Suýt 1 và cuộc thử nghiệm không hồi kết của Ngọt

‘Cú đánh úp’ ngay trước Rằm tháng Giêng

Trước Rằm tháng Giêng chỉ một ngày, Ngọt bất ngờ cho ra mắt mini album/EP Suýt 1, và lập tức tạo nên cơn bão trong cộng đồng người hâm mộ. Sự bất ngờ không chỉ đến từ ‘cú đánh úp’ không báo trước, mà còn đến từ chính chất nhạc của Ngọt lần này. Dân gian hơn, truyền thống hơn, giống như màu đỏ rực điểm xuyết chữ thư pháp trên bìa EP.

Suýt 1 là minh chứng cho thấy sau hơn 10 năm hoạt động, Ngọt vẫn là những quái kiệt và chưa hề đuối sức khi ‘dạo chơi’ với những chất liệu khó nhằn.

Thắng - Ngòi bút bậc thầy

Suýt 1 gồm bốn bài hát, bốn câu chuyện khác nhau nhưng đều có điểm chung là sử dụng từ ngữ dân gian kèm nhiều hình ảnh tâm linh.

Ở 01 Chuyện Dở Dang, giọng ca chính Thắng chọn cách xưng hô là "tôi với nàng"/ "mình và tôi" để kể một câu chuyện tình chẳng đi về đâu. Tới track 03 Hay Là, Thắng thậm chí sử dụng thể thơ lục bát để viết nên verse đầu.

"Hay là cứ mãi nơi đây?

Một căn nhà bé tôi xây lưng đồi

Hay là cứ thế vui thôi

Chờ tôi bắc bếp, nước sôi dùng trà"

Còn với 02 Mơ Làm Ma, ngòi bút của Thắng lại vẽ lên một giấc mơ quái lạ, nơi nhân vật bỗng hóa thành một con ma bơ vơ, vô hình, không thể chạm vào ai và không có ai nhớ tới mình. Chất tâm linh, tín ngưỡng này tiếp tục được đẩy lên cao hơn ở 04 Thắp Hương 05 Hóa Vàng với chuyến về thăm mộ cha ngày Tết. Đó là hương khói, là tiết trời "đông qua thấy xuân lại hồi xuân", là hình ảnh mời Thầy về cúng. Nó gợi nên một cảm giác rất xưa, rất mộc mạc và gần gũi đến lạ thường.

Ở Suýt 1, ta thấy được khao khát dựng xây nên một gia đình êm ấm dù hoàn cảnh có khốn khó với những câu hát "1 gian đằng ấy 2 gian đằng này" hay "một căn nhà bé tôi xây lưng đồi." Thú vị ở chỗ, Thắng đã từng viết về một câu chuyện tương tự nhưng ở phiên bản hiện đại hơn trong Limo của album solo Cái Đầu Tiên, cũng về một mối tình dù ‘không đồng’ nhưng luôn vui tươi.

Tiếp cận phong phú chủ đề như vậy, nhưng Thắng vẫn không hề nao núng trong cách khai thác. Lời ca anh viết có chút gì đó thong thả, bông đùa nhưng vương vấn nhiều chiêm nghiệm về cuộc đời và đậm tính thơ ca.

Nhạc truyền thống, thử nghiệm mới?

Với Suýt 1, Ngọt chiêu đãi người nghe với những bản phối sáng tạo ngoài sức tưởng tượng.

Chất dân gian trong cách đi giai điệu gợi ta nhớ về những sáng tác cũ của Thắng, điển hình như Ngắm, một bài hát mang âm hưởng nhạc hầu đồng, gợi lên cảm giác thân thuộc và rất… Việt Nam. Tuy nhiên, dù giai điệu ấy có truyền thống đến đâu, Ngọt vẫn tìm cách để đưa những âm thanh khó đoán vào những bản phối.

Điều không ngờ tới đầu tiên là chất giọng vừa thô ráp vừa sắc sảo của Thỏ Trauma trong 02 Mơ Làm Ma. Giọng ca của cô thổi thêm lửa vào bản Punk Rock vốn đã hừng hực khí thế, khiến cho bầu không khí của câu chuyện "làm ma" thêm phần rùng rợn.

Cũng không thể bỏ qua tiếng khèn réo rắt ở intro của 03 Hay Là. Chúng ‘song kiếm hợp bích’ với tiếng guitar phóng khoáng của Trịnh Nhật Anh cùng nhịp trống thong thả từ Nam Anh, vẽ vào tâm trí người xem những trùng trùng điệp điệp núi đồi của vùng cao Tây Bắc.

Cách lựa chọn âm thanh của Ngọt không chỉ dừng lại ở sự thông minh, mà còn trở nên tinh quái trong cao trào của EP: ca khúc 04 Thắp Hương 05 Hóa Vàng.

Mở đầu bằng điệu gảy guitar trên tiếng lách cách của dùi gõ vào cạnh trống chơi với nhịp nhanh, Ngọt lập tức thổi vào bài nhạc chất ‘soulful’ của một bài Jazz. Chất nhạc rất Tây này lại tương phản hoàn toàn với những gì Thắng hát về chuyến thăm mộ vào ngày Tết, khiến người xem mơ hồ và bắt đầu cảm thấy có gì đó sai sai.

Bài hát tiếp tục với những âm thanh vẫn đậm chất Jazz, như phần keyboard của Chí Trung sau điệp khúc đầu tiên, và người nghe cũng dần quen với sự lạ lùng ban đầu. Cho tới khi họ gặp cú ‘lật bánh tráng’ đầu tiên ở phần bridge. Thắng tụng kinh "Nam Mô A Di Đà Phật", và tiếng lách cách ở phần intro bỗng biến thành tiếng gõ mõ.

Người nghe chưa kịp hoàn hồn, tiếng sax của Quyền Thiện Đắc lại bất ngờ vút lên như một cú chốt hạ. Ngẫu hứng nhưng không tùy hứng, tiếng kèn tưởng chừng bất quy tắc này nhắc nhở lại ta rằng đây đích thị là một bản nhạc Jazz thứ thiệt. Nghe 04 Thắp Hương 05 Hóa Vàng khiến tôi liên tưởng đến một Jazz club phiên bản Việt Nam thời xưa, nơi các cụ mặc áo dài đến nhấp ngụm trà và liu riu theo những bản hòa tấu thâu đêm.

Thứ cảm xúc tới từ 04 Thắp Hương 05 Hòa Vàng như đưa ta trở về với bản world music thời thượng Ra Ngõ Tụng Kinh của diva Hà Trần và nhạc sĩ Trần Tiến năm 2008, khi không ai nghĩ những chất liệu âm nhạc đối nghịch có thể kết hợp được với nhau. Ngọt đã và vẫn đang làm những điều không tưởng như vậy.

Nếu may mắn có thêm Suýt 2 3 4, liệu họ còn có thể đem tới những gì nữa? Không thể đoán được, và cũng không thể đợi được, chỉ muốn nghe thêm nữa thôi!