Brokopondo Lakewood: Lặn tìm lời giải cho bài toán gỗ bền vững

Kể từ khi mọi người bắt đầu biết đến loại gỗ thân thiện với môi trường xuất hiện tại Việt Nam, ông Ngô Văn Tàu – Giám đốc điều hành Brokopondo Lakewood chi nhánh Việt Nam – nhận được không ngớt những cuộc gọi đặt hàng từ các chủ khách sạn và nhà đầu tư đang nóng lòng “chốt đơn” ngay cho những công trình sắp tới.

“Cơn sốt” này xuất phát từ phương pháp độc đáo của Lakewood - khai thác nguồn gỗ vốn bị "nhấn chìm" và lãng quên dưới nước từ 70 năm trước, thay vì phải chặt cây và để lại những hậu quả nặng nề cho môi trường.

Trong cuộc trò chuyện với ông Ngô Văn Tàu - đại diện người Hà Lan gốc Việt của Lakewood tại showroom của công ty ở quận 7, ông đã bật mí về những ưu thế trong phương pháp khai thác gỗ của Lakewood, lý do vì sao nguồn gỗ từ hồ chứa lại có chất lượng cao, và vì sao loại gỗ này là lựa chọn lý tưởng cho các khách hàng quan tâm đến môi trường.

Tại Brokopondo Lakewood, nguồn gỗ có câu chuyện của riêng nó đúng không?

Khoảng 70 năm trước tại quốc gia Nam Mỹ Suriname, một công ty đến từ Hoa Kỳ đã cho xây dựng đập thuỷ điện nhằm cấp điện cho hoạt động khai thác quặng bauxit của họ. Cả một khu rừng rộng 150.000ha đã được khoanh vùng để làm hồ chứa nước cho đập thuỷ điện. Tuy nhiên, cây cối trong rừng không bị đốn hạ mà hoàn toàn bị nhấn chìm dưới nước suốt hơn 70 năm. Mãi đến khi Brokopondo Lakewood được cấp quyền khai thác gỗ độc quyền ở đây, giá trị của khúc gỗ dưới lòng hồ mới bắt đầu được chú ý đến.

Vì sao gỗ khai thác từ hồ chứa lại có giá trị lớn như vậy?

Do không bị tiếp xúc với oxy hay bị mối mọt, các thân cây dưới hồ được bảo quản với điều kiện rất tốt và cực kỳ chắc khoẻ, đặc biệt còn có lớp patina độc nhất vô nhị. Bên cạnh đó, phần lớn các khách hàng của chúng tôi cũng hiểu rõ đây là nguồn gỗ bền vững, được khai thác mà không gây hại đến hệ sinh thái.

Khi gỗ được xử lý và chế biến, lượng carbon chiếm khoảng 50% khối lượng khô trong gỗ sẽ được “khoá” lại. Chỉ khi bị đốt hoặc mục rữa thì gỗ mới thải ra carbon vào môi trường.

Ngoài resort Amanoi ở vịnh Vĩnh Hy, chúng tôi cũng vừa ký hợp đồng cung cấp sàn gỗ cho một resort 5 sao nữa tại Côn Đảo. Họ là hai trong số các resort đẳng cấp nhất Việt Nam tin dùng sản phẩm của chúng tôi, không chỉ vì chất lượng cao và giá cả phải chăng, mà còn vì họ đặc biệt chú trọng đến yếu tố bảo tồn thiên nhiên. Nguồn gỗ quý mà chúng tôi khai thác từ Brokopondo Lake vừa bảo đảm các tiêu chí trên, lại vừa mang trong mình câu chuyện thú vị. Đây chính là nhân tố làm tăng giá trị trải nghiệm trong ngành du lịch.

Đam mê của ông dành cho gỗ bắt đầu từ khi nào?

Bản thân tôi vốn xuất thân từ mảng tư vấn quản trị, OE (operational excellence) và đầu tư, còn cơ duyên với ngành gỗ thật ra chỉ mới đến gần đây thôi. Sau khi nhận được lời mời đến thăm đất nước Surimane từ Lakewood, tôi đã trải qua chuyến đi dài đằng đẵng suốt 24 tiếng từ Việt Nam qua Amsterdam. Nhưng khi đứng trước vẻ đẹp choáng ngợp của hồ Brokopondo, tôi đã ngay lập tức “phải lòng” với câu chuyện về nó. Từ đó tôi cũng bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến khía cạnh bền vững trong khai thác và xử lý gỗ.

Hồ Brokopondo có diện tích rất lớn, chiếm 1% diện tích nước Suriname. Trông nó như một mặt biển với những ốc đảo nhỏ nổi lên trên mặt nước. Nhưng khi nhìn kỹ thì mới thấy thực chất đó là đỉnh của những ngọn núi. Để di chuyển trên hồ, bạn cần một loại tàu chuyên dụng. Vì đối với người chưa có kinh nghiệm, những thanh gỗ nổi là một thử thách cam go.

Quy trình khai thác và cung cấp gỗ tại Lakewood diễn ra như thế nào?

Lakewood có ba đội thợ lặn chuyên nghiệp lặn sâu xuống cách mặt nước 15m để tìm những khúc gỗ lớn nhất, đẹp nhất. Sau đó, chúng sẽ được chuyển đến xưởng cưa ở gần hồ. Tại đây, một đội ngũ gồm hơn 100 thợ mộc địa phương sẽ tiến hành chọn ra các khúc gỗ đạt chất lượng tốt nhất để gửi đến Việt Nam. Sau đó số gỗ này sẽ được xử lý và chế biến thành ván ốp sàn, nội thất, hay vật dụng trang trí, phục vụ cho khách hàng trong nước và quốc tế như Châu Âu, Úc và Mỹ.

Ở Việt Nam, chúng tôi có đội ngũ gồm 15 người, nhiệm vụ của họ là quản lý các dự án và lên ý tưởng sản phẩm. Sau khi khách hàng đã duyệt mẫu, chúng tôi sẽ gửi cho các xưởng gỗ lớn để họ tiến hành các bước tiếp theo. Trong khi đó, chúng tôi sẽ tập trung vào mảng marketing, nghiên cứu, phát triển và cải tiến. 

Vì sao Việt Nam được chọn làm nơi sản xuất gỗ cho Lakewood?

Ngoài văn phòng chính ở Surimane, chúng tôi còn có phòng kinh doanh ở Dubai, một nhà máy sản xuất và phòng kinh doanh ở Việt Nam. Nghề mộc ở Việt Nam có truyền thống từ lâu đời. Ở đây còn có những người thợ mộc vô cùng lành nghề, có khả năng biến mọi khối gỗ trở thành tác phẩm nghệ thuật. Chính vì thế, chúng tôi có thể tận dụng tối đa lượng gỗ thu hồi được và cắt giảm hao phí nguyên liệu.

Ở Surimane, lượng gỗ được sử dụng chỉ chiếm khoảng 30-40% lượng khai thác, số còn lại thường bị bỏ đi. Trong khi đó ở Việt Nam, ngoài sản phẩm chính là ván gỗ ốp sàn, chúng tôi còn chế tác được rất nhiều lựa chọn khác như khay đựng thức ăn, thớt chạm khắc tinh xảo, bình đựng hoa khô,... chất lượng cao. Nhờ vậy, tỉ lệ gỗ sử dụng được lên đến 60%, 20-30% còn lại được bán cho các xưởng làm gỗ pallet dưới dạng mạt cưa. Không có gì bị bỏ phí cả!

Là một người Hà Lan gốc Việt, những nơi ông từng qua mang lại nguồn cảm hứng gì cho ông? 

Sinh ra và lớn lên ở Hà Lan, phong cách Scandinavian ảnh hưởng ít nhiều đến gu thẩm mỹ của tôi. Phần lớn các thiết kế của Lakewood thiên về hướng tối giản, tinh tế và không phô trương. Tuy nhiên, ngoài phong cách cá nhân, nhu cầu của người dùng cũng không kém quan trọng.

Ví dụ như gỗ Purpleheart (Hương Tím) được xem là “hit” trong thị trường Việt Nam nhờ màu gỗ sống động và tự nhiên - một đặc điểm mà các khách hàng châu Á rất quan tâm. Khi các nhà bán lẻ trong nước đến tham quan showroom của chúng tôi, họ ngay lập tức để mắt đến đồ nội thất làm từ gỗ Hương Tím. Thông thường họ sẽ gửi đơn đặt hàng riêng, tuy nhiên, họ cần phải được chạm và cảm nhận từng thớ gỗ trước khi ra quyết định. Còn đối với đối tượng khách hàng đặt ván gỗ ở nước ngoài, các đại lý bán lẻ đóng vai trò là kênh kinh doanh chính của chúng tôi.

Việc vận chuyển đến các vùng khí hậu khác nhau có ảnh hưởng đến độ co giãn của gỗ không?

Gỗ tươi khi vừa khai thác còn chứa một lượng nước đáng kể. Để giải quyết vấn đề này, chúng tôi sử dụng phương pháp sấy gỗ trong lò nung. Bằng cách sấy, ta có thể điều chỉnh được độ ẩm của gỗ, tuỳ theo điều kiện khí hậu của mỗi quốc gia. Ví dụ như đối với Dubai, tỉ lệ độ ẩm cần phải dưới 10%, còn ở các nước Châu Âu hay Việt Nam, tỉ lệ sẽ là 16%.

Trong bối cảnh nguồn cung ứng bị ảnh hưởng do đại dịch, cơ hội nào mở ra cho thị trường Việt Nam?

Bên cạnh hướng kinh doanh chính là xuất khẩu, chúng tôi cũng có các khách hàng từ Mỹ, Úc và Châu Âu muốn đến xem trực tiếp các sản phẩm nội thất. Đối với ván gỗ, chúng tôi chỉ cần gửi mẫu gỗ đến khách hàng, còn nội thất thì phức tạp hơn, nhất là khi khách hàng yêu cầu chỉnh sửa thiết kế của sản phẩm.

Vì vậy, định hướng cho năm 2021 là mở thêm showroom tại các thành phố trọng điểm tại Việt Nam như Nha Trang, Đà Nẵng, Hà Nội, và có thể cả Phú Quốc nữa. Còn ở Sài Gòn, ngoài showroom mới ở quận 7, chúng tôi còn có một kho hàng ở quận 9 mà tôi gọi là “manufacturing resort”, dành riêng cho khâu kiểm tra chất lượng các sản phẩm mới. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng đặt thêm showroom tại cửa hàng đầu mối nội thất gỗ Tavico ở Hố Nai - một trong số các công ty chuyên ngành gỗ lớn nhất Việt Nam.

Mục tiêu của tôi là đến cuối năm nay, Lakewood sẽ có một mạng lưới showroom toàn diện để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng trong nước và quốc tế.

Bài viết được dịch bởi L A M