House of Suntory và văn hoá whisky Nhật Bản

Năm 1923, Ngài Shinjiro Torii đã nung nấu ý tưởng về một dòng whisky mang hồn cốt tự nhiên của Nhật và được khởi tạo bởi các nghệ nhân thông qua một quá trình bền bỉ thuận theo tự nhiên. Giấc mơ của ông nay đã thành hiện thực với đế chế House of Suntory gồm 3 thế hệ nghệ nhân người Nhật đang cùng nhau tạo ra các dòng đồ uống đỉnh cao bằng nguồn cảm hứng tự nhiên và truyền thống lâu đời của Nhật Bản.

Shinjiro Torii sinh ra trong Thời đại Meiji, khi các nền văn hóa và văn minh phương Tây ồ ạt du nhập vào Nhật Bản. Ngay từ khi còn trẻ, ông là thực tập sinh tại một nhà buôn dược phẩm ở Osaka, chuyên cung cấp rượu Tây. Ông bắt đầu học hỏi và thành thạo các kỹ thuật pha chế của Tây phương ngay từ thời điểm đó. Đến năm 1899, Shinjiro Torii quyết định tách ra riêng để tự gầy dựng cơ ngơi của mình tại một căn nhà thuê nhỏ.

Ban đầu, Torri tạo ra dòng vang đỏ Akadama Port Wine và thành công vang dội. Chính thành quả ban đầu đã khích lệ ông tiếp tục theo đuổi giấc mơ tạo nên một dòng whisky nguyên bản của Nhật, hội tụ tinh hoa tự nhiên và tay nghề thủ công của xứ sở.

Dù gia đình và không ít đồng nghiệp nhất mực phản đối, Shinjiro vẫn dốc toàn bộ vốn liếng để xây dựng Nhà chưng cất Yamazaki - nhà cưng cất đầu tiên của Nhật vào năm 1923. Sau nhiều thử nghiệm, cuối cùng ông cũng thành công với dòng whisky đầu tiên của Suntory với tên gọi "Kakubin" do chính người Nhật tạo ra. Ngày nay, đâu vẫn là dòng bán chạy nhất tính theo doanh thu ở Nhật.

Từ giai đoạn 1950 đến 1969, dòng nhạc Rock n' Roll nói riêng và văn hóa Mỹ nói chung đã góp phần tạo nên một cuộc cách mạng văn hóa ở Nhật. Từ cuộc thi pha chế cocktail đầu tiên cho tới các quán bar Tory hay văn hóa thưởng thức highball (whisky pha với soda), Suntory đã tiên phong tạo nên một cuộc cách mạng trong văn hóa quán bar Nhật Bản.

Từ thập niên 60 đến 70 của Thế kỷ 20, kiểu pha chế whisky và soda theo cách đơn giản nhưng tươi mát trở thành món đồ uống ưa thích của nhiều doanh nhân người Nhật, khởi nguồn từ sự ra đời của của các quán bar Tory sau Thế chiến thứ II. Theo thời gian, highball không còn quá thịnh hành ở Nhật trước sự lên ngôi của nhiều dòng đồ uống như shochu, bia, gin hay vodka. Tuy nhiên, đến giữa những năm 2000, Suntory một lần nữa phục hưng văn hóa highball qua việc nâng cấp chất lượng của món đồ uống truyền thống.

Đến năm 1971, những hạn chế về việc buôn bán kinh doanh whisky được dỡ bỏ, qua đó "cởi trói" cho các nhà nhập khẩu trong nước. Sau khi đạt đỉnh vào năm 1983, nhu cầu tiêu thụ whisky của Nhật bắt đầu giảm xuống để nhường chỗ cho các loại đồ uống khác. Tuy nhiên, đến năm 2008, nhu cầu bắt đầu phục hồi và tăng lên đỉnh điểm vào năm 2014. Giai đoạn này, whisky của Nhật, đặc biệt là các dòng từ House of Suntory, cũng bắt đầu giành được nhiều giải thưởng cao quý trong các cuộc thi toàn cầu. Nhu cầu xuất khẩu cũng bắt đầu tăng lên, thậm chí có nhiều thời điểm vượt quá khả năng chưng cất của các thương hiệu.

Lịch sử của House of Suntory bắt nguồn từ sự ra đời của Nhà chưng cất Yamazaki vào năm 1923. Người sáng lập Shinjiro Torii khi đó chỉ có một khát vọng cháy bỏng là "tạo nên một dòng whisky nguyên bản, hội tụ tinh hoa tự nhiên và tay nghề thủ công của Nhật Bản". Khát vọng ấy được nuôi dưỡng và bồi đắp cho đến ngày nay bởi người cháu Shingo Torii, thông qua nhà chưng cất Yamazaki và nhiều cơ ngơi khác trên khắp xứ Hoa anh đào. Ngày nay, House of Suntory là niềm tự hào lớn lao của người Nhật trên bản đồ whisky thế giới, với sự pha trộn của yếu tố văn hóa, triết lý đời sống và truyền thống của Nhật Bản.

Yếu tố chính tạo nên sự khác biệt nằm ở tự nhiên, đặc biệt là nguồn nước và điều kiện khí hậu Nhật Bản. Nguồn nước tinh khiết với nhiều khoáng chất có ảnh hưởng lớn đến các dòng whisky của Nhật, điển hình như Yamazaki. Bên cạnh đó là tay nghề thủ công của người Nhật. Quy trình khởi tạo một chai whisky có thể tương đồng với Scotland nhưng các thay đổi nhỏ trong từng công đoạn cũng góp phần tạo nên sự khác biệt lớn lao.

Năm 2023, Triển lãm 100 năm lịch sử House of Suntory được tổ chức trang trọng tại Bảo tàng ArtScience của Singapore với nhiều hoạt động đặc sắc dành cho quan khách. Tại đây, khách tham quan có dịp thưởng thức nhiều dòng whisky đặc sắc của House of Suntory, trong đó có dòng AO vừa mới ra đời với sự pha trộn tinh hoa từ 5 nền văn hóa whisky hàng đầu thế giới: Nhật Bản, Ireland, Scotland, Hoa Kỳ và Canada.

Bước chân vào triển lãm lần này, quan khách sẽ đắm mình vào lịch sử của thương hiệu, từ quá khứ đến hiện tại, thưởng thức bộ phim tư liệu mang chủ đề The Nature and Spirit of Japan với sự xuất hiện của tài tử Keanu Reeves và vai trò đạo diễn của lmmaker Roman Coppola.

The Awakening (Tỉnh giấc) chính là phần đầu tiên của sự kiện, nơi tái hiện những yếu tố "thiên thời địa lợi" cho sự ra đời của nhà Yamazaki. Quan khách như lạc vào một không gian ngập tràn hương sắc và những thanh âm của văn hóa Nhật Bản. Nơi đây còn tái hiện lịch sử ban sơ của đế chế House of Suntory.

Hành trình được tiếp nối với The Boom (Thời kỳ bùng nổ), kéo dài từ năm 1950 đến 1969, với nhiều khoảnh khắc quan trọng trong sự tiến hóa và cách tân của văn hóa đồ uống Nhật Bản, mô hình quảng bá, các tác phẩm nghệ thuật của House of Suntory. Những chiếc tivi đen trắng là chứng nhân cho thời khắc bước ngoặt trong lịch sử của thương hiệu.

Ở phần thứ ba của triển lãm, quan khách được chiêm ngưỡng thước phim mang tên Suntory Anniversary Tribute của đạo diễn lừng danh Sofia Coppola. Bộ phim kể về câu chuyện lịch sử, di sản và những thời khắc lịch sử của House of Suntory. Bên cạnh đó là các thước phim tư liệu của đạo diễn lmmaker Roman Coppola hướng đến chủ đề Thiên nhiên và Tinh thần của người Nhật cùng những nhân tố chủ đạo tạo nên bản sắc cho văn hóa whisky của Nhật như Tự nhiên (Wa), Tay nghề thủ công (Monozukuri), Văn hóa bản địa (Omotenashi)...

Phần cuối cùng, cũng là phần đặc sắc nhất - The Bar - là nơi dành riêng cho khoảng 30 khách, với thiết kế mô phỏng các quầy bar nghe nhạc của Nhật. Ba giai đoạn văn hóa của Nhật được tái hiện đầy sinh động qua các giai điệu, hình ảnh, gắn liền với sự phát triển của văn hóa đồ uống. Tại đây, khách mời được tự mình nếm thử các dòng whisky phiên bản giới hạn 100 năm của hai nhà Yamazaki và Hakushu.