Hệ thống phối màu Pantone từ năm 1963 đã trở thành hệ quy chiếu màu chuẩn trong nền công nghiệp thiết kế và in ấn trên toàn cầu. Tuy nhiên, những bảng màu sắc với các dải số đã không còn xa lạ đối với cả những người không trong làm việc trong các lĩnh vực trên, nhờ vào sự ra đời của Màu sắc của Năm (Color of the Year).
Tâm lý học đằng sau Màu của năm
Viện màu sắc Pantone - Pantone Color Institute - đã bắt đầu chương trình giáo dục của mình vào năm 1999, với mục đích gợi chủ đề trò chuyện xoay quanh các thiết kế và màu sắc. Màu sắc là một phần quan trọng để truyền tải và biểu đạt các nền văn hoá khác nhau trên khắp thế giới. Pantone mong muốn “ngôn ngữ” của những mã màu sẽ giúp mọi người chú ý nhiều hơn đến nền văn hoá toàn cầu. Và họ đã thành công khi khiến công chúng háo hức đón chờ cái tên sẽ “tạo trend” trước thềm năm mới.
Màu sắc đầu tiên được Pantone công bố vào năm 2000. Sự lựa chọn này không chỉ đánh dấu mốc khởi đầu thiên niên kỷ mà còn chứa đựng lý do về mặt tâm lý. Cerulean Blue, sắc xanh lam của bầu trời ngày quang, mang đến sự bình yên từ bên trong và những an yên trước sự chuyển biến của thời đại. Những nhà nghiên cứu tại Viện Pantone đã tổng hợp các dữ liệu cho thấy màu xanh da trời có thể giúp giảm huyết áp và nhịp tim. Kể từ đó, Màu sắc của Năm đã trở thành một xu hướng mới trong thiết kế, giúp các thương hiệu ghi dấu ấn thông qua ảnh hưởng của màu sắc lên tâm lý và cảm xúc của người tiêu dùng.
Sắc tím Veri Peri từng gây bão năm 2022 cũng có câu chuyện đằng sau đó. Đi qua những năm khó khăn của đại dịch, màu sắc này được công bố với hi vọng cho một năm ổn định sau khoảng thời gian đầy biến động. Nhà tâm lý học Lee Chambers cho biết sắc tím Veri Peri mang đến cảm giác tự tin, bình tĩnh, niềm lạc quan hướng đến tương lai, sự vững vàng để bắt đầu lại mọi thứ.
Đặc biệt, việc Pantone chọn màu sắc còn mang ý nghĩa thời đại giữa lằn ranh “thật” và “ảo”. Giám đốc điều hành của Viện màu sắc Pantone, Leatrice Eiseman, cho biết phần lớn việc lựa chọn màu của năm dựa trên thiên nhiên và những chất liệu chân thật nhất trong đời sống để tương phản với thế giới kỹ thuật số mà chúng ta đang sống. Chẳng hạn như màu Pantone 18-1750 Viva Magenta của năm 2023 gợi nhớ đến sắc đỏ cochineal - một màu nhuộm tự nhiên có nguồn gốc từ một loài bọ tại Nam Mỹ - vô cùng quý giá.
Quy trình chọn Màu của năm diễn ra thế nào?
Để chọn ra một màu sắc chủ đạo cho năm, những chuyên gia tại Viện màu sắc Pantone đã làm việc không ngừng nghỉ để tìm kiếm sắc màu có thể tạo nên sức ảnh hưởng. Từ ngành công nghiệp giải trí, phim ảnh, thời trang, công nghệ, thể thao,... đến những điều vĩ mô hơn như tình hình kinh tế - xã hội, đều được Pantone “lùng sục” để tìm ra màu sắc có thông điệp phù hợp với sự thay đổi của nền văn minh. Ví dụ, nếu bạn nhìn lại 15 năm trước, công nghệ sẽ đóng một vai trò rất nhỏ. Ngày nay điều đó không còn xảy nữa. Bản thân trò chơi, mạng xã hội, AR và thiết kế vật lý đều bị ảnh hưởng bởi công nghệ và màu sắc trong môi trường kỹ thuật số.
Nhiều người cho rằng việc quyết định Màu sắc của năm diễn ra nhanh gọn chỉ trong một ngày, sau một cuộc họp giữa các thành viên. Thực chất, quyết định này là kết quả của vô số cuộc thảo luận trong thời gian dài. Các chuyên gia tại Viện Pantone đến từ những nền văn hóa và thuộc các chủng tộc khác nhau và hay được gọi là nhà nhân chủng học màu sắc (color anthropologists). Những người này có biệt tài là kết nối tất cả những gì đang diễn ra trên thế giới và dịch nó sang ngôn ngữ màu sắc.
Đặc biệt, những nhân vật tham gia chọn Màu của năm cũng rất có “máu mặt” trong giới thiết kế, sáng tạo. Họ thường có studio riêng, là người giảng dạy về màu sắc hay tham gia định hướng màu cho các thương hiệu lớn. Vì vậy, những quyết định của bộ sậu này chính là “thượng nguồn” của dòng chảy màu sắc sẽ đổ xuống mọi ngóc ngách trên hành tinh này vào năm kế tiếp.
Các chuyên gia sẽ thảo luận về tâm lý màu sắc và nghiên cứu xu hướng màu sắc nhằm kết nối tâm trạng của người theo chủ nghĩa thời đại toàn cầu với họ màu tương ứng. Từ đó, họ đi sâu hơn để xác định chính xác sắc thái phù hợp. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng có một màu sắc có sẵn trong kho màu. Và nếu một “tâm trạng màu sắc” nào đó chưa có, Pantone sẽ tự pha chế ra nó. Ví dụ điển hình cho quy trình này là vào năm 2022, PANTONE đã lần đầu tạo ra mã màu 17-3938 Very Peri để chọn nó là màu của năm.
Nó có thật sự ảnh hưởng đến màu sắc của Thế giới không?
Nếu bạn đã từng xem The Devil Wears Prada (2006), sẽ có một cảnh mang tính biểu tượng trong đó nhân vật Miranda Priestly của Meryl Streep nói về chiếc áo len màu xanh sần của Andy (do Anne Hathaway thủ vai). Nó không chỉ là một màu xanh. Mà nó được gọi là xanh thiên thanh, một mã màu được các NTK lừng danh như Oscar de la Renta và Yves Saint Laurent sử dụng trong bộ sưu tập mà sau đó được yêu thích trên toàn cầu.
Ví dụ trên cho thấy khi một màu sắc được gọi tên, được minh họa cụ thể các tình huống sử dụng thì nó có sức ảnh hưởng thế nào. Điều đó cũng tương tự như Màu của năm. Nó không chỉ là một màu xanh hay đỏ đơn thuần, nó là một sắc độ có sức sống và những cách biểu hiện riêng mà một khi biết cách dùng, bạn có thể dùng màu sắc để tạo nên “ma thuật”.
Màu sắc của Năm đã mở ra cơ hội kinh doanh mới cho các doanh nghiệp. Những màu chủ đạo do Pantone thường xuất hiện trong nhiều sản phẩm tiêu dùng khác nhau như đồ nội thất, đồ dùng nhà bếp,... Mỗi sự chọn lựa của Pantone không chỉ tạo ra một xu hướng thời trang đơn thuần, mà còn mang đến sức ảnh hưởng đến việc thiết kế và tiêu thụ sản phẩm.
Đơn cử như Classic Blue được bình chọn là màu của năm 2020, ngay sau đó, Apple đã cho ra mắt dòng iPhone 12 với phiên bản màu với màu sắc y hệt Classic Blue và tất nhiên siêu đắt hàng. Trước đó, Apple cũng tận dụng màu sắc của năm 2019 là Living Coral để bổ sung thêm các phiên bản màu sắc cho iPhone XR.
Tuy nhiên, đến cuối cùng thì mục tiêu của Pantone không đơn thuần là quảng bá cho một màu sắc cụ thể. Thay vào đó, Pantone mong muốn doanh nghiệp và người tiêu dùng có thêm kiến thức về sức mạnh của màu sắc. Màu sắc, hơn cả một xu hướng, là một biểu tượng của văn hóa và sự phản ánh của thời đại.
Vì vậy, không phải thương hiệu nào cũng đều phù hợp với việc theo đuổi màu sắc của Pantone mỗi năm. Cố gắng ép thương hiệu chạy theo trào lưu có thể dẫn đến thất bại. Do đó, chúng ta cần có sự linh hoạt trong việc tham khảo và áp dụng các xu hướng màu sắc.