Atypical và 4 thông điệp không-hề-bất-thường về cuộc sống

Bài viết đề cập một số tình tiết trong phim (tóm lại là, có spoiler).

Ngày 9/7/2021 vừa qua, series Atypical vừa ra mắt 10 tập của mùa cuối cùng. Atypical xoay quanh cuộc đời của Sam Gardner — một cậu bé 18 tuổi mắc chứng tự kỷ, và hành trình thoát ra vỏ bọc tự kỷ của mình.

Ngoài việc thể hiện những lát cắt tâm lý và góc nhìn của một người tự kỷ, phim còn tập trung khai thác câu chuyện của những người sát cánh bên Sam. 

Atypical mang cốt truyện thú vị và dễ hiểu, với những tình huống gia đình và cá nhân rất thực tế. Và với một bộ phim “bất thường” như Atypical, dưới đây là bốn thông điệp chạy dọc suốt phim rất đỗi bình thường (nhưng phải luôn nhắc lại) trong cuộc sống.

1. Thay đổi là điều không thể tránh được

So với những đứa trẻ tự kỷ khác, Sam được xếp vào nhóm “tự kỷ chức năng cao” (high-functioning autism, hay HFA). Cậu vẫn có thể bắt xe buýt đi học, có công việc bán thời gian và có khả năng học hiểu, ghi nhớ kiến thức.

Câu chuyện bắt đầu khi Sam muốn học cách yêu. Cậu bắt đầu đi tìm đối tượng, học tìm cách tiếp cận họ dưới sự giúp đỡ của cậu bạn thân Zahid.

Sau trung học, Sam quyết định vào đại học. Quá trình trưởng thành của Sam lại càng nở rộ khi cậu dọn ra khỏi nhà, phát triển bản ngã nghệ thuật và nhận ra ước mơ thật sự của mình.

Không khuất phục trước những hạn chế của mình, Sam bất chấp những rào cản về tâm lý của một người tự kỷ để tiếp tục lớn lên. Cậu chấp nhận những rủi ro khi bị người khác từ chối, khi phải mang một trái tim tan vỡ, khi phải tự thân theo đuổi những hoài bão của mình.

Sam hiểu rằng, sống trong đời, thay đổi là một điều không thể tránh khỏi. Quan trọng là chúng ta phải chấp nhận thực tại, hiểu rõ thay đổi và tìm cách lớn lên.

2. Không ai là bất thường cả, vì ai cũng có định nghĩa "bình thường" của riêng mình

Với những người tự kỷ, học cách tiếp nhận và thể hiện cảm xúc hay các ký hiệu xã hội (social cue) là một việc khó khăn. Sam không thể nhận ra mỗi khi ai đó đùa hay khi một người gây hấn thụ động. Trong những cuộc đối thoại, Sam bỏ qua mọi hàm ý trong câu và chỉ hiểu được những gì cậu nghe thấy.

Ngoài gia đình thấu hiểu, những hành xử và cách giao tiếp của Sam vẫn được xem là khác biệt so với xã hội. Cậu được xem là “bất thường.”

Nhưng theo thuyết âm mưu của Zahid, cậu lại cho rằng người tự kỷ mới là những người bình thường, bởi họ nhìn thế giới theo đúng những gì nó hiện hữu.

Paige cũng luôn tạo cơ hội để Sam được tham gia các hoạt động xã hội, đồng thời giúp cậu hoà nhập tốt hơn. Cô đã thuyết phục trường tổ chức buổi dạ hội tĩnh lặng (tất cả mọi người sẽ đeo tai nghe không dây) để những người tự kỷ như Sam cũng có thể tham dự.

Sự “bất thường” của Sam cũng giúp cậu bình thường hoá những tiêu chuẩn xã hội. Đối với Sam, mọi cô gái đều mang một vẻ đẹp riêng, như “những bông tuyết trong cơn bão theo mùa ở Nam Cực.” Sam không đánh giá một người mặc đồ ngủ bước vào cửa hàng, và không đánh giá Casey khi em mình come out.

Trong cuộc sống, ai cũng đang phải định nghĩa sự “bình thường” của riêng mình. Chẳng có ai bất thường cả, bởi mỗi người đều sở hữu những đức tính và phẩm chất khác biệt.

Cũng như “bất thường,” “bình thường” là một dải vô thuỷ vô chung, vì vậy hãy tìm những điểm đáp mà bạn cho là “bình thường” nhất.

3. Sau cùng, vẫn không đâu bằng nhà

Ngoài Zahid và Paige, Sam cũng chưa bao giờ thiếu đi gia đình mình. Cậu có một người mẹ chu đáo, một người bố luôn nỗ lực tìm cách gần gũi với con trai, và cô em gái tuy ngỗ nghịch nhưng lại luôn bảo vệ anh trai mình.

Từ khi Sam được chẩn đoán, mẹ Elsa đã hệ thống quá mọi thứ trong nhà theo lịch sinh hoạt và điều trị của Sam. Bà luôn nhớ món ăn yêu thích của Sam và không quên hỏi thăm Sam mỗi khi cậu về nhà. Bà luôn lo lắng và khuyên nhủ Sam khi cậu có những quyết định lớn, dù đôi lúc có hơi bảo bọc quá đà.

Bố của Sam, tuy không gần gũi với cậu lúc nhỏ, ông vẫn luôn ngừng tìm cách kết nối với con trai. Doug đã cố gắng trò chuyện với Sam khi biết con trai muốn có bạn gái. Khi Sam lên 9, ông dành 19 tiếng để làm cho cậu chiếc lều tuyết bằng những tảng băng. Khi Sam lên 18, ông lại lần nữa xây chiếc lều tuyết cho dạ hội đầu tiên của con.

Và tất nhiên là có cả Casey, một cô em luôn yêu thương Sam và rất hay trêu ghẹo anh trai. Tuy phải đối mặt với những va đập tuổi dậy thì, Casey vẫn luôn dành một khoảng trống cho Sam. Casey luôn xuất hiện khi Sam cần, và chưa bao giờ ngại chia sẻ với anh về những chuyện trong cuộc sống riêng.

Bản thân Casey cũng được sự hỗ trợ từ gia đình trên con đường học tập và hành trình đi tìm bản dạng giới.

Sam lớn lên và dần rời xa gia đình mình. Nhưng nếu không có họ, Sam đã không thể có một tiền đề vững chắc để phát triển và trưởng thành.

Gia đình là nơi cho chúng ta tình yêu và nguồn năng lượng để làm điều phi thường. Và dù sau này ta trở thành ai, làm gì, ở đâu, gia đình vẫn sẽ luôn rộng cửa chào đón khi ta quay về nhà.

4. Nếu muốn theo đuổi hoài bão, bạn cần tình yêu

Trong phim, một trong những thử thách lớn nhất của Sam là đặt chân đến Nam Cực. Tuy nghe như một điều bất khả thi, Sam lao vào lập kế hoạch chi tiết với một tâm thế bình tĩnh và lạc quan.

Vé đến Nam Cực rất đắt? Cậu làm tăng ca. Chỗ làm đóng cửa? Cậu bán tranh mình vẽ. Khẩu vị khó tính? Cậu nhờ mẹ nấu những món ăn của các nhà thám hiểm để làm quen.

Nam Cực là một đích đến xa vời, nhưng Sam không thấy rào cản nào là quá lớn. Từ bé, cậu đã mang trong mình những hoài bão về nơi này, và cậu chưa bao giờ từ bỏ nó. Cậu bỏ ngoài tai những lời bàn ra, và tập trung giải quyết những khó khăn trong hành trình của mình.

Sam làm được điều này là bởi cậu mang một tình yêu sâu sắc với lục địa Nam Cực xa xôi. Cậu nuôi dưỡng tình yêu của mình bằng chú chim cánh cụt Stumpy ở công viên thuỷ sinh và những bức vẽ về Little Dude — nhân vật giúp cậu giãi bày tâm tư của mình.

Nếu muốn theo đuổi hoài bão, bạn cần tình yêu và sự kiên nhẫn cho nó. Và tất nhiên, yêu thôi thì chưa đủ. Hãy hành động và duy trì tình yêu đó. Như vậy thì dẫu hoài bão có xa vời đến đâu, rồi bạn cũng sẽ đến đích!