Thứ tự đúng của một cuộc đời đáng sống

Ở tuổi 20, mình từng nghĩ sống cho đáng là phải quen biết rộng, kiếm nhiều tiền và có danh tiếng. Thế nhưng, nỗ lực chạy theo các mục tiêu đó đều chỉ dẫn mình đến thất bại. Càng cố gắng kết nối, càng nhận lại sự im lặng. Càng nghiên cứu đầu tư, càng gặp cảnh "mua đỉnh, bán đáy". Và càng tham gia nhiều hoạt động chia sẻ, càng cảm thấy mình là một kẻ mạo danh (imposter).

Cho đến khi mình đọc được khái niệm 5 chiếc xô, mình mới nhận ra bản thân đã nóng vội đốt cháy giai đoạn. Đây là khái niệm được nói tới trong quyển The Diary of a CEO - cuốn sách lấy cảm hứng từ những cuộc trò chuyện với các nhân vật có tầm ảnh hưởng trên kênh podcast cùng tên, hiện đang có 7.6 triệu người theo dõi.

Theo đó, để xây dựng một cuộc sống thành công bền vững, cần đổ đầy 5 chiếc xô theo đúng thứ tự hay nói cách khác là chọn đúng mục tiêu để theo đuổi tại đúng thời điểm hơn.

Tuy nhiên, qua quá trình ứng dụng cũng như quan sát trải nghiệm thực tế, 5 chiếc xô mà mình lựa chọn đã có điều chỉnh đôi chút so với phiên bản gốc trong sách. Vậy nên, trong bài viết này mình sẽ chia sẻ lại góc nhìn chiêm nghiệm của bản thân về thứ tự đúng của một cuộc đời đáng sống.

5 Chiếc xô và 5 mục tiêu tích lũy trong đời

Theo khái niệm gốc của mô hình, con người về cơ bản sẽ có 5 chiếc xô tương đương với 5 mục tiêu tích lũy chính trong đời: kiến thức, kỹ năng, quan hệ, tài sản, và danh tiếng. Còn với mình hai chiếc xô đầu tiên lại nên là sức khỏe và năng lực, 3 chiếc xô còn lại thì vẫn giữ nguyên.

Nhưng dù là phiên bản nào đi chăng nữa, nếu bạn muốn có đủ tất cả, không thành vấn đề. Tuy nhiên, bạn không thể đổ đầy tất cả những chiếc xô này cùng một lúc. Khi đó, bí quyết để có được một cuộc sống đủ đầy theo cả nghĩa bóng và nghĩa đen, nằm ở việc chọn thứ tự “đổ nước” phù hợp. Vì chỉ khi những chiếc xô cơ bản đầu tiên trở nên đầy ắp thì mới có thể dẫn nước từ từ chảy vào những chiếc xô tiếp theo.

Sức khỏe: Chiếc xô nền tảng

Sức khỏe là chiếc xô đầu tiên vì nó quyết định khả năng theo đuổi các mục tiêu khác. Đây cũng là chiếc xô duy nhất mà hầu như chúng ta có sẵn khi sinh ra nhưng sẽ cạn dần theo thời gian. Và đến một độ tuổi nhất định chúng ta sẽ không thể nào tìm cách tiếp nước bù cho chiếc xô này mà chỉ có thể làm chậm quá trình mất nước. Vì vậy, bất kể bạn muốn theo đuổi mục tiêu gì, luôn luôn nhớ canh chừng tới chiếc xô này.

Năng lực: Đổ đầy để tạo dòng chảy bền vững

Trong phiên bản 5 chiếc xô ở trong sách, chiếc xô đầu tiên phải là kiến thức, chiếc xô thứ hai là kỹ năng. Nhưng với mình, chiếc xô đầu tiên phải là sức khỏe vì nó là yêu tố rất quan trọng như mình đã nói tới ở trên. Còn kiến thức và kỹ năng sẽ gộp lại thành chiếc xô thứ hai là năng lực.

Vì vậy, độ khó để đổ đầy chiếc xô này cũng nhân đôi. Bạn sẽ cần học, học nữa, học mãi nhưng phải đi đôi với hành. Đừng tiếc tiền cho một một công cụ hữu ích, một khóa học tốt và một quyển sách hay. Bởi một khi chiếc xô năng lực được đổ đầy, nó sẽ tạo nên dòng chảy lan tỏa sang những chiếc xô khác:

• Không còn phải cố gắng chạy theo các “kết nối”, mà những người có chung giá trị sẽ tự nhiên bị cuốn hút bởi sản phẩm, dịch vụ hoặc tầm nhìn của bạn. Những kết nối này thường mang đến sự cộng hưởng sâu sắc và cơ hội hợp tác bền vững hơn.
• Không phải làm vì tiền, mà thu nhập giờ đây là kết quả phản ánh sự trưởng thành trong năng lực của bạn.
• Không phải quảng bá quá nhiều, mà thương hiệu cá nhân trở thành kết quả tự nhiên. Khi bạn kiên trì làm đúng việc và đúng cách, danh tiếng sẽ tự xây dựng thông qua từng hành động nhỏ.

Đôi khi sẽ có vấn đề xảy ra khiến bạn bị xa lánh, phá sản hay mất danh tiếng. Nói cách khác là những chiếc xô khác bị hao hụt nước. Nhưng miễn là xô sức khoẻ và xô năng lực vẫn còn đầy thì mọi thứ đều có thể xây dựng lại từ từ.

Quan hệ và tài sản: Phần thưởng của hành trình

Sau khi bạn đã đổ đầy hai chiếc xô quan trọng là sức khỏe và năng lực, thì hai chiếc xô tiếp theo là mối quan hệ và tài sản sẽ bắt đầu phát triển theo. Những mối quan hệ bạn xây dựng không chỉ đơn thuần là bạn bè, đồng nghiệp mà còn là mạng lưới hỗ trợ và cơ hội.

Nhưng thay vì tìm cách kết nối với người ở quá xa tầm với, “người ở thế giới khác” để rồi thấy lo lắng, tự ti, hãy chọn người đi trước mình 2 bước thôi để học hỏi, đồng thời tạo cơ hội cho bản thân được chia sẻ và cho đi.

Đúng như câu nói quen thuộc, bạn là trung bình cộng của 5 người bạn thường xuyên gặp gỡ nhất. Xây dựng được mối quan hệ tốt và phù hợp rồi sẽ giúp bạn tiếp cận đúng nguồn lực, lời khuyên và mở ra những hướng đi mới trong sự nghiệp cũng như cuộc sống để tạo ra “sức bật” cho tài sản của bạn.

Vì thế, khi bắt đầu con đường sự nghiệp hãy chọn sếp để học rồi mới tới chọn công ty để làm. Một người sếp tốt thường tạo ra môi trường làm việc tích cực, giúp bạn phát triển nhanh chóng. Ngược lại, dù công ty lớn nhưng gặp phải quản lý tệ, con đường sự nghiệp của bạn cũng sẽ gặp nhiều trắc trở.

Và chọn được sếp rồi thì nhớ tập trung làm cho thật tốt. Bạn không cần phải thấp thỏm vội tìm cách đầu tư, nhìn người ta hai ba nguồn thu nhập rồi sốt sắng. Chăm chỉ làm việc, leo lên nấc thang thăng tiến vẫn sẽ mang đến nguồn thu nhập lớn, ổn định và tăng nhanh. Nhưng bạn phải thật kiên nhẫn để xây dựng nền tảng vì lương sẽ tăng nhanh nhất trong quãng thời gian 5-10 năm sau khi ra trường.

Nếu có đầu tư thụ động để tăng thêm nguồn thu nhập cũng tốt nhưng chủ động vẫn luôn phải là đầu tư cho năng lực của mình càng ngày càng phát triển, từ đó, tạo nên dòng chảy bền vững.

Danh tiếng: Hệ quả của việc làm tốt

Xây dựng danh tiếng đòi hỏi thời gian và sự kiên trì. Vì vậy cách ‘branding’ tốt nhất là kiên định với giá trị của mình, làm thật tốt và tử tế, nhưng đừng mong mọi người sẽ đáp lại. Khi bạn làm việc với tinh thần chuyên nghiệp, tạo ảnh hưởng tích cực đến người khác thì sự tôn trọng và lòng tin tự nhiên sẽ dần được hình thành.

Khi bạn được đánh giá cao bởi đồng nghiệp, đối tác và (rất) nhiều người xung quanh là lúc chiếc xô danh tiếng được đổ đầy. Và đó cũng chính là “trái ngọt” xứng đáng cho những gì bạn đã nỗ lực bồi đắp trong suốt thời gian dài.

Kết

Tất nhiên, mỗi người đều có một xuất phát điểm, con đường và đích đến riêng. Bởi vậy, sẽ rất khó có một thứ tự đúng hoàn toàn với tất cả mọi người. Nhưng sức khỏe và năng lực sẽ luôn là hành trang quan trọng nhất cho mọi hành trình. Nếu hai chiếc xô đầu tiên rỗng thì ba chiếc xô còn lại sẽ giống như thủng đáy, đổ mãi cũng không đầy.

Mình chưa thấy ai đầu tư lần lượt vào 5 chiếc xô theo đúng thứ tự mà sống không đáng cả. Cho nên, nếu có thể quay lại quá khứ, mình cũng sẽ nhắn nhủ tới bản thân ở tuổi 20 rằng nếu vẫn luôn mong mỏi sống sao cho đáng, vậy thì hãy học đầu tư sao cho đúng.

Còn bạn, bạn có đồng ý với thứ tự này không?