Bạn có đang sở hữu loại thu nhập giúp mình giàu có?

Bạn có từng thắc mắc tại sao mình chưa giàu có hay đến bao giờ mới đạt được tự do tài chính?

Hiểu biết được 3 loại thu nhập sau sẽ giúp những câu hỏi của bạn sáng tỏ. Đồng thời, bạn sẽ bắt đầu có cái nhìn khác đi về cách mình quản lý nguồn tài chính cá nhân.

1. Thu nhập từ làm công

Loại thu nhập này có được khi bạn phải đánh đổi thời gian và công sức lao động cho một cá nhân hay tổ chức để đổi lấy tiền lương.

Ưu điểm

Đây là loại thu nhập phổ biến cũng gần như duy nhất để bạn có thể kiếm tiền khi bắt đầu hành trình tài chính. Nó giúp bạn có tiền nhanh nhất trong các loại thu nhập. Bạn nhận được tiền vào tài khoản ngay khi vừa kết thúc dự án hoặc hàng tháng đi làm.

Nguồn thu nhập này nhìn chung là ổn định và an toàn.

Nhược điểm

Bạn phải hy sinh thời gian quý báu của mình cho những đồng bạc kiếm được hàng tháng. Bạn phải lao động 5 ngày/tuần và 8 tiếng/ngày, có khi phải làm thêm giờ như trả lời thư và điện thoại với đối tác mà không được tính lương. Khi bạn ngừng lao động, nguồn thu nhập này của bạn biến mất.

Với nhiều người, tiền lương cũng chỉ đủ chi trả hóa đơn hàng tháng. Lẽ dĩ nhiên, điều này cũng dẫn đến việc không đủ tiền để đầu tư tài chính hoặc thỏa mãn những sở thích cá nhân như du lịch, mua sắm.

Theo Numbeo, trang cơ sở dữ liệu sinh hoạt lớn nhất thế giới, tiền lương trung bình sau khi trừ thuế của cư dân tại thành phố Hồ Chí Minh là khoảng 9.2 triệu đồng. Trong khi đó, phí sinh hoạt trung bình hàng tháng lại lên tới con số hơn 10.5 triệu đồng. Tất nhiên không thể áp dụng cho mọi trường hợp, nhưng ta có thể thấy được sự bất cân xứng trong thu nhập (từ lương) và chi phí sinh hoạt hiện tại như thế nào.

Ngoài ra, người dân Hồ Chí Minh trung bình cũng phải tiết kiệm gần 13 năm mới có thể mua một căn nhà. Nếu chỉ dựa vào tiền lương thì khó có thể sống vô lo vô nghĩ, tích cóp mua nhà hoặc nuôi gia đình.

Nguồn thu nhập này chiếm số thuế phải trả cao nhất. Lương về đến tài khoản không phải hoàn toàn số tiền bạn đã vất vả kiếm được. Nó đã bị vơi bớt sau khi trừ thuế. Ở Việt Nam, với người có thu nhập hàng tháng từ 10 đến 18 triệu đồng, thuế suất là 15%; còn từ 18 đến 32 triệu đồng, thuế suất lên đến 20%.

2. Thu nhập từ đầu tư

Với nguồn thu nhập này, bạn kiếm tiền dựa vào lợi nhuận thu được từ việc bán các khoản đầu tư hoặc tài sản với giá cao hơn lúc mua.

Ví dụ điển hình nhất là trong mua bán cổ phiếu. Đầu năm 2019, Việt Nam chứng kiến mã cổ phiếu MBG niêm yết trên sàn HNX với thị giá 4.000 đồng. Đến phiên cuối năm mã này đã tăng lên 20.500 đồng, tương đương tỷ suất sinh lời 413%.

Nếu bán ra đúng thời điểm thì những người giữ cổ phiếu MBG lúc đó sẽ thu được nguồn lợi nhuận đáng kể.

Ưu điểm

Trong nhiều trường hợp, bạn không phải bỏ quá nhiều thời gian và công sức. Với một khoản đầu tư hợp lý, bạn chỉ cần chờ nó sinh lời. Thứ bạn cần duy nhất đó là kiên nhẫn.

So với thuế thu nhập cá nhân từ tiền công, thuế thu nhập cá nhân từ đầu tư thấp hơn nhiều. Thuế suất đối với thu nhập từ đầu tư vốn như cổ phiếu tối đa là 5% giá trị một lần giao dịch, còn nhà đất thì là 2% giá chuyển nhượng.

Thời điểm xác định thu nhập tính thuế đối với thu nhập từ đầu tư vốn là thời điểm tổ chức, cá nhân trả thu nhập cho người nộp thuế. Nghĩa là bạn chỉ phải trả thuế khi nhận được tiền từ tổ chức hoặc cá nhân bạn đầu tư. Điều đó khiến thu nhập đầu tư đem lại nhiều lợi thế hơn so với thu nhập từ lương.

Nhược điểm

Hạn chế lớn nhất đó là bạn cần có sẵn tiền để đầu tư vào các tài sản có tiềm năng tăng giá như cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản...

Ngoài ra cũng phải mất một thời gian để đầu tư sinh lợi nhuận. Với đi làm công, bạn có tiền hàng tháng hoặc ngay khi kết thúc công việc. Còn khi đầu tư, thông thường bạn phải đợi nhiều tháng hoặc nhiều năm để thấy được lợi nhuận. Các trường hợp giá trị đột ngột tăng vọt trong thời gian ngắn thường không xảy ra nhiều.

Ví dụ nhắc đến đầu tư bất động sản, bảng giá đất Đồng Nai năm 2015 cho vị trí đất thổ cư rẻ nhất trong hẻm Võ Thị Sáu xã Phú Đông là 280 ngàn đồng/m2. Phải đến 5 năm sau tức 2020, giá này mới tăng lên và nằm ở mức 1,4 triệu đồng/m2.

3. Thu nhập thụ động

Thu nhập thụ động được tạo ra bằng cách tận dụng các nguồn lực sẵn có để tạo ra lợi nhuận. Ví dụ phổ biến nhất là bạn tận dụng căn nhà trống mình đang sở hữu để cho thuê và kiếm tiền từ đó.

Ưu điểm

Ưu điểm lớn nhất của thu nhập thụ động là việc bạn không phải hy sinh thời gian của mình. Thay vào đó những nguồn lực có sẵn sẽ kiếm tiền giúp bạn trong khi bạn đang bận rộn với việc khác.

Nhược điểm

Nhược điểm lớn nhất đó là bạn cần có một khoản tiền ban đầu rất lớn. Nếu không nằm trong trường hợp được thừa hưởng thì để có một tài sản tạo ra thu nhập, bạn phải tích lũy trước đó rất nhiều từ việc đi làm, kinh doanh hay đầu tư.

Ngoài ra nếu nguồn thu nhập của bạn đến từ một sản phẩm như website hay doanh nghiệp bạn tạo nên thì nó sẽ đòi hỏi sự chuẩn bị lâu dài và trách nhiệm lớn. Ví dụ như Microsoft đã thành lập từ năm 1975 nhưng phải đến 1986, tập đoàn này mới ra mắt công chúng với trị giá 350 triệu USD, hay Larry Page và Sergey Brin cũng phải mất 8 năm để công khai Google (năm 2004) với mức vốn hóa thị trường là 23 tỷ USD.

4. Làm thế nào để giàu có?

Khi ở giai đoạn đầu trong hành trình tạo lập tài chính cá nhân, mọi người hầu hết phải bán thời gian và công sức cho người sử dụng lao động để có tiền. Nhưng hãy luôn tìm cơ hội đầu tư hoặc tạo tài sản, nếu không bạn sẽ mãi phải bán thời gian cho người khác.

Ngoài ra, theo Robert Kiyosaki, tác giả cuốn sách “Cha giàu, cha nghèo” thì mọi người chưa thể giàu lên vì họ thường cố gắng kiếm tiền bằng cách truyền thống là bán công sức mình. Tuy nhiên, việc một người trở nên giàu có không phụ thuộc vào số tiền họ kiếm được nhiều, mà ở số tiền họ giữ lại phải nhiều.

Dựa vào các phân tích ở trên, nếu so sánh về thuế thì thu nhập từ đầu tư phải trả ít hơn thu nhập từ làm công. Đồng nghĩa bạn sẽ giữ được nhiều tiền hơn.

Vì thế để có tự do tài chính sớm nhất có thể, hãy chuyển thu nhập của bạn từ thu nhập làm công thành thu nhập đầu tư và thu nhập thụ động.

Zach, tác giả blog về tài chính và sự tự do trong cuộc sống tên Four Pillar Freedom, khuyên rằng: Hãy đầu tư một phần thu nhập hàng năm, có thể là 20% vào một tài sản có giá trị như cổ phiếu, sau đó tích lũy lợi nhuận kiếm được từ việc này để tạo nên các tài sản mang lại thu nhập thụ động cho bạn.

Hình ảnh được thực hiện bởi Tâm Phạm.