Mơ, mận, dâu tằm, nhiều trái cây chín của Việt Nam thơm ngon, nhiều vitamin, nhưng chỉ có theo mùa, chín rộ rất nhanh và biến mất sau thời gian ngắn, thậm chí chỉ vài tuần. Sáp nhập, giao thông dễ dàng và giống cây cũng đã được di chuyển, du nhập, thế nhưng hương vị trái cây nhiệt đới đặc thù vẫn khiến cho nhiều người nhung nhớ, cố giữ bằng nhiều cách.
Mùa vải, với cái tên rất đẹp là Lệ chi, lướt mạng thấy một người đẹp từng gây bão, chỉ cách ngâm trái vải vào nước đá rồi xếp vào túi zip, hút chân không, cất lên ngăn đá của một tủ lạnh chỉ dành riêng cho trái cây trữ đông.
Như vậy thì giữ được vị tươi, nhưng… tốn điện. Bạn có thể có một cách truyền thống, là ngâm trong mật ong hoặc đường, muối, tận hưởng một lợi ích tuyệt vời nữa là có được những thức uống bổ dưỡng đẹp mắt có nhiều công dụng cho sức khỏe.
Đây là 6 loại trái cây ngâm dễ làm, thơm ngon và có màu rất đẹp khi pha.
1. Mơ chín ngâm lá tía tô
Mơ ngâm là một thức uống truyền thống rất đặc trưng trong văn hóa ẩm thực Việt Nam, vừa có giá trị dinh dưỡng cao, vừa mang lại hương vị độc đáo và màu sắc hấp dẫn. Nước mơ ngâm có màu hổ phách. Khi kết hợp với tía tô, ta sẽ có một bình nước quả thơm ngon có màu đỏ hồng ánh tím rất đẹp.
Một ký mơ vàng chín, rửa sạch, để ráo, khía nhẹ vài đường trên vỏ, xếp xen kẽ mơ và tía tô vào hũ, rải đều từng lớp đường (500g–700g đường phèn hoặc đường cát trắng). Đậy nắp, để thoáng bằng lớp vải chống bụi, kiến nơi khô mát. 7–10 ngày sau đó, khi mơ đã thấm đường, rút nước, thì đậy kín.
Mơ ngâm càng lâu càng thơm, là trái cây chứa nhiều acid hữu cơ (malic, citric), vitamin A, phenolic, beta-carotene, kết hợp với tía tô: Anthocyanin (màu đỏ tím), flavonoid, luteolin, rosmarinic acid, trở thành thức uống giúp giảm ho, sát khuẩn hô hấp, thanh nhiệt, hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường miễn dịch, chống viêm. Không chỉ mùa nóng, cho người hay bị nhiệt miệng, viêm họng, một hũ mơ ngâm lá tía tô nên có trong kệ thực phẩm quanh năm.
2. Sirô mận
Có ai là người Việt mà chưa nhìn thấy màu mận chín đẹp thế nào chưa. Nếu trả lời là chưa, hãy mua 1kg, cắt đôi, bỏ hạt, ngâm với đường phèn, tỷ lệ 1-1, để lên men nhẹ vài tuần ở nhiệt độ thường là uống được. Nếu muốn nhanh hơn, đun nóng đường cho tan và thả mận đã tách hạt, đảo nhẹ cho sôi đều là tắt bếp, để nguội, cho vào hũ thủy tinh đậy kín, vậy là có hũ siro mận nhà làm ngon sạch.
Anthocyanin, vitamin C, chất xơ hoà tan trong loại quả xinh đẹp này có khả năng chống oxy hoá, kích thích tiêu hoá, mát gan. Và màu thì vô cùng đẹp.
3. Dâu tằm ngâm đường
Nhiều người không nói ngoa, gọi nước dâu tằm là thứ thuốc mê dịu dàng nhất.
Nếu bạn ngâm tỉ lệ 1kg dâu, 800g đường, lên men 5–7 ngày, chai nước dâu đó pha loãng, nếu uống cuối ngày sẽ khiến bạn ngủ ngon và sâu. Dâu tằm chín có anthocyanin, resveratrol, acid hữu cơ, hỗ trợ tuần hoàn, giúp ngủ ngon.
4. Thanh long ruột đỏ lên men
Mùa thanh long đỏ rực rỡ khắp các con đường vùng ven có những chiếc xe ba gác chất đầy trái cây chín, ngay trong siêu thị, trái thanh long có tai trên lớp vỏ mang nhánh viền màu xanh hoặc hơi đỏ tía chính là loại trái cây vừa đẹp vừa ngon. Người Việt đã mang thanh long đỏ đi làm bánh, làm kẹo, xay sinh tố, nhưng lên men để làm rượu nhẹ là cách thông minh để tối ưu betacyanin, vitamin C, prebiotic.
Chỉ việc cắt nhỏ thanh long đỏ, ngâm đường phèn hoặc mật ong loãng, vài miếng vỏ chanh/chanh muối, hương vị thơm ngon của nước thanh long ruột đỏ lên men còn hỗ trợ tiêu hóa, bổ sung vi khuẩn có lợi và điểm đến cuối chính là làn da mịn khoẻ với sắc hồng quyến rũ.
5. Dứa mật lên men màu nắng trong
Những tín đồ dịch chuyển, đam mê du lịch khăng khăng rằng nước dứa lên men xuất xứ từ Mexico, rằng họ được nếm hay nhìn thấy nó lần đầu trong các bộ phim về mùa hè trên bãi biển Trung Mỹ, kiểu Tepache, lên men nhẹ, độ cồn thấp, trong khi lên men có thể thêm một số lá hay vỏ cây gia vị như quế, đinh hương...
Nước dứa ngâm thời bao cấp được làm từ những lõi tròn chỉ lớn hơn ngón tay một chút, dập máy từ những quả dứa ta bằng hai nắm tay chồng lên, thứ được cho không từ nhà máy đóng hộp. Lõi dứa này ngâm trong nước đường và không có tủ lạnh nên tự lên men sau vài ngày, rất ngon và thơm, tôi được uống ở nhà một bà cô cả đời chưa bao giờ đặt chân đến Mexico hay Tây Ban Nha. Nên tôi tin nước dứa ngâm là một món rất Việt.
Sau này, dứa mật, loại quả lớn, rất nhiều nước, vị ngọt sẵn, gọt vỏ cũng dễ, để làm món dứa ngâm thì còn đơn giản hơn nhiều. Sau khi gọt vỏ, cắt lát, chỉ thêm vài lát gừng hoặc quế, ủ kín 2–3 ngày ở nhiệt độ phòng, vậy là có món đồ uống vàng trong như nắng, thơm dịu.
Gồm bromelain, acid hữu cơ, lên men vi sinh tự nhiên, thêm chút đá lanh canh hoặc nước mát để pha loãng bớt, 100ml nước dứa ngâm sẽ hỗ trợ tiêu hóa, chống táo bón hiệu quả.
6. Cóc chín ngâm đường vị muối ớt
Khi những trái cóc chín chuyển mình từ xanh sang vàng ruộm, mùi thơm dậy lên cũng là lúc các hợp chất sinh học trong quả đạt đỉnh. Cóc chín ngâm đường lên men không chỉ là món đồ uống lưu giữ hương vị mùa hè mà thực sự cung cấp dưỡng chất tốt cho sức khỏe.
1kg cóc chín sau khi rửa sạch bằng nước muối loãng sẽ được cắt lát mỏng, ngâm cùng 300gr đường phèn, loại đường giúp lên men thuận lợi, không làm biến tính các enzyme trong thịt quả. Nếu gọt vỏ, cóc chín ngâm sẽ giữ được lâu hơn nhưng bớt thơm.
Sau 5–7 ngày ngâm, vitamin C (ascorbic acid) – một chất chống oxy hóa mạnh – vẫn được bảo toàn phần lớn, giúp tăng sức đề kháng và làm đẹp da, trong khi acid malic và acid citric – vốn có nhiều trong thịt quả cóc – được lên men nhẹ, giúp cơ thể dễ hấp thụ hơn, đồng thời kích thích dịch tiêu hoá và làm dịu cảm giác đầy bụng. Chất xơ hòa tan (pectin) trong cóc kết hợp với acid lactic sinh ra từ quá trình lên men góp phần cải thiện nhu động ruột, hỗ trợ điều hòa cholesterol máu.
Muối và ớt, không chỉ khiến bình cóc ngâm có màu đẹp, ớt cung cấp capsaicin giúp kích thích trao đổi chất, chút muối hồng Himalaya bổ sung khoáng vi lượng như kẽm, sắt, magie – hỗ trợ điện giải sau khi vận động. (1 muỗng cafe muối hồng và 1 trái ớt nhỏ cho bình 1kg cóc thôi nhé!)
Cóc chín ngâm không cần để tủ lạnh, ngon nhất trong vòng 2 tuần, 1-2 tháng nếu giữ trong tủ mát. Pha thêm nước lạnh, đá viên, soda, ta sẽ có một ly nước tuyệt vời cả cho vị giác và thị giác.
Giữ vị thơm ngon của trái cây tươi bằng cách thật truyền thống, đơn giản, lại khiến nhà đẹp hơn, bạn thử chưa?