Các thầy cô giáo kiếm tiền như thế nào?

Theo nghiên cứu do Value Champion thực hiện vào năm 2019, Việt Nam đứng cuối về thu nhập của giáo viên trung học phổ thông. Nghiên cứu trên chỉ ra lương giáo viên đạt trung bình gần 1.800 USD/năm, tương đương 70% GDP bình quân đầu người của cả nước.

Từ đó dẫn đến sự lo ngại của người trong lẫn ngoài ngành khi cho rằng thu nhập của nghề giáo còn thấp so với mặt bằng chung. Dù nghề sư phạm luôn nhận được sự tôn vinh và kính trọng từ xã hội.

Nếu thu nhập của nhà giáo đến từ việc truyền đạt kiến thức cho học sinh, thì bằng cách nào họ có thể phát triển tiềm lực kinh tế cá nhân, song song với tình yêu gieo hạt trồng người của mình?

Lương cố định hằng tháng

Giáo viên là viên chức tại các trường công lập sẽ được nhận mức lương cố định dựa theo chùm thông tư do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Hệ số lương giáo viên có biên chế của trường công sẽ được chia thành các hạng, bậc khác nhau từ mầm non, tiểu học, THCS đến THPT.

Giáo viên công lập tùy theo từng cấp học sẽ được tính lương theo công thức: Mức lương cơ sở x Hệ số lương + Các loại phụ cấp được hưởng – Mức đóng các loại bảo hiểm.

Trong đó, mức lương cơ sở năm 2022 là 1,49 triệu đồng/tháng. Tùy thuộc vào cấp học, số hạng và hệ số lương, khoản thu nhập cố định cơ bản của giáo viên dao động từ thấp nhất đến cao nhất là 3.129.000 - 10.102.000 VND/tháng.

Bên cạnh đó, chính phủ có các khoản phụ cấp đặc biệt dành cho giáo viên hệ công lập như:

• Phụ cấp dành cho giáo viên chuyên phụ trách xóa mù chữ, phổ cập giáo dục và
• Phụ cấp dành cho giáo viên công tác tại vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn, hỗ trợ vùng dân tộc thiểu số
• Phụ cấp dành cho giáo viên giảng dạy tại khu vực có điều kiện khắc nghiệt
• Phụ cấp ưu đãi theo nghề của giáo viên: Cán bộ quản lý thuộc biên chế trả lương làm nhiệm vụ tổng phụ trách đội, hướng dẫn thực hành tại các phòng thí nghiệm,...

Giáo viên công tác tại các đơn vị tư nhân được trả cao hơn nhiều lần so với làm việc tại các cơ sở do nhà nước quản lý. Mức thu nhập của thầy, cô giáo tại các trường dân lập, tư thục, quốc tế sẽ dao động tùy thuộc vào đơn vị giảng dạy và thỏa thuận từ hợp đồng của 2 bên.

Đa phần, tổng thu nhập của các giáo viên công tác tại các trường dân lập, tư thục và cả các trường quốc tế sẽ tỷ lệ thuận với số tiết dạy trong tuần. Điều dó có nghĩa là, giáo viên đứng lớp càng nhiều giờ trong tuần, tháng thì tổng thu nhập của họ càng lớn.

Theo chia sẻ của thầy Đào Tuấn Đạt – Hiệu trưởng Trường THPT Einstein (Hà Nội) với báo Vietnamnet: Giáo viên dạy khoảng 20 tiết/tuần thu nhập sẽ rơi vào khoảng 8-10 triệu đồng/tháng với trường thu học phí 2 triệu/tháng và khoảng 20 triệu đồng/tháng với trường thu học phí từ 5 triệu/tháng trở lên.

Dù là môi trường công hay tư, mức lương của người giáo viên còn dao động tùy thuộc vào năng lực, thâm niên, kinh nghiệm, cấp học và chế độ lương mà đơn vị giáo dục đề ra.

Tiền bồi dưỡng học sinh giỏi

Người trò hái quả ngọt thì người có công nuôi trồng sẽ hưởng trái ngon. Từ đó, với các học sinh tham gia vào các đội tuyển học sinh giỏi, giáo viên dạy môn chuyên sẽ được nhận tiền bồi dưỡng dựa trên số tiết của môn. Số tiền này sẽ dao động theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo của địa phương đó.

Theo chính sách của tỉnh Quảng Nam vào năm 2021, tiền bồi dưỡng cho giáo viên dạy môn chuyên mức thấp nhất 300.000 VND/tiết và cao nhất 900.000 VND/tiết dạy. Mức tiền giáo viên nhận được tùy vào giải thưởng học sinh giỏi mà học trò mang về là gì.

Tiền khen thưởng

Các hạng mức khen thưởng dành cho giáo viên sẽ dựa trên quy định khen thưởng và ngân sách của từng thành phố, tỉnh thành. Các mức tiền thưởng cũng được phân cấp theo giải Nhất - Nhì - Ba hoặc tính theo huy chương Vàng - Bạc - Đồng.

Thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2021 thưởng mức cao nhất là huy chương Vàng dành cho giáo viên đoạt giải trong các kỳ thi quốc tế là 200 triệu đồng. Phần thưởng cho giáo viên đoạt giải Nhất trong các kỳ thi cấp thành phố được nhận mức thưởng 12 triệu đồng.

Nhưng nhìn chung, giáo viên sẽ nhận mức tiền thưởng tương đồng với giải thưởng dành cho học sinh. Thành tích của học sinh phản ánh qua giải thưởng mang về, giải thưởng mang về đem đến khoản tiền thưởng cho giáo viên.

Tiền dạy thêm

Ngành giáo dục không cấm việc dạy thêm. Khái niệm dạy thêm giúp nhà giáo tăng thêm nguồn thu nhâp ở đây áp dụng với những tiết học nằm ngoài phạm vi tổ chức của trường học. Chi phí dạy thêm của giáo viên có biên độ dao động từ chục triệu đến trăm triệu một tháng là chuyện hoàn toàn có thể xảy ra.

Có 2 hình thức căn bản nhất của việc dạy thêm ngoài giờ lên lớp:

Giáo viên dạy thêm tại trung tâm được cấp phép

Các trung tâm dạy thêm sẽ đóng vai trò là đơn vị đứng giữa học sinh và giáo viên, hỗ trợ cung cấp cơ sở vật chất, số lượng học viên và chương trình quảng bá (nếu có).

Mức thu nhập của giáo viên và trung tâm sẽ được chia theo tỉ lệ tùy vào thỏa thuận, hoặc trung tâm thanh toán với người dạy bằng mức lương cố định, thông qua hợp đồng dịch vụ.

Giáo viên tổ chức việc dạy thêm tại nhà

Thầy cô giáo sẽ chủ động tự đứng ra tổ chức việc dạy thêm. Tất cả chi phí thu về cho việc dạy học sẽ đến tay chính giáo viên. Họ sẽ tự trang bị cơ sở vật chất ngay tại căn hộ của mình, hoặc thuê một vị trí tổ chức giảng dạy bên ngoài.

Thử làm một phép tính đơn giản với thu nhập từ việc dạy thêm. Một giáo viên dạy thêm đứng lớp 15 em học sinh, mỗi tuần dạy 2 buổi, mỗi buổi phí là 100.000 - 200.000 VND. Tổng thu nhập trung bình giáo viên mang về một tháng khoảng 3 triệu - 6 triệu VND.

Thế nhưng, giáo trình dạy thêm đa phần chỉ áp dụng với những môn học liên quan đến các kỳ thi tuyển quan trọng như Toán, Văn, Anh,... Điều đó có nghĩa là, các giáo viên dạy các môn học liên quan đến việc thi cử sẽ có ưu thế kiếm thêm nguồn thu từ việc dạy thêm hơn.

Tạm kết

Nghề giáo cũng là một nghề. Điều đó có nghĩa là những người theo nghề cũng sẽ có nhu cầu phát triển thêm nguồn thu nhập, mang về giá trị kinh tế cho bản thân, gia đình và xã hội. Tuy nhiên, nghề giáo khác biệt với các ngành nghề khác tại điểm, sản phẩm đầu ra là học sinh, mầm non tương lai của đất nước.

Mức thu nhập dành cho người lao động tạo ra sản phẩm có thể được tính bằng đơn vị tiền tệ, nhưng định giá dành cho người giáo viên thì là một bài toán khó. Mà ở đó, với sản phẩm là nhận thức và tương lai của một đứa trẻ, lời giải chưa bao giờ là điều dễ dàng.