cái tên có ảnh hưởng của thời trang Việt Nam như Dzũng Yoko hay Tom Trandt.
Kết
Thông điệp và tính chất của một bộ trang phục lưu trữ đôi khi vượt xa cả thiết kế của nó. Thời trang vốn dĩ nên có tính lưu trữ, là một tác phẩm của sự sáng tạo không ngừng, tạo ra môi trường đúng nghĩa cho nhà thiết kế. Thời trang lưu trữ cũng là một trong những ngã rẽ hướng người tiêu dùng đến con đường thời trang bền vững. Các thương hiệu thời trang cần tạo ra những sản phẩm thời trang trường tồn hơn; và người tiêu dùng cần phải chọn lọc hơn trong mua sắm.
Ảnh bìa: Kho lưu trữ Common des Garçons của nhà thiết kế Rei Kawakubo tại Bảo tàng Mỹ thuật Metropolitan, New York.
Bài viết được thực hiện bởi Đạt Hồ.
Xem thêm:
[Bài viết] Deadstock — Sự khởi đầu mới của thời trang từ vải cũ