Sức mạnh của một người "tầm thường"

Tổng quát viên (generalist) – một khái niệm ít phổ biến tại Việt Nam – sẽ được tập trung nhắc đến trong nội dung bên dưới. Vì thế, để dễ bắt nhịp bài viết, hãy lướt qua những chú giải sau trước khi vào bài:

• Tổng quát viên (generalist): người có kiến thức tổng quát, kĩ năng giải quyết công việc trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Họ tập trung phát triển về chiều ngang.
• Chuyên viên (specialist): người có kĩ năng, kiến thức uyên thâm trong một lĩnh vực nhất định. Họ tập trung phát triển về chiều sâu.

Trong một tổ chức luôn có sự tồn tại đồng thời của cả trên. Các chuyên viên là người đề ra định hướng hay cách giải quyết chuyên sâu cho một vấn đề. Các tổng quản viên là người hỗ trợ về mọi mặt nhằm giúp các bộ phận vận hành trơn tru và hoàn thành tốt nhiệm vụ đề ra.

Khi dồn toàn bộ sự chú ý vào các siêu sao, chúng ta vô tình quên mất những con người bình thường giúp gắn kết tất cả vĩ nhân đó lại.

Lúc còn là một thiếu niên, tôi đã nghĩ mình không có bất kỳ điểm mạnh nào. Tôi tự cho là mình tầm thường ở mọi mặt, không bao giờ nổi bật, không khi nào xuất chúng. Dần dà, khi định hướng sự nghiệp đã rõ ràng, tôi mới nhận ra việc làm một người phi-xuất-chúng hay một tổng quát viên (generalist), một người chỉ làm đủ tốt nhưng ở đa dạng lĩnh vực, là một siêu năng lực, thay vì điểm yếu. Việc đó khiến tôi phải luôn tò mò và học hỏi, nó cho tôi khả năng dẫn dắt những người đến từ nhiều ngành nghề và môi trường khác nhau vì đã từng trải qua hoàn cảnh của họ.

Chúng tôi không phải siêu sao – và điều đó chẳng sao cả!

Thoạt nghe thì có vẻ ngớ ngẩn, nhưng chính việc không phải một siêu sao lại là siêu năng lực của chúng tôi. Các chuyên gia (specialist) là những ngôi sao, những người xuất sắc trong một lĩnh vực – những người luôn thu hút sự chú ý. Chẳng có gì sai khi là một siêu sao cả, nhưng những tổng quát viên như chúng tôi lại có lợi thế riêng. Đôi khi, những lợi thế này còn quan trọng hơn cả sự xuất chúng.

Chúng tôi nói cùng ngôn ngữ với bạn

Các tổng quát viên phải luôn luôn trau dồi và học hỏi; đồng nghĩa chúng tôi có khả năng cao đã thực nghiệm công việc của bạn và hiểu rõ nhiệm vụ lẫn yêu cầu của nó. Cùng lúc, chúng tôi biết mình không phải bạn – những chuyên gia. Và một người tổng quát viên xuất sắc sẽ luôn biết nhiệm vụ của mình khi nào thì phải giao lại công việc cho những người có kiến thức uyên thâm hơn.

Chúng tôi tò mò

Các tổng quát viên thường xuyên tìm kiếm cho mình những thử thách và kiến thức mới. Chúng tôi khao khát thay đổi và trưởng thành. Bạn sẽ thường xuyên thấy chúng tôi gánh vác cả những nhiệm vụ ngoài chuyên môn để có thêm cơ hội học hỏi, thử nghiệm và xem xét liệu có nên thay đổi định hướng hay không. Chúng tôi tìm hiểu về cách mọi người làm việc để có thể phối hợp cùng họ thật hiệu quả. Chúng tôi nhìn vào bức tranh tổng quát để tìm hiểu vai trò từng người, cách họ gắn kết và vị trí của chính mình trong một tập thể. Nghe thì có vẻ thiên vị, nhưng tôi nghĩ chúng tôi sẽ là những đồng nghiệp tuyệt vời đấy.

Chúng tôi không để sự tự tôn chi phối

Càng tìm hiểu và học hỏi, chúng tôi càng nhận ra có quá nhiều thứ mình chưa biết. Điều đó đồng nghĩa chúng tôi sẵn sàng đón nhận góp ý, thậm chí chủ động tìm kiếm nó thường xuyên. Chúng tôi luôn mong muốn được giỏi giang hơn và để có điều đó, thì không thể không kiểm soát cái tôi của mình. Không ai có thể cải thiện nếu luôn tự cho mình là nhất. Những kẻ “biết tuốt” sẽ không bao giờ thiếu, nhưng một tổng quát viên đích thực là người sẽ luôn ghi nhớ “bể học là vô biên”.

Trong suốt sự nghiệp, tôi để ý, phần lớn việc quản lý là tập trung vào các siêu sao. Dĩ nhiên, họ nổi bật, họ thể hiện năng lực vượt trội nên họ xứng đáng được nhận mọi sự chú ý cho vẻ đặc biệt của mình. Nhưng tôi cũng tin rằng ta đang bỏ sót một kiểu xuất chúng khác: những người sẵn sàng hỗ trợ bất cứ khi nào cần và âm thầm xử lý những thứ bị lãng quên. Và khi chỉ tập trung vào các siêu sao thì chúng ta quên mất những người bình thường giúp gắn kết tất cả vĩ nhân đó lại.

Những tổng quát viên có vai trò độc đáo là gắn kết tất cả chuyên viên lại với nhau. Vì luôn tò mò về nhiều lĩnh vực, chúng tôi có thể trò chuyện cùng nhiều nhóm người và lĩnh hội nhiều góc nhìn. Điều đó giúp chúng tôi nắm bắt được cục diện và giúp cả tập thể phối hợp thật nhịp nhàng.

Tôi đã luôn vật lộn với mong muốn trở thành người giỏi nhất. Khi bắt đầu công việc thiết kế, tôi đã nghĩ đây là lựa chọn đúng đắn. Nhưng rất có khả năng, tôi không giỏi như mình đã nghĩ. Chỉ đến khi làm việc với cả chuyên viên và tổng quát viên, quan sát sự khác biệt giữa họ, tôi mới thực sự hiểu được giá trị của một người “tầm thường”, và trở nên biết ơn với siêu năng lực tổng quát của mình.

Bài viết thực hiện bởi trên Medium, được chuyển ngữ bởi Dương Quỳnh Anh.

Xem thêm:

[Bài viết] Câu chuyện đằng sau sự thành công của Creatory

[Bài viết] Ask A Senior: Stylist Kelbin Lei – 9 năm làm đẹp cho mình, cho người