Goblin mode: Sống như một chú yêu tinh và đừng quan tâm ai kêu gì!

1. Goblin mode là gì?

Goblin mode, tạm dịch là “chế độ yêu tinh,” miêu tả việc một ai đó sinh hoạt và ăn mặc một cách thoải mái, xuề xòa, không quan tâm rằng làm như vậy hay mặc như vậy là xấu hay đẹp, cũng chẳng quan tâm tới sự đánh giá của người khác.

Sau khi từ điển Oxford chọn từ này làm Từ tiếng Anh của năm (Word of the Year), tờ New York Times đã cung cấp một định nghĩa khá đầy đủ cho goblin mode: “những hành vi buông thả, lười biếng, xuề xòa, hoặc tham lam, theo hướng chối bỏ những chuẩn mực hay kỳ vọng xã hội.”

2. Nguồn gốc của goblin mode?

Goblin mode vốn là một từ lóng, vì thế rất khó để có thể truy nguyên chính xác thời điểm xuất hiện của cụm này. Theo tờ The Guardian, lần “chào sân” đầu tiên của cụm từ là trong môi trường internet, trên dòng tweet từ năm 2009 của một người dùng Twitter.

3. Vì sao goblin mode phổ biến?

Mới đây, từ điển Oxford đã chọn goblin mode làm từ tiếng Anh của năm 2022. Đây là năm đầu tiên danh hiệu Word of the Year được bình chọn trên mạng, chứ không được quyết định bởi các chuyên gia ngôn ngữ trong đội ngũ từ điển Oxford.

Việc cụm từ này vượt qua từ “metaverse” để “đăng cai” cho thấy sự phổ biến của nó, hay ít nhất là tình trạng mà nó miêu tả. Dù đã xuất hiện từ 2009, goblin mode chỉ trở nên phổ biến trong khoảng 2 năm trở lại đây, khi dịch Covid-19 bước vào giai đoạn cao điểm và sau đó ít nhiều hạ nhiệt.

Nó thể hiện cách mà mọi người phản ứng lại với các chuẩn mực của xã hội trong giai đoạn giãn cách. Thế nhưng nguyên nhân trực tiếp dẫn tới sự phổ biến của từ này thì lại liên quan tới một nhân vật tưởng như chẳng liên quan: nam ca sĩ Ye West (tên cũ là Kanye West)

Hồi đầu tháng 2 năm nay, tình cũ của Ye là diễn viên Julia Fox mở lòng với truyền thông về lí do chia tay với Kanye. Với mục đích giải trí, một người dùng Twitter đã đăng một tấm ảnh có tiêu đề giả do cô tự đặt, trong đó có câu nói do cô bịa ra nhưng được trình bày như lời của Julia Fox: “Anh ấy không thích khi tôi bước vào goblin mode.”

Dòng tweet nhận hàng chục nghìn lượt tương tác, được nhiều trang truyền thông lan tỏa như một nguồn tin chính thống mà không nhận ra đó chỉ là một trò đùa. Chính Julia Fox đã phải lên tiếng bác bỏ câu nói đó. Chủ nhân của dòng tweet đã đính chính, không quên “đá xoáy” những kênh truyền thông vội vã đưa tin mà không kiểm chứng.

Đi lên một cách không chủ ý từ một mẩu tin giả, nhưng không phải tự nhiên goblin mode lại có thể trụ vững trong thế giới từ vựng mạng xã hội. Hơn cả một từ lóng, goblin mode là một trạng thái của cá nhân và xã hội trong và sau giai đoạn Covid-19.

Khi giai đoạn giãn cách mới bắt đầu, trào lưu cottagecore càn quét mạng xã hội với nội dung cổ vũ những thói quen, những cách sinh hoạt, và những tâm thế lành mạnh trong mùa dịch. Có thể bạn cũng đã thấy loại nội dung này: sống khỏe mạnh, tập làm bánh, nấu ăn, gần gũi với thiên nhiên, đọc sách, tập thể thao, hay học một thứ gì đó mới khi ở nhà vì dịch bệnh.

Ở khởi điểm, những nội dung này được tạo ra để mọi người có thể tận dụng tối đa khoảng thời gian giãn cách. Nhưng tới khi việc giãn cách kéo dài, thì những nội dung như vậy bắt đầu mang tính chuẩn mực: rằng giãn cách ở nhà mà lại bừa bộn, xấu xí, rồi thì biếng lười không học hay làm gì cả thì bạn thật là không ra gì.

Do đó, goblin mode trở thành một đối trọng giúp nhiều người giải tỏa tâm lý. Họ nhận ra mình không cần phải thuận theo những chuẩn mực ấy, mà có thể cứ xuề xòa, luộm thuộm trong không gian riêng tư của mình. Đây cũng là lí do tại sao ý niệm về con yêu tinh (goblin) phù hợp với cụm từ này: một con yêu tinh thì không quan tâm tới thẩm mỹ, tới xấu đẹp, mà chỉ cần nó thoải mái là được.

Tới khi đại dịch kết thúc và mọi người trở lại làm việc bình thường, thì goblin mode tiếp tục trở thành điểm tựa chống lại những kỳ vọng xã hội nơi công sở, đặc biệt là với những người trẻ. Có lẽ chính vì tinh thần này mà goblin mode đã được chọn làm từ của năm bởi cộng đồng mạng.

4. Cách dùng goblin mode

Tiếng Anh:

A: Do you have any plans for the weekend?

B: Gonna enter my goblin mode: eat snacks, binge-watch Naruto, and cover myself in a blanket all day.

Tiếng Việt:

A: Cuối tuần cậu có kế hoạch gì chưa?

B: Tớ sẽ bật “chế độ yêu tinh”: ăn vặt, cày Naruto, và cuốn chăn cả ngày.