Bạn đã bị "zucc" bởi Facebook bao giờ chưa?

#BócTerm là series bóc tem những từ ngữ mới đang thịnh hành cùng Vietcetera.

1. Zucc là gì?

Zucc /zʌk/ (hoặc zuck) được lấy từ tên của Mark Zuckerberg - nhà sáng lập Facebook. Từ này được dùng để chỉ việc bị gỡ bài viết hoặc bị chặn hay cấm sử dụng Facebook.

Vừa qua sự việc Úc bị facebook ‘zucc' cũng đã đem từ khóa này trở lại. 

2. Nguồn gốc của zucc?

Từ zucc đổi nghĩa theo thời gian nhưng đa phần đều được dùng một cách châm biếm về các chính sách và thuật toán của Facebook.

Vào tháng 03/2007, một tài khoản tên Bentheguyfromcambridge đã đăng bài viết định nghĩa từ “zuckerberg” trên Urban  là ăn cắp ý tưởng từ bạn bè/ đồng nghiệp. Bối cảnh lúc bấy giờ là khi Mark Zuckerberg đang dính vào những kiện tụng và tranh cãi về bản quyền của Facebook.

Năm 2012, từ ‘zuck' đã có thêm một nghĩa là những người bị Mark Zuckerberg “chơi". Lớp nghĩa này xuất phát từ “thảm họa IPO” (Phát hành cổ phiếu lần đầu) của Facebook dẫn tới hàng loạt các vụ kiện tụng từ nhà đầu tư.

Theo thời gian chữ ‘zucc' bắt đầu được sử dụng thay vì ‘zucked’. Cư dân mạng đã dùng ngôn ngữ của băng đảng (cụ thể là băng Crips) theo nghĩa hài hước bằng cách thay toàn bộ âm ‘ck' trong từ ngữ thành ‘cc'. Trong thời gian này sự ‘viral’ của meme ‘succ’ cũng đã kéo theo từ ‘zucc’ trở nên phổ biến.

3. Vì sao zucc trở nên phổ biến?

Tới năm 2014, chính sách bắt buộc người dùng sử dụng tên thật nếu không sẽ bị xóa tài khoản của Facebook đem lại nhiều tranh cãi. Tới lúc này, chữ zucc'd (zucked) mới mang ý nghĩa chỉ việc bị khóa tài khoản hay bị cấm đăng bài. 

Chính sách này đã gây nhiều tranh cãi  khi mà nó bắt buộc cộng đồng LGBTQ+, đặc biệt là những Drag Queen hay người chuyển giới phải sử dụng tên thật trên giấy khai sinh. Điều này dẫn tới những khủng hoảng về bản sắc cho cộng đồng này.

Từ zucc một lần nữa bùng nổ vào năm 2016 khi mà Mark Zuckerberg được yêu cầu giải thích nghĩa từ ‘zucc' trong một buổi livestream. Thái độ lúng túng và không hề giả trân khi nói không biết từ ‘z u c c’ là gì khiến video này trở nên viral đi kèm với một loạt các meme khác.

Không để Mark Zuckerberg được nghỉ ngơi, sau phiên điều trần của Mark Zuckerberg năm 2018 về bê bối dữ liệu Cambridge Analytica, hàng loạt meme zucc tiếp tục được ra đời. Thái độ và cách trả lời trước những câu hỏi trước tòa khiến Mark Zuckerberg có thêm biệt danh mới “zucc người máy”.

Nếu ngày trước chỉ có một vài tài khoản hay hội nhóm bị ‘zucc’, thì nước đi ‘dứt' luôn Úc khiến ai cũng bàng hoàng. Điều này kéo theo hàng loạt các phong trào tẩy chay Facebook.

4. Dùng zucc như thế nào?

Tiếng Anh

A: "Where did you go? I haven't seen you on Facebook for a while!"

B: "Dude, I got zucc'd!"

Tiếng Việt

A: “Trốn đâu bữa giờ mà không thấy trên Facebook?”

B: “Facebook cho tui bay màu rồi!"

#BócTerm là series bóc tem những từ ngữ mới đang thịnh hành cùng Vietcetera.