Là người trẻ, chúng ta đều hiểu tầm quan trọng của việc theo đuổi lối sống lành mạnh. Nhưng ta dễ có xu hướng trì hoãn thực hiện nó, một phần vì guồng quay cuộc sống bận rộn, phần vì thói quen tốt không dễ rèn luyện.
Bạn khó mà quen ngay được với chế độ eat clean chỉ sau 1 tuần ăn, và phải mất vài tháng mới chạy bộ hay tập yoga được thường xuyên mà không đau mỏi. Ngay đến việc ngủ đủ giấc, đúng giờ tưởng chừng đơn giản, song lại khó duy trì trong những lúc cuộc sống bận rộn.
Nhưng bên cạnh các thói quen trên, vẫn còn những việc đơn giản khác giúp bạn loại bỏ đáng kể nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm, hoặc phát hiện sớm bất thường trong cơ thể và can thiệp nếu cần. Thế nên trong quá trình rèn luyện thói quen eat clean hay tập thể dục, bạn cũng đừng “bỏ quên” 3 đầu việc này nhé:
Bôi kem chống nắng đề phòng ung thư da
Không ít bạn trẻ là nam giới có quan niệm rằng, chỉ có chị em phụ nữ mới cần bôi kem chống nắng để khỏi sạm da. Thế nhưng đây lại là thói quen tốt mà cả hai giới nên rèn luyện, bởi nó giúp giảm thiểu nguy cơ lão hóa và mắc ung thư da.
Là đất nước nhiệt đới, Việt Nam có số giờ nắng nhiều mỗi năm, cùng lượng tia cực tím (UV) ở mức cao. Theo Cơ quan nghiên cứu nguyên tử Đức (BFS), chỉ số UV tại Hà Nội luôn ở mức trung bình 6-12 (cao đến rất cao) tùy từng tháng, trong đó mức 10 trở lên được coi là nguy hiểm (1).
Theo WHO, khi UV ở mức này, chúng ta nên tránh ra ngoài vào giữa trưa, hoặc nếu cần thiết thì phải thực hiện những biện pháp bảo vệ da: đội mũ vành rộng, đeo kính râm, mặc áo chống nắng, uống đủ nước và đặc biệt là bôi kem chống nắng (2).
Một nghiên cứu đăng tải trên Journal of American Medical Association (JAMA) cho biết, việc thường xuyên sử dụng kem chống nắng từ nhỏ giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh ung thư hắc tố (melanoma) khi trưởng thành (3). Dù vậy, để đạt hiệu quả bảo vệ da tối ưu, kem chống nắng có SPF từ 30 trở lên thường được các chuyên gia da liễu khuyên dùng. Loại này giúp ngăn chặn tới 97% tia UVB.
Vì vậy, chúng ta nên hình thành thói quen bôi kem chống nắng khi ra ngoài vào ban ngày, kể cả khi không nắng to.
Uống đủ nước
Chúng ta thường khởi đầu ngày mới bằng cốc cafe hay trà để tỉnh táo, uống nước trái cây trong bữa ăn, uống trà sữa khi tám chuyện với bạn bè hay uống rượu bia để giải sầu. Giữa muôn vàn đồ uống hấp dẫn ấy, đôi lúc ta dường như quên mất tầm quan trọng của việc uống đủ nước.
Việc uống đủ nước hỗ trợ quá trình trao đổi chất, loại bỏ độc tố, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, sỏi thận, thậm chí giúp giảm cân. Theo một nghiên cứu đăng tải trên Global Journal for Research Analysis, uống thiếu nước có thể khiến các acid uric tích tụ trong cơ thể, tạo ra protein cơ gây nghẽn thận hoặc tích tụ lại thành sỏi thận (4). Đặc biệt nếu bạn tiêu thụ nhiều protein động vật trong chế độ ăn hằng ngày, thì càng phải lưu ý điều này.
Cũng theo nghiên cứu trên, những người bị sỏi thận có nguy cơ mắc bệnh thận mãn tính (CKD) cao hơn 60%, và nguy cơ mắc bệnh thận giai đoạn cuối (ESRD) cao hơn 40% so với thông thường.
Vậy một ngày bạn nên uống bao nhiêu nước là đủ? Quan niệm phổ biến là 2l (hoặc 6-8 ly nước), nhưng trên thực tế lượng nước mỗi người cần còn phụ thuộc vào chỉ số cơ thể, độ tuổi, mức độ vận động và khu vực sinh sống. Bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ đế có được con số chuẩn xác nhất cho mình.
Chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh
Không ai muốn mình bị ốm, nhưng trong mọi trường hợp, phòng bệnh vẫn luôn hơn chữa bệnh. Việc phòng bệnh cần được lưu ý trong những việc làm hàng ngày, như xử lý và chế biến thực phẩm kỹ càng trước khi ăn, sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục và tránh xa các chất kích thích.
Về lâu dài, một cách phòng bệnh hiệu quả là chủ động đi khám định kỳ để nắm rõ tình trạng sức khỏe, nếu có vấn đề gì thì xử lý kịp thời, tránh để tiến triển thành bệnh nguy hiểm. Đây cũng là một phần chế độ phúc lợi của đa số cơ quan, tổ chức cho cán bộ nhân viên. Nhưng nếu bạn còn đi học hoặc đang làm việc tự do, thì nên chủ động đi khám ít nhất 1 lần mỗi năm.
Một cách khác giúp chúng ta xây dựng thêm hàng rào “phòng bị” cho cơ thể, là chủ động dự phòng một số bệnh nguy hiểm: ung thư gan do virus hepatitis B, ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ hay mụn cóc sinh dục do HPV gây ra. Các bệnh này đều có thể chủ động dự phòng bằng cách tầm soát thường xuyên, như dự phòng sớm HPV và duy trì lối sống lành mạnh.
Infobox:
Mỗi người trưởng thành có xác suất nhiễm HPV ít nhất 1 lần trong đời, với tỉ lệ nam giới là 91% và nữ giới là 85% khi có ít nhất 1 bạn tình khác giới. Gần 50% các trường hợp nhiễm HPV xảy ra ở độ tuổi 15 - 24.
HPV là vi rút gây ung thư nguy hiểm ở cả nam và nữ, nhưng hoàn toàn có thể được phòng ngừa sớm nhờ các biện pháp dự phòng, Vì một Việt Nam khỏe mạnh hơn, hãy chăm sóc sức khỏe của bạn bằng cách dự phòng các nguy cơ ngay từ hôm nay.
Hãy tham vấn ngay với chuyên gia y tế và tìm hiểu thêm về HPV tại website hpv.vn.
(Nội dung này do Hội Y Học Dự Phòng Việt Nam cung cấp và được MSD tài trợ vì mục đích giáo dục). VN-GSL-01158 29082026
Tài liệu tham khảo:
(1) UV Index worldwide. (n.d.-b). Federal Office for Radiation Protection. https://www.bfs.de/EN/topics/opt/uv/index/worldwide/worldwide.html
(2) Radiation: The ultraviolet (UV) index. (2022b, June 21). https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/radiation-the-ultraviolet-(uv)-index
(3) Watts, C. G., Drummond, M., Goumas, C., Schmid, H., Armstrong, B. K., Aitken, J. F., Jenkins, M. A., Giles, G. G., Hopper, J. L., Mann, G. J., & Cust, A. E. (2018). Sunscreen use and melanoma risk among young Australian adults. JAMA Dermatology, 154(9), 1001. https://doi.org/10.1001/jamadermatol.2018.1774
(4) Sofia, N.H., Manickavasakam, K. & Walter, T.M. (2016). Prevalence and risk factors of kidney stones. Global Journal for Research Analysis, 5 (3), E183–E187.