Vài năm trở lại đây, trái với sự phát triển chóng mặt của ảnh số, trào lưu chụp ảnh film đã trở lại. Lướt hashtag #filmisnotdead, tìm trên các diễn đàn và hội nhóm, có thể thấy nhiều bạn trẻ không sinh ra trong thời đại analog nhưng thật sành máy film. Hơn một sở thích, hơn cả đam mê, nhiều bạn nói về film như “một phong cách sống.”
Tôi và bạn bè cũng chỉ là những người chơi không chuyên. Trên hành trình tập tành và tìm hiểu, bên cạnh những tấm ảnh, chúng tôi còn góp nhặt được đôi chút bài học đắt giá về thời gian và khoảnh khắc. Học cách lưu giữ và chia sẻ kỉ niệm ngày càng có sức nặng, khi ai cũng có trên tay một studio chụp ảnh lưu động – chiếc điện thoại thông minh.
Vậy chụp ảnh film có điều gì đặc biệt, bên cạnh nước ảnh đẹp và những chiếc máy ảnh hoài cổ?
Đón nhận những điều bất ngờ với tâm thế rộng mở
Một khi bạn bấm nút chụp và film đã quay trong buồng máy, bạn chẳng thể quay lại. Bạn không có màn hình LCD như máy ảnh kĩ thuật số để biết kết quả cuối cùng. Nhận lại ảnh từ lab và cảm thấy thất vọng trước vài tấm ảnh lỗi là chuyện bình thường, vì có thật nhiều yếu tố bất ngờ không thể điều khiển và nhiều kiến thức, kinh nghiệm ta chưa trải qua. Đôi khi nhân vật khẽ rung làm ảnh nhòe, ánh sáng yếu, sai tiêu cự, film quá hạn… và chúng ta không thể chụp lại, tạo dáng lại, quay trở lại đúng giây phút đấy. Từ đây, bạn học cách chấp nhận sai sót.
Những tấm ảnh mờ hay bị chồng phim đôi khi lại đem đến những thể nghiệm thú vị, những câu chuyện hay. Một tấm ảnh nhòe có thể không “sai” hay “xấu”, đôi khi nó lại thể hiện được cảm xúc phức tạp của người chụp khi ấy. Thậm chí nhiều bạn còn tìm chọn những cuộn film “hết đát” để thử nghiệm những bức hình với nước ảnh lạ.
Nhiều bạn bè tôi thở dài khi “đốt phim” bao nhiêu vẫn chưa thật sự tiến bộ, vẫn chưa đẹp bằng một phần ảnh của các bậc “cha chú”. Bởi lẽ, vẫn còn thật nhiều để học và thử nghiệm. Nhưng chính cái khó ấy lại khiến chúng tôi càng yêu thích và có động lực rèn giũa.
Việc đón nhận sai lầm và kiên nhẫn học từ trải nghiệm không chỉ quan trọng với người chơi ảnh film, mà cũng là một yếu tố cốt lõi để trở nên thành thạo hơn trong bất kì khía cạnh nào của đời sống. Đôi khi, tráng cả một cuộn phim lại bất ngờ xuất hiện một bức mình vô cùng tâm đắc, vậy cũng đủ để vui và tiếp tục “nạp tiền” cho lab mua film mới rồi.
Trân trọng sự tự nhiên
Tôi đã từng chứng kiến cảnh một nhóm bạn mất nửa tiếng để tạo dáng, để rồi tranh cãi cả buổi còn lại chỉ để chọn ra tấm ảnh selfie “đẹp” nhất, để ai cũng có “góc nghiêng thần thánh” hay “dáng đứng che khuyết điểm”. Trong thời buổi mà dù tạo dáng bao nhiêu kiểu, chụp bao nhiêu tấm ảnh thì điện thoại cũng không hết bộ nhớ, lại có vô vàn công cụ chỉnh sửa ảnh, bộ lọc (filter) hỗ trợ, đôi lúc chúng ta quên mất vẻ đẹp tự nhiên của mình.
Ở nhiếp ảnh film, các lựa chọn bị thu hẹp lại. Chúng tôi học cách đón nhận vẻ tự nhiên trên tấm ảnh film, thay vì đi kiếm tìm giữa hàng trăm tấm hình và cân đo đong đếm từng nét mặt, ánh mắt. Điều làm tấm ảnh film đẹp đôi khi chẳng đến từ khuôn mặt cân đối hay làn da không tì vết, mà là nụ cười vô tư của bạn trong một giây phút bất ngờ, hay cách bạn đan những ngón tay thật dịu dàng khi nói về một điều bạn mến thương.
Bước đi chậm lại và quan sát kiên nhẫn
Đã bao giờ bạn mở điện thoại ra và thấy trong máy có đến hàng nghìn tấm ảnh không-còn-cần-thiết? Bạn có thật sự nhìn lại từng ảnh, hay chỉ đơn thuần lướt qua?
Một điều mà đa phần người chụp ảnh film đều có thể đồng tình: đây là một thú chơi tốn kém. Một cuộn film trăm nghìn chỉ có 36 tấm, rồi còn mua máy, mua pin và tráng film – tất cả sẽ tốn của bạn một ngân sách đáng kể. Như một lẽ dĩ nhiên, tôi tiết kiệm từng tấm.
Khi bạn phải chọn lọc với từng cú bấm máy, bạn phải tìm hiểu nhân vật, cảm nhận khung cảnh kĩ càng hơn, bạn kiên nhẫn quan sát từ ánh sáng đến những đám mây. Thay vì chụp hàng chục kiểu để rồi ngồi lại và chọn lựa, bạn thật sự dừng lại và quan sát, cho đến khi tìm được khoảnh khắc đáng giá.
Đương nhiên, cũng có lúc bạn đơn thuần muốn bắt lấy những khoảnh khắc rất đỗi thường nhật, với một sự vô tư thoải mái, như một nhành cây bên cửa sổ. Nhưng cũng có thể, vài tháng sau nhìn lại, bạn không chỉ thấy đơn giản một nhành cây với những mầm lá, mà bạn sẽ nhớ lại cả cảm giác của một buổi chiều thu bên hiên nhà, khi bạn đang lúc thảnh thơi, nhấc máy ảnh lên chụp một nhành cây dung dị.
Một người anh từng nói với chúng tôi: Nhiếp ảnh không phải về những gì xảy ra trên màn hình hiển thị, mà là những điều phía trước ống kính. Chỉ bằng cách chậm lại và quan sát bằng các giác quan, ta mới tìm ra được những cảm giác và câu chuyện có ý nghĩa.
Tận hưởng giây phút hiện tại
Đôi khi trong cuộc sống hiện đại, chúng ta mất hàng tiếng đồng hồ để chuẩn bị, tạo dáng rồi chỉnh sửa ảnh để đăng lên mạng xã hội. Chụp rồi chỉnh, đôi khi thức ăn trên bàn đã nguội ngắt, hay mình chưa kịp có một cuộc nói chuyện thật sâu với người bạn thì đã đến lúc ra về.
Một lần, sau một buổi chiều chụp ảnh ở khu rừng kế bên, tôi dừng lại bên bờ biển khi hoàng hôn xuống. Tôi định đưa máy ảnh lên chụp thì nhận ra đã hết phim. Ban đầu, trong lòng tôi có chút tiếc nuối, nhưng rồi theo sau đó là sự thanh thản. Tôi dành buổi chiều tà dạo chơi trên cát vàng, ngắm bầu trời chuyển màu theo mỗi cơn gió mát, thơ thẩn với người bạn đồng hành và để lại tâm sự với những đám mây.
Cảm nhận sự tiếc nuối khi không thể bắt lấy một khoảnh khắc đẹp đôi khi lại tốt. Nó giúp tôi trân trọng hơn và nỗ lực tìm kiếm những trải nghiệm đẹp như vậy, dù đó là một cảnh hoàng hôn hay một bầu trời xanh nhiều nắng.
Chụp ảnh film dạy tôi cách đặt chiếc máy ảnh xuống một bên. Rốt cục thì, máy ảnh được tạo ra để lưu lại hình ảnh của chúng ta trong giây phút hiện thời. Tấm ảnh là công cụ để lưu giữ kỉ niệm, chứ không phải đích đến cuối cùng.
Có thể bạn không cần cầm trên tay một chiếc máy ảnh phim để biết cách quan sát và cảm nhận vẻ đẹp của phút giây hiện tại. Đôi khi bạn chỉ cần đặt điện thoại xuống và dừng suy tính đến những tấm ảnh hoàn hảo cho Instagram, mà chỉ tập trung vào trải nghiệm lúc này. Hãy lắng nghe câu chuyện.
Kết
Đương nhiên, máy ảnh kĩ thuật số và điện thoại đã cách mạng hóa việc lưu giữ hình ảnh, khiến việc lưu giữ và chia sẻ trở nên phổ thông hơn. Giờ đây, bạn có thể tuyển chọn và sáng tạo nên ngôn ngữ hình ảnh riêng của bạn, hơn cả là chia sẻ với những người cách mình hàng vạn cây số. Tuy nhiên, đôi khi chúng ta bị cuốn vào vòng lặp của việc tuyển chọn – chia sẻ mà trở nên quá khắt khe với “thế giới thật” đằng sau ống kính, hay quên đi việc tận hưởng chính khoảnh khắc hiện tại.
Bài viết này được thực hiện bởi Trà Nhữ.
Xem thêm:
[Bài viết] Mạng xã hội: Hành lý “quá khổ” khi đi du lịch?
[Bài viết] Vì sao giới trẻ ngày càng chuộng các dòng nhạc “hoài cổ”?