Grammy đã bớt... trắng? Nhưng chúng ta kỳ vọng thêm điều gì?

1. Điều gì vừa diễn ra?

Lễ trao giải Grammy lần thứ 64 vừa diễn ra với chiến thắng giòn giã dành cho các nghệ sĩ da màu. Trong đó, We Are của Jon Batiste thắng giải lớn nhất là Album của năm. Không những thế, nam nghệ sĩ còn mang về nhà thêm 4 giải thưởng khác trong cùng 1 đêm.

Silk Sonic và Bruno Mars độc chiếm hai giải thưởng lớn của Grammy năm nay là Bản thu âm của năm và Ca khúc của năm với Leave the Door Open. Ca khúc này đồng thời cũng chiến thắng giải Ca khúc R&B xuất sắc và Màn trình diễn R&B xuất sắc.

Nghệ sĩ mới xuất sắc, hạng mục cuối cùng trong Big4 (4 giải quan trọng nhất của Grammy) được trao cho Olivia Rodrigo.

Bên cạnh đó, Grammy 2022 cũng có nhiều phần trình diễn ấn tượng đến từ Lil Nas X, Olivia Rodrigo, Billie Eilish…

2. Còn nghệ sĩ da màu nào chiến thắng Grammy năm nay?

3/4 giải thưởng lớn nhất của Grammy 2022 đều được trao cho nghệ sĩ da đen. Tuy nhiên, đó chưa phải là tất cả. Nhiều nhạc sĩ, ca sĩ, diễn viên người da đen khác cũng mang “kèn vàng” về nhà sau lễ trao giải.

Điều đáng ghi nhận ở Grammy năm nay còn nằm ở việc, trong nhiều hạng mục chính đều có chiến thắng của nghệ sĩ da đen. Phải kể đến như, rapper Tyler, The Creator chiến thắng giải Best Rap Album với Call Me If You Get Lost. Hay Jazmine Sullivan chiến thắng giải album R&B xuất sắc với Heaux Tales.

Trong khi đó, các nghệ sĩ da đen hoạt động sôi nổi và có những thành tích trong năm qua như Doja Cat, SZA, H.E.R, Kanye West, Lucky Daye... đều có những chiến thắng xứng đáng. Bên cạnh đó, diễn viên Don Cheadle cũng giành chiến thắng ở hạng mục album Spoken Word xuất sắc.

3. Grammy đã bớt... trắng?

Theo thống kê gần đây, có đến 50% lượng nghệ sĩ được đề cử Grammy là người da trắng; chỉ 21% là người Mỹ gốc Phi và 3% là người Mỹ gốc Á. Bên cạnh đó, số lượng người da đen chiến thắng, nhất là giải quan trọng Album của năm là cực kỳ hiếm.

Sau 14 năm kể từ 2008, Viện Hàn lâm Âm nhạc Mỹ mới trao giải thưởng lớn nhất là Album của năm cho một nghệ sĩ da màu là Jon Batiste vào năm nay. Trong lịch sử của Grammy, mới chỉ có 11 nghệ sĩ da màu từng chiến thắng giải thưởng danh giá này.

Bên cạnh đó, nghệ sĩ không phải là da trắng duy nhất từng chiến thắng một trong các hạng mục Album hay nhất kể từ tháng 3 năm 2018 là Bruno Mars.

Cùng với những chiến thắng này, không ít người sẽ đặt câu hỏi liệu Grammy đã bớt trắng? Hay nói cách khác, các nghệ sĩ da đen và da màu đã thực sự được công nhận và vinh danh một cách xứng đáng.

Grammy cũng nên tính dần phương án cho những vấn đề khác về minh bạch trong bình chọn, đa dạng thể loại, phân biệt phụ nữ… vốn nổi cộm lâu nay.

4. Kịch bản của kỳ Grammy tiếp theo là gì?

Viện Hàn lâm Âm nhạc Mỹ đang phản hồi lại (và có vẻ tích cực) về các vấn đề của mình. Về tham nhũng và bất công trong bình bầu, họ xóa bỏ Ủy ban bầu cử bí mật. Về câu chuyện phân biệt màu da, giới tính… họ vào cuộc không thể nào tích cực hơn.

Năm nay, kịch bản của Grammy kịch và Viện Hàn lâm âm nhạc Mỹ là trao vinh quang này cho những nghệ sĩ da đen bằng các giải thưởng danh giá. Bên cạnh đó, công chúng đừng nên bất ngờ khi Grammy “cấm như không cấm” với trường hợp của Kanye West.

Còn năm trước, Grammy làm nên lịch sử khi trao giải lớn cho hàng loạt nghệ sĩ nữ như Beyoncé, Billie Eilish, Taylor Swift, Lady Gaga, H.E.R. Chưa kể, Taylor Swift còn trở thành nghệ sĩ đầu tiên thắng giải Album của năm đến 3 lần.

Mọi thứ có vẻ tươi sáng hơn. Nhưng gượm đã, kịch bản tiếp theo của Grammy là duy trì được sự cân bằng cần thiết này hay tiếp tục đi vá những “lỗ hổng” khác còn sót lại?

5. Cuối cùng, Grammy đang tôn vinh điều gì?

Grammy đang cố gắng làm mọi chuyện để lấy lại vị thế của một trong những giải thưởng âm nhạc danh giá nhất hành tinh. Tuy nhiên, thực tế không phải lúc nào cũng vận hành theo những cách mà Viện Hàn lâm Âm nhạc Mỹ muốn.

Với vấn đề phân biệt chủng tộc, rõ ràng vẫn còn có những vấn đề nội sinh từ Grammy. Người nghe nhạc cũng không nên quên rằng, Drake tự xin rút đề cử không có lý do và The Weeknd vẫn tẩy chay Grammy như đã từng.

Bên ngoài giải thưởng, Viện Hàn lâm cũng chưa thực sự hỗ trợ hiệu quả cho nghệ sĩ nữ. Cựu chủ tịch của Viện Hàn lâm Âm nhạc Mỹ Neil Portnow từng cho rằng, nghệ sĩ nữ nên được tăng lên. Nhưng lời nói suông này không có mấy tác dụng và Pink, Cheryl Crown, Katy Perry... đã phản ứng tiêu cực với điều này.

Dường như, những gì Grammy làm là hứa hẹn. Họ từng có kế hoạch tăng gấp đôi số lượng người bình chọn nữ, đa dạng hóa đội ngũ điều hành của giải thưởng. Đồng thời, Grammy cũng yêu cầu các công ty và nghệ sĩ bên ngoài giúp thúc đẩy các nhà sản xuất và kỹ sư nữ trong ngành công nghiệp âm nhạc.

Bên ngoài giải thưởng, Viện Hàn lâm cũng chưa thực sự hỗ trợ cho nghệ sĩ nữ. Cam kết Women in the Mix ban hành 2019 tỏ ra không mấy hiệu quả là một ví dụ. Theo đó, giải pháp có ít nhất hai người phụ nữ đảm nhận vai trò sản xuất và kỹ sư âm thanh không phải là giải pháp có khả thi.

Dù bị chỉ trích và thậm chí tẩy chay về các vấn đề kể trên, Grammy vẫn tôn trọng tôn chỉ mục đích của mình. Ngay từ đầu, đây là giải thưởng tỏ lòng kính trọng với những ngôi sao tạo sức ảnh hưởng lớn trong ngành công nghiệp thu âm, nhưng chưa đủ nội bật để được khắc tên Đại lộ danh vọng Hollywood.

Để có một Grammy vừa lòng tất cả mọi người là điều rất khó để xảy ra. Tuy nhiên, nếu Grammy vẫn trung thành với tôn chỉ mục đích của mình, và cải thiện các vấn đề, nó vẫn xứng đáng là giải thưởng âm nhạc lớn nhất hành tinh.