The Queen's Gambit: Thiên tài cô đơn trong thế giới của những người cô đơn

Chứng kiến mẹ mất trong một tai nạn xe hơi, Elizabeth "Beth" Harmon lớn lên trong tuổi thơ nhuốm màu cô độc ở một cô nhi viện nữ sinh. Sang chấn tâm lý quá lớn dẫn đến sự hình thành nên tính cách hướng nội, ít nói cùng khả năng quan sát cuộc đời bằng đôi mắt tò mò.

Trong sự khắc khoải tuổi thơ đó, Beth đến với cờ vua. Cờ vua dần dà trở thành đam mê, nhưng cũng đồng bộ hoá với sự nghiện ngập của Beth: chỉ khi nào Beth đạt được trạng thái "an thần", Beth mới có thể thăng hoa cùng những quân cờ.

Trong hành trình chinh phục vị trí đại kiện tướng lẫn vô địch thế giới, Beth gặp được những người yêu thương cô, nhưng có một điểm đáng nói: họ đều là những người đơn độc. Ít nhiều, họ cho Beth những góc nhìn sâu sắc về cuộc đời, định hình nên con người của cô, nhưng cũng đồng thời khiến Beth cảm thấy "cô đơn" chính là con đường mà cô phải chọn.

Bài học đầu tiên: Kiến thức đầu tiên về cờ vua từ bác lao công Shaibel

Shaibel, bác lao công ở cô nhi viện sống một mình ở tầng hầm. Bác chỉ có chính mình để bầu bạn. Bàn cờ vua là cả thế giới của bác trong khoảng không chật hẹp với ánh đèn leo lắt. Cô bé Beth đồng cảm với người đàn ông đó, và sự tò mò đã dẫn cô đến với những ô vuông trên bàn cờ.

Tình bạn dễ thương giữa một ông già và một bé gái, hai tâm hồn cô đơn tìm thấy tiếng nói chung, là điểm sáng tuổi thơ của Beth. Shaibel chính xác là "surrogate father", hình mẫu người bố thay thế trong những bộ phim có mẫu nhân vật cô nhi.

Tình thân giữa Beth và Shaibel đã dạy cho Beth bài học đầu tiên về IQ, kiến thức, và những con cờ.

Bài học thứ hai: Tình thân từ mẹ nuôi Alma

Alma, người đã nhận nuôi Beth và xem cô như con gái của mình, cũng là một người phụ nữ cô đơn. Bà kẹt trong một cuộc hôn nhân tù túng, với người chồng vô cảm. Đối với bà, Beth như một cứu cánh.

Bà tuyệt vọng và kẹt trong nghiện ngập. Cho tới khi biết được tài năng của Beth, cả hai người họ đã ít nhiều nhích lại gần nhau, tác động đến nhau từ tích cực đến tiêu cực. Alma thương yêu Beth, làm đúng vai trò của một người mẹ, nhưng sự phóng thoáng của Alma cũng vô tình tác động đến Beth ở việc dùng chất kích thích.

Cái chết của Alma là tình tiết gây shocked của phim, bởi một lần nữa, chúng ta thấy Beth chìm vào thế giới nội tâm của mình và tiếp tục bầu bạn với nỗi cô đơn. Cảnh Beth ngồi trên máy bay, hớp một ngụm rượu, để nước mắt lăn dài trên má và nâng ly cùng bóng dáng vô hình bên cạnh mình rất ám ảnh.

Beth học những thói quen của bà: từ việc mặc chiếc bath robe hoa, đến ngồi trước TV xem soap opera hay nghiện rượu: tất cả đều xuất phát từ nỗi nhớ. Thứ quý giá nhất mà bà đã cho Beth, chính là bài học về tình thân.

Cái chết của bà bắt đầu chuỗi trượt dài của Beth, như một sự nhấn mạnh rằng gia đình luôn là một chỗ dựa tinh thần vững chắc.

Bài học cuối cùng: Jolene và tình bạn

Và cuối cùng là Jolene, người bạn thời thơ ấu của Beth, cũng chính là người đã vực Beth dậy trong vũng lầy của nghiện nhập. Jolene vốn dĩ đã có sự nổi loạn từ nhỏ. Việc cả hai là bạn thân đã định hình tính cách gai góc của Beth.

Ở tập cuối phim, Jolene gặp Beth sau 5 năm và giúp Beth nhận ra giá trị của tình bạn, khi hỗ trợ tài chính cho Beth và tuyên bố rằng "tớ không phải thiên thần hộ mệnh của cậu, mà chỉ đơn giản là một người ở bên khi cậu cần".

Sự thành công của Jolene trong xã hội cũng cộng hưởng với sức mạnh tinh thần của Beth: một tinh thần khích lệ, động viên phụ nữ.

Thần đồng cờ vua và câu chuyện về sự chạy trốn

Suốt cả cuộc đời mình, "thần đồng cờ vua" thật ra chỉ chạy theo những trận đấu như một sự trốn chạy khỏi thực tại. Chất kích thích và cờ vua là một phần cuộc sống của Beth, giúp cô thu mình vào trong thế giới nội tâm của mình. Chỉ tới ván cờ cuối cùng với nhà vô địch Borgov, Beth mới thật sự sống vì cờ vua.

Mang trong mình tấm lòng cảm mến và tự hào vì mình là học trò của một ông lão lao công, tình thương của người mẹ đã đi cùng cô khắp nước Mỹ, tình bạn từ người bạn thơ ấu, Beth chấp nhận chính mình, chấp nhận sự hỗ trợ của những người từng là đối thủ của cô như Benny, Beltik sau rất nhiều năm đẩy họ ra khỏi đời mình.

Cảnh phim cuối, Beth bước đi trong bộ đồ màu trắng như một quân hậu giữa những ông lão hiền từ, mặc áo màu đen: những quân vua. Bằng tất cả sự kính trọng, Beth ngồi xuống trước mặt một ông lão trông rất giống ông Shaibel. Dù đã là một nhà vô địch, ván cờ này là một kết thúc đẹp cho hành trình của cô bé.

Elizabeth Harmon, một đứa trẻ mồ côi với sang chấn tâm lý tìm đến nơi trú ẩn an toàn với cờ vua, trốn chạy cả cuộc đời mình, che giấu sự cô độc của mình giờ đã khác.

Nụ cười ở cuối phim ấy là nụ cười của người cả cuộc đời lần đầu tiên được chơi cờ vua trong tâm thế thảnh thơi nhất.