Adele: Nhìn lại chặng đường dài trước thềm "30"

Adele sẽ trở lại với album 30, được ra mắt vào ngày 19/11. Sắp tới, chắc hẳn những bản nhạc của cô sẽ phủ sóng cộng đồng mạng.

Điều gì khiến album phòng thu của nữ nghệ sĩ hấp dẫn ngay dù chưa ra mắt đến thế? Trước khi thả hồn vào những bản nhạc của 30, hãy cùng nhìn lại những điều đẹp đẽ đã làm nên nghệ sĩ tính của Adele.

Khi yếu tố "đau lòng" là thứ khiến khán giả yêu thích

Được người hâm mộ gọi là ‘Nữ hoàng Tình buồn’ (Queen of Heartbreak), Adele gây tiếng vang nhờ những tình khúc xoáy sâu vào tình yêu đã mất. Ca khúc thất tình nổi tiếng nhất của cô là Someone Like You, một sáng tác đã dẫn đầu rất nhiều bảng xếp hạng trên thế giới. Đó là minh chứng cho thấy yếu tố đau lòng (heartbreak) trong âm nhạc có sức hút sâu đậm về mặt cảm xúc với khán giả đại chúng.

Trong nghiên cứu của mình, Panksepp và Bernatzky đã chỉ ra rằng âm nhạc có sự kết nối mật thiết với tâm trạng của người nghe, và các bài hát buồn luôn có xu hướng đánh thức nhiều xúc cảm từ họ. Nếu bài hát có một câu chuyện, có khả năng rằng câu chuyện đó chính là câu chuyện của chính người nghe.

Vậy nên, người nghe có thể trải nghiệm sáng tác không đơn giản như là trải nghiệm một bài hát, mà như đang đối thoại với một người bạn tâm giao. Ở nhiều trường hợp, khi gặp phải stress hay muộn phiền từ sự đổ vỡ trong những mối quan hệ cá nhân, "việc lắng nghe những bài hát buồn có thể mang lại một sự san sẻ về cảm xúc, như thể ta đang tương tác với một người bạn đầy sự thấu cảm".

Đây cũng là lý do mà David Hadju đã đề cập trong một báo cáo rằng "các trang lịch sử nhạc nhẹ từ lâu đã được khâu lại bởi một nỗi buồn dài như sợi chỉ" xuyên suốt sự phát triển của nền nhạc nhẹ.

Một ví dụ điển hình có thể thấy là bảng xếp hạng Billboard Hot 100 vào cuối năm 2008. Trong năm đó, bài hát Bleeding Love của Leona Lewis đứng thứ 2, trong khi Apologize của Timbaland đứng thứ 5. Cả hai bài hát đều nhuốm màu ‘đau lòng’. Mẫu thức chung cũng có thể được tìm thấy nếu ta kiểm tra bảng xếp hạng cuối năm của những năm khác.

Vậy nên, không có gì ngạc nhiên khi những bản tình buồn của Adele về tình yêu đã mất, sự phản bội hay phức cảm hậu chia tay luôn đứng đầu bảng xếp hạng nhiều năm trước và thậm chí là đến bây giờ. Âm nhạc của Adele đóng vai trò một 'người bạn thấu cảm’, còn người nghe tìm đến để cảm thấy được vỗ về, như thể có ai đó đang nói hết những tâm tư của mình.

Adele - một cô ca sĩ sống theo nhịp của chính mình

Nếu hỏi tôi rằng điều gì khiến Adele trở thành một trong những nghệ sĩ ảnh hưởng nhất nền nhạc nhẹ thế giới trong thập kỷ qua, tôi cho rằng nó nằm ở cái “nhịp” của cô.

Trong tiếng Anh có cụm từ: to be at one’s own pace (tạm dịch: “sống theo nhịp của bản thân”). Người sống theo nhịp của chính mình sẽ làm mọi thứ theo tốc độ khiến họ cảm thấy thoải mái nhất. Adele chính xác là một người như vậy.

Hiếm nghệ sĩ nào có thể tuyên bố với thế giới rằng “tôi sẽ nghỉ ngơi một thời gian và chưa biết khi nào trở lại”. Lại càng ít ai dám biến mất 5 năm trước khi ra mắt một sản phẩm mới.

Nhưng Adele không chạy theo các chuẩn mực của nền công nghiệp âm nhạc. Ngược lại, chính nền công nghiệp ấy, và khán giả, phải sống theo nhịp của cô với câu hỏi “khi nào thì Adele mới ra album mới?”.

Trong thập kỷ qua, thế giới chứng kiến 2 lần Adele trở lại: một lần vào ngày 21/10/215, và một lần vào ngày 14/20/2021. Mỗi lần đều đánh dấu bằng một tâm thư. Cá nhân tôi cho rằng, những lá tâm thư đó là điều tạo nên ý nghĩa cốt lõi cho những sản phẩm của cô.

Trong tâm thư gửi đến khán giả để thông báo về sự trở lại của mình với album 25, Adele giãi bày về những điều cô ước đã có thể thay đổi bằng một loạt các từ “wishing” - “giá như”. Khi sự nổi tiếng đổ đến như một cơn cuồng phong, cũng là lúc cô nhận ra cần thu mình lại hơn bao giờ hết. Đây cũng là thông điệp của ca khúc Million Years Ago.

“Em ước gì mình được sống trọn vẹn hơn

Ngước mắt nhìn trời xanh thay vì chỉ lầm lũi nhìn mặt đất"

Ai cũng biết nhạc Adele chất chứa buồn. 21 và 25 đều nói về những nỗi đau. Nhưng qua mỗi album, nỗi buồn của cô lại có các sắc thái khác nhau. Nếu các ca khúc của 21 nói về xúc cảm mãnh liệt khi kết thúc một mối tình thì 25 như một thiếu nữ quá tuổi nhìn lại quá khứ trước khi hoá thân thành người trưởng thành.

Các album như kể một câu chuyện thống nhất về tâm thế của Adele khi ở những độ tuổi khác nhau trong cuộc đời.

Khi truyền thông đưa tin rằng Adele sẽ biến mất một lần nữa trong khoảng thời gian 5 năm sau khi hoàn thành tour diễn 25 để tập trung chăm sóc cho gia đình, tôi không hề bất ngờ. Như đã nói, chính thế giới đang phải vận hành theo nhịp của cô. Cô xứng đáng có những khoảng lặng cho riêng mình.

5 năm trôi qua nhanh như chớp mắt. Trở lại với Easy On Me, một lần nữa, cô lại vụn vỡ. Điều không ai ngờ tới là giữa những vụn vỡ đó là một tinh thần mới đang ngầm chảy, một sự tái sinh hứa hẹn sẽ hiện diện xuyên suốt album phòng thu tiếp theo: 30.

Ngôi nhà của Adele, và bí ẩn của "Easy On Me"

Khi nhạc dạo của Easy On Me vang lên, tiếng piano đó không chỉ là một thứ nhạc cụ tạo mood, tạo nét. Đó là một lời gợi nhắc người nghe về những hợp âm rải đã bắt đầu Turning Tables, Someone Like You, Set Fire To The Rain, Hello hoặc All I Ask. Đó là một lời mời chúng ta quay trở lại thế giới của cô bên trong những bản tình buồn.

Adele đã tiếp tục gửi đến khán giả lá thư chất chứa tâm tình trong 5 năm qua. Đó là lá thư của một người kể về quá trình tự “giam mình” trong ngôi nhà cảm xúc. Album 30 như một người bạn đã chữa lành cho những tháng ngày đó.

Có lẽ Adele luôn xem cảm xúc của mình như một ngôi nhà.

Hình ảnh ngôi nhà đã xuất hiện trong Rolling In The Deep và Hello. Đó là ngôi nhà được xây nên để khoá bản thân cô trong u sầu. Đó là ngôi nhà chất chứa những kỷ niệm cũ ở một vùng ngoại ô thanh vắng.

Trong MV Easy On Me, cả 2 ngôi nhà trên đã trở lại. Adele dọn hết những kỷ niệm cũ ra khỏi căn nhà ở miền quê, và xây một căn nhà mới với sắc đỏ rực rỡ, dấu hiệu của sự tái sinh.

Hơn nửa MV mang màu sắc trắng đen như những bản tình buồn trước đây của cô, nhưng lại chuyển sang màu sắc rực rỡ ở gần cuối như một tuyên ngôn về con người mới, lớp vỏ mới mà cô đang phủ lên.

Sự linh hoạt trong giọng hát của Adele dường như càng ngày càng rõ rệt khi bài hát sử dụng rất nhiều kỹ thuật melisma (hát chạy nốt), đặc biệt ở phần điệp khúc. Easy On Me không có những nốt ngân căng tràn để Adele thể hiện nội lực như Hello, nhưng có lẽ đó không phải là màu sắc mà cô muốn hướng tới. Easy On Me nhẹ nhàng như một sự an ủi.

Song, ít ai nhận ra rằng, Easy On Me ẩn chứa một bí mật, một nhân vật không phải ai cũng nhận ra. Ở lời 2 của ca khúc, Adele viết:

“I changed who I was to put you both first but now I give up”

Đây là một câu hát đa nghĩa, bởi trong tiếng Anh, đại từ “I” và “you” có thể chỉ bất cứ mối quan hệ nào, còn “you both” lại đang ám chỉ có đến 2 người được Adele nhắc đến. Vậy câu hỏi đặt ra là nếu Adele đang không chỉ hát về tình cũ của mình, thì người còn lại là ai?

Trong bài phỏng vấn với Vogue, Adele đã nói một trong những cảm hứng lớn nhất trong 5 năm qua để kết tinh album 30 chính là cuộc hôn nhân đổ vỡ với chồng cũ Simon Konecki và tình yêu với con trai Angelo.

Theo đó, 30 sẽ là những lời tâm tình Adele dành cho Angelo, một lời thú tội, một sự chuộc lỗi, một lời cầu xin sự thông cảm đến từ cậu bé khi cô nhận ra cuộc ly hôn đã làm tổn thương cả cô và con trai nhiều đến dường nào.

Vậy có phải chăng, câu hát da diết “go easy on me, baby” nào có phải là “hãy bao dung em, hỡi anh”, mà lại là “hãy bao dung cho mẹ, bé yêu”? Có phải chăng chúng ta đã luôn mặc định “baby” là từ để chỉ người tình trong các bản tình ca mà quên mất rằng, gốc rễ nhất, đó là từ để chỉ một em bé?

Nếu hiểu theo cách này, dường như Easy On Me bỗng không còn là một bản tình buồn nữa, mà như một lá thư đầy tự sự của người mẹ gửi cho con.

“Hãy bao dung cho mẹ, bé thơ ơi!

Ngày đó mẹ như trẻ bơ vơ

Nhìn thế giới bằng những dại khờ

Buộc phải chọn, buộc phải bỏ lỡ

Nên hãy bao dung cho mẹ, hỡi bé thơ!”

Cả thế giới đang từng ngày đón chờ toàn bộ câu chuyện mà Adele sẽ kể lần này. Trong buổi nghe thử album 30 của Sony Music, điều duy nhất tôi có thể nói là album này hỗn loạn một cách đẹp đẽ. Đây có lẽ là album "điên" nhất của Adele. Easy On Me thật ra lại là bài hát an toàn, và cũng... lạc lõng nhất.

Bạn có thể không ngay lập tức yêu nó khi nghe lần đầu. Những có lẽ, việc chúng ta cần là lắng nghe từng “nhịp” của Adele để thực sự thấu cảm được với những sáng tác ấy.