Vì sao con sen là kẻ hầu người hạ?

1. Con sen là gì?

Theo từ điển tiếng Việt, con sen chỉ người hầu gái trong xã hội xưa. Vào thời Pháp thuộc, con sen là người giúp việc cho các gia đình khá giả, quyền quý. 

Con sen ngày nay vẫn có nghĩa là kẻ hầu người ở, nhưng được đắp thêm sắc thái vui tươi, dí dỏm hơn. Một trong những tình huống thường gặp nhất: người chăm thú cưng tự nhận mình là “con sen” - kẻ hầu hạ, phục vụ cho các “hoàng thượng chó mèo”.

2. Nguồn gốc con sen?

Con sen này xuất hiện trong xã hội Việt Nam khoảng cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20. Con sen được cho là phiên âm của từ servante trong tiếng Pháp, nghĩa là người hầu, người giúp việc. Đây là giả thuyết được chấp nhận rộng rãi nhất.

Tuy nhiên, cũng có một thuyết khác ít phổ biến hơn. Nhà văn hóa Bình Nguyên Lộc từng viết trong tác phẩm Lột Trần Việt Ngữ, sen bắt nguồn từ สาวใช้ trong tiếng Thái, từ này đọc là săao chai - người giúp việc. Và sen là biến âm của săao.

Bình Nguyên Lộc nói thêm, đã có thời, người giúp việc trong nhà, nếu là con gái, thường được gắn biệt danh con sen. Bởi lẽ đó, sau này người Việt kỵ việc đặt tên con là sen, đặc biệt là người miền Bắc. 

Con sen xuất hiện trong nhiều bài báo trước năm 1954. Tác phẩm Cơm thầy cơm cô của Vũ Trọng Phụng cũng đề cập đến hình tượng này. Nhìn chung, trong xã hội xưa, con sen là một nhân vật cùng quẫn, bị phân biệt đối xử và có đời sống bất hạnh.

3. Con sen phổ biến khi nào?

Hiện nay, con sen thường dùng để châm chọc, trêu đùa mối quan hệ thân mật giữa chủ nhân và thú cưng, hay cụ thể hơn là hoàng thượng mèo.

Mèo được coi trọng trong rất nhiều nền văn hóa. Người Ai Cập cổ đại coi mèo là một giống loài cao quý. Vị thần Bastet trong văn hóa Ai Cập là một vị thần có hình dạng nửa mèo nửa người. Còn trong văn hóa Nhật Bản, chú mèo vẫy tay Maneki Neko được coi là linh vật đem lại may mắn, tài lộc.

Ở Việt Nam, mèo thuộc 12 con giáp và cũng xuất hiện nhiều trong truyện cổ tích, nhưng lại không được tôn sùng như ở một số nền văn hóa khác. Thời xưa, ông cha ta cũng không phản đối hay cấm đoán việc ăn thịt mèo. 

Tuy vậy, những năm gần đây, mèo dường như có một “vị thế” cao sang hơn hẳn. Các dịch vụ chăm sóc cho thú cưng nở rộ tại thị trường trong nước. Nhiều người sẵn sàng chi hàng triệu đồng cho việc chăm sóc chó mèo. 

Chính vì chăm chút từng bữa ăn, giấc ngủ của thú nuôi, nhiều người đùa rằng họ có cảm giác mình giống phận tôi tớ, cống hiến rất nhiều nhưng chẳng nhận lại bao nhiêu. Được phục vụ tận răng, nhưng các boss mèo, có khi không thấy cảm kích mà chỉ quay mặt bước đi. Chiếc ảnh meme dưới đây có thể tóm tắt lại cảm giác “bị khinh thường” này.

Ngoài ra, con sen cũng được dùng trong mối quan hệ giữa người với người. Hội nhóm Tâm Sự Con Sen được lập ra vào đầu năm 2020 với mục đích đăng tải chuyện buồn vui nghề content, đến nay đã có gần 300.000 thành viên. Từ con sen lúc này chỉ người làm thuê, làm công ăn lương, hay những người làm trong ngành dịch vụ.

4. Cách dùng con sen?

A: Sau này có tuổi, tao sẽ lên Đà Lạt mở tiệm cà phê mèo, như thế ngày nào cũng được sống trong không khí yên bình.

B: Là làm dâu trăm họ, làm con sen cho trăm hoàng thượng hả? Mày nên cân nhắc kỹ đấy! 

5. Bài viết về con sen và boss thú cưng trên Vietcetera

3 Hoạt động giúp mối quan hệ với thú cưng không còn căng thẳng

Việc nhận nuôi một “người bạn bốn chân” có thể khiến cuộc sống trở nên thú vị hơn, nhưng cũng không kém phần “drama”. Dưới đây là 3 hoạt động bạn có thể làm cùng chúng để mối quan hệ “hoàng thượng - con sen” không còn áp lực.

Khi thời khắc chia xa thú cưng đến gần 

Dành cho những ai đang nuôi thú cưng, mà theo trải nghiệm của người viết là một chú chó, và sắp sửa đối mặt với điều mà chúng ta luôn biết sẽ xảy ra. Đây là một vài lời khuyên dành cho bạn để vượt qua nỗi đau.