Vào ngày 8/8/2012, tựa game Liên Minh Huyền Thoại chính thức phát hành tại Việt Nam. Khi ấy, đơn vị vận hành và quản lý máy chủ tại server Việt Nam là công ty Garena - một trong những nhà phát hành game lớn tại Việt Nam, thường được giới game thủ biết tới với tên gọi “thân thương” hơn: Gà Rán.
Liên Minh Huyền Thoại (LMHT) làm một trong những trò chơi điện tử có cộng đồng người chơi lớn nhất thế giới, có hệ thống giải đấu chuyên nghiệp ở nhiều khu vực địa lý. Tại Việt Nam, trò chơi ấy đã khiến bao thanh thiếu niên mê say, và dưới sự vận hành và chăm sóc của Gà Rán, LMHT đã có một chỗ đứng vững chắc trong lòng cộng đồng game thủ Việt.
Ngày 6/1/2023 là thời điểm server LMHT mà Garena quản lý đóng cửa do công ty chủ quản là Riot Games lấy lại giấy phép phát hành. Người chơi Việt sẽ chơi LMHT trên một máy chủ mới của Riot, trong khi các công việc duy trì hệ thống và phát triển cộng đồng được chuyển giao sang công ty VNG.
Gà Rán trong lòng thế hệ 9x
Là một đứa trẻ thành thị, những hoạt động vui chơi của tôi thời thơ ấu gói gọn vào việc xem hoạt hình. Nhà tôi không gần công viên hay không gian xanh nào, còn vỉa hè thì lúc nào cũng nhung nhúc xe máy đỗ. Hàng xóm xung quanh cũng không có đứa nhóc nào cùng tầm tuổi cho tôi chơi cùng.
May mắn thay, sự phổ cập của internet đã sớm cho tôi một hình thức giải trí và giết thời giờ mới: chơi điện tử. Vào thời điểm tôi sinh ra, vô tuyến truyền hình là thứ mà gia đình nào cũng sở hữu. Tới lúc tôi đi nhà trẻ tức đầu những năm 2000, thì internet cũng bắt đầu len lỏi vào đời sống của từng hộ dân.
Vào một buổi tối nọ, tôi cùng các chú, các anh em họ đi ra quán net. Đó là lần đầu tiên tôi được chạm vào và sử dụng một chiếc máy tính. Khi ấy, trò chơi làm tôi mê mẩn hồi đó là Warcraft III do Garena phát hành. Đó là cách mà tôi, một đứa trẻ 9x đời cuối, đã biết tới Garena và gắn bó với nền tảng này nhiều năm trước khi LMHT ra đời.
Niềm vui khi chơi điện tử là một niềm vui rất đặc biệt: bạn đắm mình vào một thế giới ảo, trở thành đồng đội của những người mà bạn không thấy mặt và ở những nơi rất xa xôi, và cùng hướng tới chiến thắng. Điều mà Garena mang lại còn nhiều hơn cả niềm vui khi chơi điện tử: đó là sự kết nối tới những người chơi khác trên toàn thế giới.
Nếu hiểu theo nghĩa này thì Garena cũng tương tự như Yahoo. Nhưng khác với các ứng dụng nhắn tin kiểu cũ vốn phù hợp cho các cặp đôi hẹn hò, Garena kết nối game thủ để tạo thành những hội nhóm, những đội chơi. Chính từ đây, cảm giác thuộc về manh nha trong tôi khi bên cạnh luôn có những người đồng đội dù không biết mặt, không biết tên, nhưng sẵn sàng “hy sinh” vì nhau trên “chiến trường” điện tử.
Garena và sự phát triển của ngành thể thao điện tử
Lần đầu tiên tôi chơi LMHT là khi còn học cấp 2. Trùng thời điểm tôi mới tập chơi, tại Las Vegas có diễn ra giải vô địch LMHT thế giới. Đội tuyển đại diện cho Việt Nam và cả khu vực Đông Nam Á là Saigon Jokers khi ấy không vượt qua được vòng đấu đầu tiên.
Thế nhưng sự hiện diện của giải đấu và của đội tuyển tại đó đã khiến tôi nhận ra rằng trò chơi điện tử có thể trở thành một nghề, một ngành thực sự chứ không chỉ là hoạt động giết thời giờ vô bổ.
Vào thời điểm ấy, tại Việt Nam không tồn tại ngành thể thao điện tử. Đã có một số đội tuyển game nhỏ lẻ của nhiều trò chơi khác nhau tham gia thi đấu trong nước và trong khu vực, nhưng chưa đủ nhiều và lâu dài để có thể tạo thành một hệ thống chuyên nghiệp.
Chính tại đây, vai trò của Garena trở nên cực kỳ quan trọng. Một mặt, họ dịch game từ tiếng Anh sang tiếng Việt để trò chơi trở nên dễ tiếp cận hơn. Mặt khác, họ chú trọng vào việc phát triển một cộng đồng người chơi thực sự có những tương tác thực tế với nhau chứ không dừng lại ở việc kết nối nửa vời qua màn hình điện tử.
Gà Rán đã hiện thực hóa việc ấy thông qua các chuỗi sự kiện, các buổi gặp mặt offline, và cả những giải đấu với quy mô rất hoành tráng. Và cũng chính Gà Rán đã cất công xây dựng hệ thống giải đấu LMHT quốc nội tại Việt Nam để vừa phát triển ngành thể thao điện tử nước nhà, vừa đều đặn gửi đi những game thủ tài năng cạnh tranh trên trường quốc tế.
LMHT có thể không phải là bộ môn điện tử cạnh tranh đầu tiên ở Việt Nam, nhưng chắc chắn là bộ môn đầu tiên có quy giải đấu lớn và chuyên nghiệp ở một mức độ nhất định.
Giải đấu của Garena không chỉ là một vài anh chàng ngồi đối diện nhau trong một tiệm net cỏ tồi tàn. Không, giải đấu có sân khấu lớn, có hàng ngàn khán giả theo dõi trực tiếp, có khu vực thi đấu cho cả hai đội, có bình luận viên và phân tích việc trước, trong, và sau trận đấu.
Chính mô hình và cách tổ chức này đã lan rộng sang những trò chơi khác ở Việt Nam. Quan trọng hơn, sự đầu tư nghiêm túc của Garena đã góp phần thay đổi suy nghĩ của xã hội về trò chơi điện tử và về game thủ. Thế nên là, cứ khi nào bạn thấy VTV đưa tin về LMHT hay Liên Quân, hãy nhớ rằng mọi thứ sẽ không được như vậy nếu không có Gà Rán khơi mào.
Tạm kết: 10 năm, một hành trình
Từ thời điểm phát hành LMHT tại Việt Nam tới khi đóng máy chủ Garena, tính ra cũng hơn 10 năm. Một chặng đường dài, nhưng khi đã đi qua thì cũng chỉ như một cái chớp mắt.
Trong suốt 10 năm ấy, Garena đã trở thành một phần trong đời sống của nhiều bạn trẻ. Quan trọng hơn, Garena đã mang lại cho nhiều người một thứ mà họ không thể tìm ở đâu khác: niềm vui và sự thuộc về khi ở trong một cộng đồng.
Tất nhiên, sự vận hành và quản lý của Garena không hoàn hảo. Những người chơi như tôi chắc vẫn sẽ còn nhớ những khi không vào được game, khi máy chủ báo lỗi. Nhưng tới lúc này, những điều đó không còn quan trọng nữa. Điều quan trọng là ta nhìn nhận đúng đóng góp của Gà Rán và LMHT trong sự phát triển của ngành công nghiệp thể thao điện tử tại Việt Nam.
Với riêng tôi, chơi LMHT vào lúc này đã không còn vui như khi còn đi học. Tôi đã mất đi những người bạn, những người đồng đội để chơi cùng. Tới nay, khi Garena không còn tiếp quản LMHT, niềm vui khi chơi của tôi chỉ là sự hoài vọng về một thời tươi đẹp trong quá khứ. Đó sẽ là vị trí của Garena trong tôi - một phần trong trẻo của tuổi mới lớn.