Khi chia tay, mỗi người chúng ta có phản ứng rất khác nhau. Một số quyết định sống độc thân, dành cho mình thời gian hồi phục sau đổ vỡ. Số khác lại đi tìm đối tượng mới ngay lập tức. Cũng có người kết hợp cả hai lối sống này bằng các cuộc hẹn hò chớp nhoáng.
Nếu chọn cách đầu tiên, nhiều khả năng bạn sẽ không quan hệ tình dục thường xuyên trong một thời gian. Việc này có thể làm bạn chật vật, bởi các hormone và một số chức năng trong cơ thể bị đảo lộn. Điều này cũng có thể xảy ra nếu bạn đang yêu xa, hoặc rơi vào tình huống đặc biệt như giãn cách xã hội (mà bạn và người ấy không ở chung nhà).
Vậy chính xác điều gì xảy ra với não bộ khi bạn không “xếp hình” trong thời gian dài?
Oxytocin và endorphin sụt giảm: Mất ngủ, lo âu và đau mỏi
Trong bài viết Não ra sao khi ta từ hai mình thành một mình?, chúng ta đã biết về tác động của endorphin khi chia tay. Hormone này được giải phóng khi ta hoạt động thể chất, và quan hệ tình dục cũng không ngoại lệ. Do đó, việc ngừng “xếp hình” khiến endorphin sụt giảm, kéo theo những cơn đau ở tay và chân.
Một hormone khác là oxytocin cũng giảm mạnh. Được sản sinh qua các tương tác gần gũi trong mối quan hệ, oxytocin điều hòa cảm xúc và tăng cường sự gắn bó giữa bạn và người ấy. Tuy nhiên, nó cũng là hormone khó tìm nguồn thay thế nhất khi chia tay. Điều này gây ra touch hunger - trạng thái “đói” oxytocin vì không âu yếm ai trong thời gian dài.
Touch hunger thường dẫn đến lo âu, mất ngủ hoặc thậm chí trầm cảm trong một số trường hợp. Điều này đã được ghi nhận ở các đợt phong tỏa chống COVID-19 trên toàn thế giới, khi người ta bị nhốt trong nhà hàng tháng trời mà không được ôm ấp ai để tránh lây nhiễm.
Các chuyên gia ở Đại học Harvard (Mỹ) thậm chí từng thử nghiệm oxytocin dạng viên nén và xịt mũi cho bệnh nhân trầm cảm, nhưng đều không phát huy hiệu quả. Nguyên nhân vì khi đi qua đường miệng hoặc mũi, hormone này phải được não “duyệt” trước khi cho vào cơ thể. Trong khi đó, việc ôm ấp đối phương lại kích hoạt vùng dưới đồi, cho ra oxytocin ngay lập tức.
Trí nhớ giảm sút vì ít neuron hơn
Việc lên đỉnh có thể khiến bạn tạm thời “mất não”. Và việc quá lâu không “xếp hình” cũng vậy, đặc biệt với ai đã qua tuổi 50.
Đây không phải một câu nói đùa, mà là sự thật đã được chứng minh ở các nghiên cứu của Đại học Oxford và Coventry (Anh). Trong đó, 73 người ở độ tuổi 50-83 làm bài trắc nghiệm về thói quen tình dục. Sau đó, họ tham gia 2 cuộc thi đố vui về trí nhớ, khả năng tư duy và nhận thức thị giác.
Kết quả cho thấy, những người “xếp hình” 1-2 lần/tuần đều có 2 khả năng này nhỉnh hơn so với số còn lại. Một thí nghiệm tương tự ở chuột cũng cho thấy, não chúng sản sinh nhiều neuron hơn sau khi giao phối.
Nói cách khác, tình dục ở mức độ vừa phải góp phần cải thiện trí nhớ và các chức năng nhận thức của chúng ta. Vì vậy khi thiếu đi hạng mục này, lượng neuron sinh ra cũng ít hơn, không kịp bù đắp cho số neuron đã mất. Đây chính là tác nhân khiến bạn “mất não” sau thời gian dài thiếu vắng các hoạt động tình dục.
Estrogen, progesterone và testosterone sụt giảm: Gây trở ngại khi “mây mưa”
Theo bác sĩ sản khoa Amy Roskin, đây là bộ 3 hormone đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe tình dục của phụ nữ. Trong đó, estrogen duy trì độ dày của thành âm đạo và thúc đẩy quá trình bôi trơn; progesterone hỗ trợ quá trình thụ tinh; testosterone tăng cường năng lượng và ham muốn tình dục.
Vì vậy, khi bộ 3 hormone này giảm xuống sẽ khiến âm đạo khô, ảnh hưởng tới quá trình “mây mưa” và sức khỏe tình dục nói chung. Sự thiếu vắng estrogen cũng dễ khiến xương yếu, co cơ, khô da và các thay đổi thất thường trong chu kỳ rụng trứng ở nữ.
Cũng theo một nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Hormones and Behavior, những phụ nữ quan hệ tình dục 1-2 lần/tuần có nồng độ các hormone trên trong huyết thanh (serum) cao hơn đáng kể. Đây là lý do phụ nữ sau 35 tuổi thường phải bổ sung serum ở dạng nhỏ giọt. Lượng estrogen tự nhiên sụt giảm khiến họ khó duy trì hoạt động tình dục thường xuyên.
Dù các biểu hiện này phổ biến hơn ở người trung niên và cao tuổi, người trẻ cũng có thể bị ảnh hưởng. Theo chuyên gia tâm lý Dulcinea Pitagora, nhiều cặp đôi trẻ khó “mây mưa” trở lại sau giãn cách xã hội. Sau 3-4 tháng họ không được gặp nhau, các hormone trên đã giảm xuống đủ thấp để gây ra những ảnh hưởng không tốt.
Một số vấn đề khác
Ngoài gây ra những thay đổi thất thường ở nữ, việc không “xếp hình” thời gian dài cũng khiến nam giới có nguy cơ mắc bệnh tim và ung thư tuyến tụy cao hơn.
Theo một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Journal of Sexual Medicine, tình dục 2 lần/tuần giúp giảm đáng kể mức độ homocysteine - một chất hóa học gây bệnh tim mạch. Nó cũng giúp họ giảm 50% khả năng bị tắc động mạch so với những người chỉ quan hệ 1 lần/tháng hoặc ít hơn.
Cũng theo nghiên cứu của Đại học Harvard, nam giới xuất tinh trên 21 lần/năm giảm được 33% khả năng mắc ung thư tuyến tụy. Nguyên nhân vì quá trình này giúp họ đào thải lượng lớn chất hóa học gây nguy hiểm cho tuyến tụy.
Bên cạnh đó, nghiên cứu của Đại học Wilkes (Mỹ) cho thấy, việc “mây mưa” thường xuyên giúp cơ thể sản sinh lượng kháng thể immunoglobin A cao hơn 30%. Do đó, việc không quan hệ tình dục lâu dài có thể khiến bạn thường xuyên ốm vặt do sức đề kháng yếu đi.
Tình dục có nhất thiết là chìa khóa của hạnh phúc?
Các nghiên cứu trên đều cho thấy, tình dục tác động tích cực lên sức khỏe và tâm trạng chúng ta. Tuy nhiên, nó không phải cách duy nhất giúp bạn đạt được những điều này.
Theo nghiên cứu của Jean Kim, Wilson Tam & Peter Muennig năm 2017, khoảng 26% trong số hơn 17000 người tham gia gần như không quan hệ tình dục suốt 5 năm trước đó. Dù vậy, họ có mức độ hạnh phúc không mấy khác biệt so với những người “xếp hình” thường xuyên.
Một trường hợp khác là những người vô tính (asexual) hoặc mắc chứng sợ tình dục (genophobia). Họ không bị hấp dẫn, ít quan tâm hoặc thậm chí sợ hãi việc quan hệ tình dục, nhưng không vì vậy mà chất lượng cuộc sống của họ suy giảm. Bởi hầu hết các hormone mà tình dục sinh ra đều có những nguồn thay thế khác.
Chẳng hạn với endorphin, bạn có thể bổ sung bằng cách vận động, chơi thể thao. Để hỗ trợ não sản sinh thêm neuron, bạn nên học một ngôn ngữ/kỹ năng mới, ăn các thực phẩm giàu đạm như cá hồi và các loại hạt.
Với bộ 3 hormone tình dục, bạn tham khảo cách bổ sung qua đường thực phẩm. Đậu phụ, hạt lanh và đậu gà giúp tăng estrogen; bắp cải, súp lơ và bí đỏ giúp tăng progesterone; bơ, trứng gà và chocolate giúp tăng cường testosterone. Bạn cũng có thể sử dụng các thực phẩm chức năng tương đương, song cần tham khảo ý kiến bác sĩ.