A Star Is Born: “Bình cũ, rượu mới” hay “Đến hẹn lại lên”

Một ngôi sao đã qua sườn dốc của sự nghiệp, tự nhấn chìm bản thân trong nghiện ngập, bỗng gặp được một nữ nghệ sĩ trẻ đầy tiềm năng. Họ nảy sinh tình cảm, và nhờ sự giúp đỡ của người nghệ sĩ hết thời, cô nàng trở thành một ngôi sao mới. Nhưng trong lúc đó, sự nghiệp của người nghệ sĩ lao xuống dốc không phanh, để rồi thành công rạng rỡ của vợ sau cùng trở thành tác nhân đẩy ông tới cái chết.

Bốn bộ phim A Star Is Born giống như bốn bản nhạc có chung ca từ, nhưng được thực hiện với một dàn nhạc cụ riêng, để mang những giai điệu và tiết tấu khác biệt. Mỗi bộ phim là đại diện hoàn hảo cho thời đại của nó, nhưng bất kể ở giai đoạn nào, câu chuyện của A Star Is Born vẫn luôn hớp hồn cả công chúng lẫn giới phê bình.

Phải chăng là vì chúng ta luôn cần sự quen thuộc thoải mái của những câu chuyện cũ? Phải chăng là sức mạnh của những ngôi sao? Hay phải chăng chủ đề về tình yêu, danh vọng và sinh tử sẽ luôn thu hút sự tò mò của khán giả?

A Star Is Born (1937): Bản phác thảo đơn sơ

Phiên bản A Star Is Born năm 1937 giới thiệu nhân vật Esther là một cô gái nông thôn ngây thơ, tới Hollywood với hy vọng trở thành ngôi sao điện ảnh. Cô gặp Norman Maine, một diễn viên đã hết thời, và được ông giúp tới buổi thử vai để ký hợp đồng với xưởng phim.

Cặp đôi kết hôn, nhưng Norman không thể chấp nhận được sự nổi tiếng của người vợ, say xỉn phá hỏng màn nhận giải Oscar của Esther, và rồi sau cùng bước ra biển tự vẫn.

Tác phẩm của bộ đôi diễn viên Janet Gaynor và Fredric March là phiên bản A Star Is Born duy nhất không có yếu tố âm nhạc. Song bộ phim vẫn ẩn chứa rất nhiều chi tiết sẽ tiếp tục được khai thác trong những phiên bản tương lai.

Yếu tố quan trọng nhất là sự tập trung vào nhân vật nữ chính, biến nhân vật Esther thành một biểu tượng của màn bạc mà chỉ những ngôi sao nữ nổi danh nhất mới được trao cơ hội hóa thân. Bộ phim cũng khắc họa một góc nhìn đầy đánh giá về sự trống rỗng ẩn sau vẻ hào nhoáng của ngành giải trí, và cách mà bộ máy Hollywood kiểm soát hình tượng của những ngôi sao.

A Star Is Born (1954): Trở về kỷ nguyên vàng của Hollywood

Bộ phim năm 1954 là phiên bản A Star Is Born đầu tiên được lồng ghép yếu tố âm nhạc. Lần này, Esther là một ca sĩ trẻ, tình cờ gặp Norman khi đang biểu diễn tại một quán bar.

Bộ phim sau đó trở nên tương đồng hơn với phiên bản năm 1937: Esther với sự giúp đỡ của Norman dần trở thành ngôi sao phim âm nhạc tại Hollywood; Norman ngày càng trầm cảm trước sự thành công của vợ; và rồi tới cuối phim cũng bước ra biển tự vẫn.

Một trong những điểm đáng nhớ nhất về phiên bản A Star Is Born năm 1954 là quyết định lựa chọn Judy Garland cho vai Esther. Đã 15 năm kể từ vai diễn đột phá của Garland trong The Wizard of Oz, và nữ diễn viên ở thời điểm đó đang phải đương đầu với hàng loạt vấn đề về sức khỏe và nghiện ngập.

Vậy nhưng đạo diễn George Cukor đã đặt lòng tin vào Judy Garland, quảng bá bộ phim là màn tái xuất đáng mong đợi của bà. Và không phụ lòng tin đó, Garland chiếm trọn trái tim của mọi khán giả mỗi khi Esther cất tiếng hát, và mang về cho nữ diễn viên này một đề cử Oscar.

Về nội dung, bộ phim khắc họa sự bi kịch đằng sau áp lực của ánh hào quang một cách tinh tế và giàu cảm xúc hơn, cho phép khán giả thực sự cảm nhận được nỗi khổ đau đó dần thẩm thấu vào mối quan hệ của bộ đôi nhân vật chính.

A Star Is Born (1976): Sức hút của âm nhạc và những ngôi sao

Rời xa khỏi những đại lộ hào nhoáng của Hollywood, A Star Is Born phiên bản 1976 hướng ánh đèn spotlight vào ngành âm nhạc. Norman trở thành một ngôi sao nhạc rock hết thời, tình cờ gặp tài năng trẻ Esther tại một hộp đêm.

Câu chuyện lại một lần nữa đi theo con đường quen thuộc, với Norman phải lòng Esther, và sử dụng danh tiếng của mình để giúp cô đưa giọng ca trời phú đến với công chúng. Khi Esther nổi tiếng, Norman trở nên ghen tị và bắt đầu lạm dụng chất kích thích. Esther thuyết phục Norman tiếp tục sáng tác, nhưng sau cùng Norman vẫn tìm tới cái chết.

Và tới cuối bộ phim, Esther hát một ca khúc tưởng niệm cho người chồng quá cố, ca khúc mà Norman đã sáng tác ngay trước khi tự vẫn.

Sự thay đổi rõ nhất của A Star Is Born 1976 so với những người tiền nhiệm là sự tập trung vào ngành âm nhạc, với phân cảnh cao trào khi Norman phá đám màn phát biểu nhận giải của Esther diễn ra tại Grammy thay vì Oscar. Ngoài ra, bộ phim cũng phần nào phản ánh những hiện thực mới trong xã hội về chính trị hay bình đẳng giới.

Và cũng khác với hai phiên bản A Star Is Born trước, bộ phim năm 1976 không được ưu ái bởi giới phê bình. Thế nhưng tác phẩm vẫn trở thành bộ phim có doanh thu cao thứ ba vào năm đó, phần lớn nhờ vào sức hút của bộ đôi diễn viên chính Barbra Streisand và Kris Kristofferson.

A Star Is Born (2018): Mới nhất, nhưng chưa phải cuối cùng

A Star Is Born phiên bản 2018 đã được trao qua tay rất nhiều nghệ sĩ trước khi thành hình bộ phim mà khán giả được xem. Trước Bradley Cooper, Clint Eastwood đã suýt ngồi ghế đạo diễn. Beyoncé, Rihanna và Jennifer Lopez đều được nhắm cho vai nữ chính, còn nhân vật nam chính cũng có thể đã thuộc về Leonardo DiCaprio, Tom Cruise hoặc Will Smith, trước khi Cooper và Lady Gaga nhận vai.

A Star Is Born 2018 giữ nhiều điểm tương đồng với phiên bản năm 1976, đặc biệt là sự tập trung vào ngành âm nhạc. Tuy nhiên khác biệt lớn nhất nằm ở nhân vật Norman, giờ đây được đổi tên thành Jackson Maine.

Nhân vật của Bradley Cooper không còn sự ganh ghét, đố kỵ với sự thành công của vợ mình. Anh không phải là một con người chứa đầy đắng cay, mà chỉ lạc lõng. Khác với những phiên bản trước, những phẫn uất không phải là thứ đã đẩy anh tới cái chết. Thứ đã giết Jackson là chứng nghiện ngập, là căn bệnh tâm lý, là những hệ quả tới từ tuổi thơ tệ hại của anh.

Bộ phim, vì vậy, không xoáy sâu vào vấn đề hào quang và danh tiếng của giới nghệ sĩ, mà về những tác động của sự thành công đối với một mối quan hệ. Đạo diễn Bradley Cooper tập trung vào nội tâm của các nhân vật, cho khán giả thấy động lực của những nhân vật này để tiếp tục theo đuổi tình yêu và nghệ thuật.

A Star Is Born: Câu chuyện được kể, kể nữa, kể mãi

Vì sao câu chuyện của A Star Is Born được kể tới bốn lần, và mỗi lần kể lại đều được khán giả đón nhận nồng hậu?

Sự thật là những nguyên mẫu tự sự luôn tồn tại trong nghệ thuật. Mọi yếu tố khác có thể thay đổi, từ nhân vật tới thể loại, nhưng khi chúng ta đào sâu tới tận gốc rễ, rất nhiều câu chuyện đều sở hữu những điểm tương đồng.

A Star Is Born không chỉ là một màn phô diễn cuộc sống hào nhoáng của giới nghệ sĩ, mà những bộ phim này khai thác tới một chủ đề sâu sắc hơn mà chúng ta luôn hứng thú: sự thịnh suy của một con người. A Star Is Born xoáy sâu vào chủ đề này, để vẽ nên một câu chuyện song song nhưng khăng khít về sự thành công của một tay mơ, và sự sụp đổ của một tượng đài hết thời.

Bởi lẽ như Karina Longworth, tác giả cuốn Seduction: Sex, Lies, and Stardom in Howard Hughes’s Hollywood nhận định, Hollywood luôn bị mê hoặc bởi một giai thoại rằng vũ trụ chỉ đủ chỗ cho bằng đấy ngôi sao, và để một ngôi sao mới vụt sáng, một ngôi sao cũ phải tắt đi.

Do đó, A Star Is Born 2018 khó có thể là phiên bản cuối cùng của câu chuyện. Những bộ phim này có thể có hình hài khác nhau. Có thể thứ nghệ thuật tâm điểm của phiên bản thứ năm sẽ không còn là điện ảnh hoặc âm nhạc. Nhưng sau cùng, cốt lõi của A Star Is Born, về câu chuyện tình và ánh hào quang dẫn người nghệ sĩ đến với bi kịch, sẽ vĩnh viễn thu hút được sự tò mò của khán giả.